Στην πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε είναι μία παραμορφωτική α-λήθεια (=αυτό που δεν έχει υποπέσει στη λήθη) μας. Το είδωλο στον καθρέφτη-που σας καλώ να το δούμε όχι μόνο σε σχέση με την επιφανειακή εικόνα, αλλά και την αναγνώριση του εαυτού ως ολότητα- δεν μπορεί παρά να διαμεσολαβείται από την εμπειρία με τους άλλους.
Ας φανταστούμε λοιπόν το παράδειγμα του υποκειμένου που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον, το οποίο του ασκεί συνεχή κριτική. Την ώρα που ο άνθρωπος αυτός βρίσκεται μπροστά σε έναν καθρέφτη, θα εστιαστεί σε όλα τα ελαττώματα (περισσότερο ή λιγότερο φανταστικά) της εικόνας που αντανακλάται…
Στο έργο του Winnicott διακρίνουμε τη σημασία που αποδίδεται στην πρωταρχική σχέση αντανάκλασης που αναπτύσσει το βρέφος με την μητέρα. Είναι η παρουσία του Άλλου (της μητέρας) που επιβεβαιώνει και διαμορφώνει την ύπαρξη του. Αν η μητρική απάντηση στις ανάγκες αντανάκλασης του βρέφους δεν είναι επαρκής, τότε, αναπτύσσεται ο «ψευδής εαυτός» , ο εαυτός, δηλαδή, που προσαρμόζεται σ’αυτό που θέλει ο άλλος για να επιβιώσει.
Το «ποιος/α είμαι» ξεκινά να διαμορφώνεται ήδη πριν τη γέννηση. Σχετίζεται τόσο με το γενετικό υλικό που κληροδοτείται, όσο και με τις προσωπικότητες των προγόνων και την ιστορία της οικογένειας. Αυτή με τη σειρά της εμφανίζεται ως φορέας μιας συγκεκριμένης κουλτούρας και μιας συγκεκριμένης κοινωνικοιστορικής στιγμής. O Bion προσθέτει και τη σημασία της ονειροπόλησης της μητέρας για το παιδί της, ακόμη και πριν τη γέννησή του και την εκπληρούμενη προφητεία που επιφέρει μέσω της προβλητικής ταύτισης, π.χ. αν η μητέρα αντιλαμβάνεται ότι το παιδί της είναι «δύσκολο», τότε αυτό εκπληρώνει αυτήν της την φαντασίωση/αντίληψη.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό που η μητέρα αναγνωρίζει στο παιδί της, το αναγνωρίζει κι εκείνο ως στοιχείο του εαυτού του. Αντίθετα, ό,τι δεν αναγνωρίζεται από τη μητέρα στο παιδί, παραμένει άγνωστο και γι’αυτό.
Και τι γίνεται μετά, κατά την ενηλικίωση; Στην πραγματικότητα θα λέγαμε ότι είμαστε ένα προϊόν των συναντήσεών μας.
Η ταυτότητα σήμερα δεν είναι τόσο στατική όπως ήταν κάποτε που κάποιος έκανε μία δουλειά σε όλη τη ζωή του, παντρευόταν και δεν χώριζε, πίστευε σε ένα δόγμα, αναγνώριζε την αυθεντία και ακολουθούσε τους ανάλογους δρόμους που του προτάσσονταν από την κοινωνία.
Σήμερα η ταυτότητα είναι συνεχώς υπό διαμόρφωση. Και παρά την ελευθερία που προσφέρεται αυξάνεται και το άγχος γιατί η προσωπική ευθύνη των επιλογών είναι αποκλειστικά του υποκειμένου.
Η Julia Kristeva, λέει ότι όταν το άτομο έρχεται σε επαφή με το ξένο της ετερότητας αγωνιά. Αυτή η εμπειρία αποδομεί τον εαυτό, γιατί τον θέτει υπό αμφισβήτηση και τον ξανακατασκευάζει βάσει των φαντασιακών δεδομένων που προέκυψαν από την συνάντηση με τον άλλο. Είναι ακριβώς, το ξένο που δημιουργεί το ψυχικό πεδίο και την φαντασία της ανακατασκευής της ταυτότητας.
Ίδια αντίληψη έχουν και οι κοινωνικοί ψυχολόγοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι κάθε συνάντηση με τον άλλον προκαλεί στο υποκείμενο μία γνωστική σύγκρουση, καθώς κατά τον διάλογο ή τη διαπροσωπική επαφή (μέσω του βλέμματος, των κινήσεων , της συμπεριφοράς κλπ) το υποκείμενο συνεχώς θέτει υπό αμφισβήτηση τα ήδη γνωστά και οικεία και συνεχώς αναδιαμορφώνεται.
Εδώ πρέπει να ξεχωρίσουμε την έννοια της αλλοτρίωσης. Η αλλοτρίωση δεν σχετίζεται με την επαφή αλλά κυρίως με τη ρήξη με τον Άλλον. Ρήξη με την προσωπική ιστορία (πρόγονοι κ.ά) και απώθηση αυτής, ρήξη με τις κοινωνικές ομάδες, ρήξη με τα αντικείμενα. Ο αποκλεισμός και η απομόνωση οδηγούν στην αλλοτρίωση καθώς στρεβλώνεται η σχέση με την πραγματικότητα, διαταρράσσεται η έννοια της συνέχειας του εαυτού και καταλήγουμε στο μη-Εγώ (π.χ. μη αναγνώριση των συναισθημάτων, επίπεδη σκέψη, απουσία νοήματος κλπ).
Σήμερα η προσωπική ταυτότητα, πέρα από την προσωπική ιστορία, διαμορφώνεται από τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες προσχωρούμε από την εφηβεία και μετά. Κι επειδή αυτές είναι αναρίθμητες και ο αριθμός των συνδυασμών τους είναι άπειρος, καταλήγουμε να έχουμε μία διακριτή ταυτότητα, αναγνωρίσιμη από τους άλλους κι άρα κι από τον εαυτό.
Οι πρώτες αντανακλάσεις από την οικογένεια διαμορφώνουν αυτό που ξέρουμε για τον εαυτό και στρεβλώνει την σχέση με τον άλλο. Μεταβιβάζονται τα ίδια συναισθήματα και αναμένουμε την ίδια συμπεριφορά όπως αυτή που έχουμε μάθει. Παρ’όλα αυτά οι συναντήσεις που θα έχουμε στην πορεία της ζωής θα αυξήσουν την εμπειρία και θα καθορίσουν τον δρόμο μας.
Συνήθως θα επιλέξουμε να συνευρεθούμε με ανθρώπους με τους οποίους θα φτιάξουμε ομοιώματα των πρωταρχικών σχέσεων κι εδώ ξεκινά ο φαύλος κύκλος-αν οι πρώτες σχέσεις είναι ελλειμματικές ή τραυματικές ως προς τη διαμόρφωση της γνώσης που έχουμε για τον εαυτό.
Σκεφτείτε πόσο επιβλαβές είναι για το υποκείμενο αν βρίσκεται σε περιβάλλον που συνεχώς το υποτιμά,το κατακρίνει, το ταπεινώνει κλπ. Σα να βρίσκεται μπροστά από έναν παραμορφωτικό καθρέφτη όπου το υποκείμενο παγιδεύεται από το είδωλο. Ακριβώς σε αυτά τα παραμορφωτικά καθρεπτίσματα κρύβονται κι όλοι οι τραυματισμοί ή τα ελλείμματα του Ναρκισσισμού.
Βέβαια, ο ενήλικας δεν είναι υποχρεωμένος να υποστεί τέτοια συμπεριφορά όπως όταν ήταν παιδί που δεν είχε άλλη εναλλακτική. Και εδώ είναι η αξία της ψυχοθεραπείας. Αυτό που κυρίως οδηγεί στην αλλαγή είναι η σχέση με τον θεραπευτή. Μία σχέση που έρχεται ως επανόρθωση των κακών αντανακλάσεων που έχουν προέλθει από τη στενή διαπροσωπική σχέση και κυρίως από τους γονείς. Γιατί τελικά, το γνώθι σαυτόν έπεται της αναγνώρισης που δεν μπορεί να υπάρξει έξω από τα πλαίσια μιας σχέσης με τον άλλο.
anthropinessxeseis
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.