Ένας πόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα στα καπιταλιστικά συμφέροντα και στη μάζα της ανθρωπότητας που διεκδικεί τίμια μεταχείριση και δίκαιη διανομή του παγκόσμιου πλούτου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ ΜΠΑΙΗΛΥ:
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ,
ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Με μοναδικό τρόπο στέκουμε σήμερα στην αυγή μιας τελείως νέας οικονομικής εποχής. Είναι κάτι που γίνεται όλο και περισσότερο φανερό στους σκεπτόμενους ανθρώπους. Λόγω του θριάμβου της επιστήμης – της απελευθέρωσης της ατομικής ενέργειας – το μέλλον της ανθρωπότητας και ο τύπος του επερχόμενου πολιτισμού είναι πέρα από κάθε πρόβλεψη. Οι επικείμενες αλλαγές θα είναι τόσο μακροπρόθεσμες ώστε οι παρωχημένες οικονομικές αξίες και τα οικεία πρότυπα της ζωής θα αφανιστούν οριστικά· κανείς δεν ξέρει τι θα επακολουθήσει.
Οι συνθήκες θα μεταβληθούν
ριζικά· στο μέλλον είναι πιθανό να πάψουμε να χρησιμοποιούμε τα
αποθέματα του πλανήτη σε κάρβουνο και πετρέλαιο για φωτισμό, θέρμανση
και μεταφορές. Τέτοιες θα είναι οι θεμελιακές αλλαγές που θα επέλθουν
στον πολιτισμένο τρόπο ζωής μας με τη χρήση της ατομικής ενέργειας.
Δύο είναι τα βασικά προβλήματα που θα προκύψουν απ’ αυτή την ανακάλυψη – ένα άμεσο κι ένα που θα εμφανιστεί αργότερα.
Το πρώτο είναι ότι όσοι έχουν τεράστια οικονομικά συμφέροντα από προϊόντα που αναπόφευκτα θ’ αντικατασταθούν απ’ τη χρήση του νέου τύπου ενέργειας, θα αγωνιστούν μέχρις εσχάτων προκειμένου οι νέες αυτές πηγές πλούτου να μην ωφελήσουν άλλους.
Το δεύτερο θα είναι το σταθερά αυξανόμενο πρόβλημα της αποδέσμευσης του ανθρώπινου δυναμικού απ’ την εξαντλητική και πολύωρη εργασία που απαιτείται σήμερα για την εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς ζωής.
Το ένα είναι πρόβλημα του κεφαλαίου, ενώ το άλλο της εργατικής τάξης·
το πρώτο αφορά τον εδραιωμένο έλεγχο των ιδιοτελών συμφερόντων που καταδυνάστευσαν για πολύ τη ζωή της ανθρωπότητας, ενώ
Το ένα πρόβλημα σχετίζεται με τον πολιτισμό και την ορθή λειτουργία του στη νέα εποχή, ενώ
το άλλο αναφέρεται στην κουλτούρα και τη δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου.
Δεν ωφελεί να προδικάσουμε εδώ τις πιθανές χρήσεις που μπορεί να έχει για τον άνθρωπο η αποδέσμευση της ισχυρότερης μέχρι τώρα ενέργειας. Η πρώτη εποικοδομητική της χρήση υπήρξε ο τερματισμός του πολέμου. Η μελλοντική ευεργετική χρήση της βρίσκεται στα χέρια της επιστήμης και στον έλεγχο που θα ασκούν οι απανταχού άνθρωποι καλής θέλησης. Η ενέργεια αυτή δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης· πρέπει να διοχετευθεί αποκλειστικά σε ειρηνικές εφαρμογές και να χρησιμοποιηθεί για την εμπέδωση ενός νέου και πιο ευτυχισμένου κόσμου. Ένα τελείως νέο πεδίο έρευνας διανοίγεται σήμερα για την επιστήμη, ένα πεδίο στο οποίο επιθυμούσε πάντα να διεισδύσει. Η ενέργεια αυτή είναι πολύ ασφαλέστερη όταν βρίσκεται στα χέρια της επιστήμης παρά στα χέρια του κεφαλαίου ή εκείνων που θα την εκμεταλλεύονταν για ν’ αυξήσουν τα κέρδη τους. Θα είναι το ίδιο ασφαλής εφόσον ελέγχεται απ’ τις μεγάλες δημοκρατίες και τις Αγγλοσαξωνικές ή Σκανδιναβικές φυλές. Δεν μπορεί όμως να παραμείνει επ’ άπειρο υπό τον έλεγχό τους. Κι άλλα έθνη και φυλές θα ανακαλύψουν το “μυστικό της αποδέσμευσης” και η μελλοντική ασφάλεια της ανθρωπότητας θα εξαρτηθεί συνεπώς από δύο παράγοντες:
- Απ’ τη σταθερή και σχεδιασμένη εκπαίδευση κάθε λαού στις ορθές ανθρώπινες σχέσεις κι απ’ την καλλιέργεια του πνεύματος της καλής θέλησης. Αυτή θα οδηγήσει σε ολοσχερή επανάσταση τα υπάρχοντα πολιτικά καθεστώτα με τον εθνικιστικό σχεδιασμό τους και τους ιδιοτελείς σκοπούς τους.
2. Από την εκπαίδευση των παιδιών του μέλλοντος στο γεγονός της ανθρώπινης ενότητας κι απ’ τη διάθεση των παγκόσμιων πόρων για το κοινό καλό.
Η αναπόδραστη καθοριστική παρόρμηση των τριών Μεγάλων Δυνάμεων ήταν η συγχώνευση των πολλών χωριστών εθνοτήτων σε ένα ομογενές σύνολο.
Η βασική πρόθεση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η ευημερία όλων των υπηκόων τους και η φράση “κυνήγι της ευτυχίας” αποτελεί μια συνηθισμένη διατύπωση αυτής της πρόθεσης· η θεμελιώδης αρχή που διέπει τη Βρετανική πολιτική είναι η δικαιοσύνη για όλους· η βασική επιδίωξη της Ε.Σ.Σ.Δ. είναι οι ορθές συνθήκες διαβίωσης, οι ίσες ευκαιρίες για όλους και η γενική εξίσωση των διαφόρων τάξεων για τη συγκρότηση μιας ευημερούσας ομάδας ανθρώπινων όντων. Όλοι οι παραπάνω στόχοι είναι αγαθοί και η υλοποίησή τους στη ζωή της ανθρωπότητας θα κατοχυρώσει την ευτυχία και την ειρήνη στον κόσμο.
Σε κάθε χώρα δίχως εξαίρεση υπάρχουν τόσο τα ευσυνείδητα όσο και τα κακοήθη στοιχεία· υπάρχουν προοδευτικές αλλά και αντιδραστικές ομάδες.
Στη Βρετανική Αυτοκρατορία υπάρχουν αντιδραστικά άτομα με αίσθηση ταξικής ανωτερότητας, που φοβούνται την αυξανόμενη ισχύ των μαζών κι επικαλούνται απεγνωσμένα τα κληρονομικά τους δικαιώματα και θέση· θα μπορούσαν ν’ αναχαιτίσουν την πρόοδο του Βρετανικού λαού και θα επιθυμούσαν την παλινόρθωση του παλιού ταξικού, πατερναλιστικού και φεουδαρχικού συστήματος· όμως αυτό δεν εκπροσωπεί διόλου τις λαϊκές μάζες οι οποίες εκφράζονται δια της εργατικής τάξης.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες επικρατεί ο απομονωτισμός, ο διωγμός διαφόρων μειονοτήτων όπως οι Νέγροι, καθώς κι ένας αδυσώπητος και αδιάλλακτος εθνικισμός που εκφράζεται από μερικούς Γερουσιαστές κι Αντιπροσώπους οι οποίοι διακατέχονται από φυλετικά μίση, χωριστικές τάσεις και απαράδεκτες πολιτικές μεθόδους.
Οπωσδήποτε όμως οι τρεις αυτές Μεγάλες Δυνάμεις συνιστούν την ελπίδα του κόσμου και σχηματίζουν το βασικό πνευματικό τρίγωνο πίσω από τα σχέδια και τα γεγονότα που θα εγκαινιάσουν το νέο κόσμο. Τα υπόλοιπα ισχυρά έθνη, όσο λίγο κι αν το αντιλαμβάνονται, δεν έχουν τόσο ισχυρή θέση· δε διαθέτουν τον ίδιο ιδεαλισμό ούτε κι ανάλογους απέραντους εθνικούς πόρους·
o σωβινισμός τους περιορίζει το όραμά τους για τον κόσμο· χαρακτηρίζονται από κοντόθωρες ιδεολογίες, από συνεχείς αγώνες για επιβίωση ή για εδαφικά και υλικά οφέλη, καθώς και από την αποτυχία να συνεργαστούν στενά με το σύνολο της ανθρωπότητας.
Τα μικρότερα έθνη ασπάζονται ελάχιστα αυτή τη
στάση· διαθέτουν ένα λιγότερο διεφθαρμένο πολίτευμα και σχηματίζουν
ουσιαστικά τους πυρήνες εκείνων των συνασπισμών που διαμορφώνονται
αναπόφευκτα γύρω απ’ τις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις.Οι συνασπισμοί αυτοί θα στηρίζονται σε μορφωτικά ιδεώδη και η συγκρότησή τους θα εγγυάται τις ορθές ανθρώπινες σχέσεις· δε θα πρέπει να δημιουργηθούν για ν’ ασκήσουν μια πολιτική ισχύος· ούτε πρέπει να αντιπαρατάσσονται μεταξύ τους χάρη ιδιοτελών σκοπών. Οι συνοριακές γραμμές, οι περιοχές ελέγχου και οι διακρατικές αντιζηλίες δε θα πρέπει να συνιστούν καθοριστικούς παράγοντες.
Για την επίτευξη των ευνοϊκών αυτών συνθηκών πρέπει να λάβει χώρα μια σημαντική αναδιάρθρωση και μια θεμελιώδης μεταβολή. Διαφορετικά θα χαθεί κάθε ελπίδα για ειρήνη πάνω στη γη.
Πρέπει να διευθετηθούν οι σχέσεις ανάμεσα στους κεφαλαιοκράτες και τους εργάτες κι ανάμεσα στις δύο αυτές ομάδες και το κοινωνικό σύνολο.
Με το πρόβλημα αυτό είμαστε όλοι εξοικειωμένοι· είναι ένα πρόβλημα που υποδαυλίζει την άκρατη μεροληψία και το φατριασμό, αλλά στον κυκεώνα των απόψεων και στη βιαιότητα της πάλης θα ήταν ίσως χρήσιμο αν προσεγγίζαμε το ζήτημα από μια οικουμενικότερη σκοπιά δίχως να παραβλέπουμε τις διαφαινόμενες πνευματικές αξίες.
Πρέπει κατ’ αρχή ν’ αναγνωρισθεί ότι η ευθύνη για την αναταραχή σε παγκόσμια κλίμακα, για τους πολέμους που ρήμαξαν την ανθρωπότητα και για την απερίγραπτη αθλιότητα σ’ όλο τον πλανήτη βαρύνει κυρίως μια τάξη με υλιστικές επιδιώξεις η οποία εκμεταλλεύτηκε για αιώνες τις μάζες και χρησιμοποίησε τον ανθρώπινο μόχθο για τους ιδιοτελείς σκοπούς της.
Το καπιταλιστικό σύστημα που ερείπωσε τον κόσμο ξεκίνησε με τους φεουδάρχες της Ευρώπης και της Μεγάλης Βρετανίας στο μεσαίωνα, αναπτύχθηκε με τους ισχυρούς εμπορικούς ομίλους της Βικτωριανής εποχής και κορυφώθηκε με μια μειοψηφία καπιταλιστών – κρατική και πολυεθνική – που ελέγχει σήμερα τους παγκόσμιους πόρους. Αυτός ο όμιλος των καπιταλιστών μονοπώλησε κι εκμεταλλεύθηκε τις παραγωγικές πηγές και τα καταναλωτικά αγαθά· εξουσιάζει και διατηρεί τον παγκόσμιο πλούτο μέσα από ένα πλέγμα εγκαθέτων σ’ όλες τις χώρες.
Ευθύνεται για τις τεράστιες διαφορές ανάμεσα στους πολύ πλούσιους και τους πολύ φτωχούς·
λατρεύει το χρήμα και τη δύναμη που παρέχει·
έχει τη δυνατότητα να υλοποιεί τους ιδιοτελείς στόχους μιας σωβινιστικής πολιτικής·
χρηματοδοτεί τις μεγάλες επιχειρήσεις κι ελέγχει το πετρέλαιο, το κάρβουνο, τον ηλεκτρισμό και τα μεταφορικά μέσα·
ρυθμίζει φανερά ή κρυφά τις τραπεζικές επενδύσεις.
Η ευθύνη για τη μεγάλη φτώχια που συναντάται σήμερα σε κάθε χώρα του κόσμου βαρύνει κυρίως συγκεκριμένες μεγάλες ομάδες επιχειρηματιών με κοινά συμφέροντα, τραπεζίτες, εκτελεστικά όργανα πολυεθνικών καρτέλ, διάφορα μονοπώλια, τραστ και οργανισμούς καθώς και διευθυντές κολοσσιαίων επιχειρήσεων που εργάζονται για το εταιρικό ή το ιδιωτικό κέρδος.
Η δημόσια ευημερία τους αφήνει αδιάφορους εκτός από εκείνες τις περιπτώσεις όπου το κοινό αίτημα για καλύτερες συνθήκες ζωής τους δίνει τη δυνατότητα – σύμφωνα με το Νόμο της Προσφοράς και της Ζήτησης – να διαθέτουν στον κόσμο καταναλωτικά αγαθά, μεταφορικά μέσα και ηλεκτρική ενέργεια, τα οποία θα τους αποφέρουν μακροπρόθεσμα μεγαλύτερα οικονομικά κέρδη.
Οι μέθοδοί τους διακρίνονται απ’ την εκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού, την καπηλεία των κυριότερων πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη και απ’ την υποκίνηση πολέμων χάρη του ιδιωτικού ή του εταιρικού συμφέροντος.
Τέτοιοι άνθρωποι και οργανισμοί – που στηρίζουν το καπιταλιστικό σύστημα – υπάρχουν σε κάθε χώρα.
Οι διάφορες επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και η από μέρους τους οικονομική καταδυνάστευση της ανθρωπότητας επικρατούσαν προπολεμικά σ’ όλα τα έθνη και μολονότι ο πόλεμος τους εξανάγκασε σε υπόγεια δράση, εξακολουθούν να υπάρχουν.
Απαρτίζουν μια διεθνή ομάδα, συνδέονται στενά, εργάζονται με πλήρη ενότητα ιδεών και προθέσεων και γνωρίζονται και κατανοούνται μεταξύ τους.
Οι άνθρωποι αυτοί συνεργάστηκαν τόσο με τους Συμμάχους όσο και με τον Άξονα·
η συνεργασία τους ξεκίνησε πριν απ’ τον πόλεμο και συνεχίστηκε σ’ όλη του τη διάρκεια μέσα από ένα δίκτυο εγκαθέτων, παραπλανητικών επωνυμιών και εικονικών οργανώσεων, βοηθούμενοι από διαφόρων αντιλήψεων ουδέτερα έθνη.
Σήμερα,
παρά τη συμφορά που προξένησαν στον κόσμο, οργανώνονται εκ νέου και ανανεώνουν τις μεθόδους τους·
οι στόχοι τους παραμένουν αμετάβλητοι·
οι διεθνείς τους διασυνδέσεις διατηρούνται άρρηκτες· συνιστούν σήμερα τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα·
επηρεάζουν την πολιτική·
εξαγοράζουν
τις εξέχουσες προσωπικότητες κάθε έθνους· εξασφαλίζουν τη σιωπή με
πιέσεις, δωροδοκίες και εκβιασμούς· συσσωρεύουν πλούτη και αποκτούν μια
κίβδηλη δημοτικότητα μέσα από φιλανθρωπικές δραστηριότητες·
οι οικογένειές τους ζουν μαλθακά και άνετα και σπάνια αντιλαμβάνονται τη σπουδαιότητα της θείας εντολής για εργασία·
περιβάλλονται
από όμορφα και πολυτελή πράγματα και αδιαφορούν για τη φτώχεια, την
ανείπωτη δυστυχία, την έλλειψη στέγης και στοιχειώδους ρουχισμού, καθώς
και για την πείνα και την αθλιότητα της ζωής των εκατομμυρίων ανθρώπων
που τους περιστοιχίζουν·
συνεισφέρουν σε εράνους και σε εκκλησιαστικά ιδρύματα για να καθησυχάσουν τη συνείδησή τους ή ν’ αποφύγουν τη φορολογία·
προσφέρουν
απασχόληση σε μυριάδες ανθρώπων αλλά με τόσο μικρές αμοιβές ώστε να
είναι κυριολεκτικά ανέφικτη κάθε άνεση, ψυχαγωγία, μόρφωση και
μετακίνηση.
Όλα αυτά αποτελούν μια φοβερή μομφή.
Όμως τεκμηριώνεται αδιάσειστα·
προκαλεί την επανάσταση και αυξάνει την αναταραχή.
Οι λαϊκές μάζες σε κάθε χώρα αφυπνίζονται και εξεγείρονται, χαράζοντας μια νέα μέρα.
Ένας πόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα στα καπιταλιστικά συμφέροντα και στη μάζα της ανθρωπότητας που διεκδικεί τίμια μεταχείριση και δίκαιη διανομή του παγκόσμιου πλούτου.
Ωστόσο μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα υπάρχουν κι εκείνοι οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που διατρέχουν τα κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα και οι οποίοι έχουν τη φυσική τάση να σκέπτονται σε ευρύτερες και πιο ανθρωπιστικές γραμμές.
Οι άνθρωποι αυτοί ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες:
Η δεύτερη περιλαμβάνει εκείνους που είναι αρκετά ευφυείς ώστε ν’ αναγνωρίζουν τα σημεία των καιρών· αντιλαμβάνονται ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να διαιωνίζεται ανενόχλητα μπροστά στις έντονες απαιτήσεις της ανθρωπότητας και τη σταθερή προβολή των πνευματικών αξιών. Αρχίζουν λοιπόν να αναθεωρούν τις μεθόδους τους, να διεθνοποιούν τις επιχειρήσεις τους και να προχωρούν σε κοινοπραξίες με τους υπαλλήλους τους. Η αλλαγή υπαγορεύεται απ’ την έμφυτη ιδιοτέλειά τους και η στάση τους προσδιορίζεται απ’ το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.
Πέρα απ’ τις δύο αυτές κατηγορίες υπάρχουν κι εκείνοι που δεν εντάσσονται πουθενά· αποτελούν γόνιμο έδαφος για την προπαγάνδα τόσο του ιδιοτελούς καπιταλιστή όσο και του αφιλοκερδούς ουμανιστή.
Θα πρέπει να προσθέσουμε εδώ ότι η ιδιοτελής νοοτροπία και οι χωριστικές τάσεις που διακρίνουν το καπιταλιστικό σύστημα απαντώνται επίσης και στο μικροεπιχειρηματία – στον μπακάλη της γειτονιάς, στον υδραυλικό και στον ψιλικατζή που εκμεταλλεύεται τους υπαλλήλους του και εξαπατά τους πελάτες του.
Εκείνο που πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε είναι το παγκόσμιο πνεύμα της ιδιοτέλειας και τον πόθο για εξουσία.
Ο πόλεμος ωστόσο υπήρξε κάτι σαν καθαρτήριο.
Επέτρεψε στους ανθρώπους ν’ αντιληφθούν την υποβόσκουσα αιτία του πολέμου – την οικονομική αθλιότητα που προκύπτει απ’ την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη από έναν πολυεθνικό όμιλο κερδοσκόπων και αρχομανών.
Ήρθε πια η ευκαιρία για την αλλαγή.
την εργατική τάξη.
Σήμερα αντιπαρατάσσονται απ’ τη μια μεριά ένας ισχυρός όμιλος που εκπροσωπεί το καπιταλιστικό σύστημα κι απ’ την άλλη ένας εξίσου ισχυρός όμιλος εργατικών συνδικάτων.
Οι προοπτικές και των δύο ομίλων διαμορφώνονται τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Απομένει να δούμε ποιος απ’ τους δύο θα κυριαρχήσει τελικά στον πλανήτη
ή κατά πόσο ένας τρίτος όμιλος που θα απαρτίζεται από πρακτικούς ιδεαλιστές, θα προβάλλει και θα επικρατήσει.
Οι πνευματικοί άνθρωποι στον κόσμο δε συντάσσονται ούτε με τους κεφαλαιοκράτες ούτε με τους εργάτες όπως δρουν σήμερα· στέκουν στο πλευρό της ανθρωπότητας.
Για χιλιάδες χρόνια, αν ανατρέξουμε στην ιστορία, επικρατούσαν οι πλούσιοι γαιοκτήμονες, οι κληρονομικοί άρχοντες, οι φεουδάρχες, οι δουλοκτήτες, οι έμποροι και οι επιχειρηματίες· εκμεταλλεύονταν τους φτωχούς· επιζητούσαν το μέγιστο κέρδος με το ελάχιστο κόστος.
Είναι μια παλιά ιστορία.
Στο Μεσαίωνα οι καταπιεσμένοι εργάτες, οι επιδέξιοι τεχνίτες και οι εξειδικευμένοι οικοδόμοι των ναών άρχισαν να δημιουργούν συντεχνίες και στοές για προστασία, συναναστροφή και προαγωγή της τέχνης τους.
Οι ομάδες αυτές ισχυροποιήθηκαν με την πάροδο των αιώνων, αλλά η κατάσταση των εργατών παρέμεινε αξιοθρήνητη.
Με τις εφευρέσεις του l8ου και l9ου αιώνα και με την είσοδο της εποχής των μηχανών η θέση των εργαζομένων έγινε οικτρή· οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες, ανθυγιεινές κι επικίνδυνες εξαιτίας της δημιουργίας οικισμών δίπλα σε εργοστάσια.
Αυτές εξακολουθούν να ισχύουν όπως μαρτυρά το στεγαστικό πρόβλημα όσων εργάζονται σε εργοστάσια πυρομαχικών καθώς και η κατάσταση που επικρατεί κοντά στα ανθρακωρυχεία της Αμερικής και της Μεγάλης Βρετανίας.
Η καπηλεία του εργατικού μόχθου εξαπλώθηκε·
εμφανίσθηκε ο σύγχρονος καπιταλισμός και η οξύτατη διάκριση σε πολύ φτωχούς και πολύ πλούσιους έγινε το εξέχον γνώρισμα της Βικτωριανής εποχής.
Απ’ την άποψη της σχεδιασμένης εξελικτικής και πνευματικής ανάπτυξης της ανθρώπινης οικογένειας, που οδηγεί σε πολιτισμένη και καλλιεργημένη ζωή, σε δίκαιο καταμερισμό και σε ίσες ευκαιρίες για όλους, η κατάσταση δε θα μπορούσε να είναι χειρότερη.
Η εμπορική κερδοσκοπία κι η βίαιη δυσαρέσκεια διογκώθηκαν.
Οι πλούσιοι επιδείκνυαν αδιάντροπα την υπεροχή τους στους φτωχούς, ασκώντας παράλληλα έναν κηδεμονευτικό πατερναλισμό.
Το πνεύμα της επανάστασης ξύπνησε στις καταπονημένες μάζες των οποίων ο μόχθος συντελούσε στην ευμάρεια των εύπορων τάξεων.
Άρχισε να διαδίδεται πλατιά η πνευματική αρχή της Ελευθερίας και να απαιτείται η έκφρασή της.
Οι παγκόσμιες συνθήκες άρχισαν να διαμορφώνονται στην ίδια κατεύθυνση.
Εμφανίσθηκαν κινήματα κάθε είδους που εκπροσωπούσαν αυτή την ανάπτυξη και το αίτημα για ελευθερία.
Την εποχή της μηχανής διαδέχθηκε η εποχή των μεταφορών, του ηλεκτρισμού, του αυτοκινήτου και του αεροπλάνου. Παράλληλα αναπτύχθηκαν οι επικοινωνίες με τη χρήση του τηλεγράφου, του τηλεφώνου, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης και του ραντάρ.
Όλα αυτά οδήγησαν στην τωρινή εποχή της επιστήμης που μας πρόσφερε την αποδέσμευση της ατομικής ενέργειας με όλες τις δυνατότητες που απορρέουν απ’ αυτή.
Παράλληλα αυξήθηκαν οι δυνατότητες για εκπαίδευση, γεγονός που επέτρεψε στην εργατική τάξη να απαιτήσει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, υψηλότερες αμοιβές και περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
Η εργοδοσία όμως δεν έπαψε να αντιστρατεύεται τα παραπάνω· οργανώθηκε ενάντια στα αιτήματα της αφυπνιζόμενης μάζας του λαού και δημιούργησε μια κατάσταση που ανάγκασε την εργατική τάξη ν’ αναλάβει δράση.
Προοδευτικοί άνθρωποι στην Ευρώπη, τη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να κινητοποιούνται, να γράφουν βιβλία με πλατιά απήχηση, να δίνουν διαλέξεις και να παροτρύνουν την πλουτοκρατική τάξη να συνειδητοποιήσει την κατάσταση και τις φρικτές συνθήκες διαβίωσης των εργατών και των αγροτών.
Διάφορες ομάδες πολιτικοποιημένων ατόμων άρχισαν να μάχονται τη δουλεία – εγχρώμων ή λευκών, παιδιών ή ενηλίκων.
Η γοργή ανάπτυξη ενός ανεξάρτητου τύπου συνετέλεσε στην πληροφόρηση των “κατώτερων τάξεων”· διάφορα κόμματα ιδρύθηκαν για να θέσουν τέρμα στην κατάφωρη εκμετάλλευση· η Γαλλική Επανάσταση, κείμενα όπως του Μαρξ κι ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος εξανάγκασαν τον κοινό πολίτη να πάρει θέση.
Οι άνθρωποι σε κάθε χώρα αποφάσισαν ν’ αγωνιστούν για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Σταδιακά οι υπάλληλοι και οι εργάτες συνενώθηκαν για την αμοιβαία τους προστασία και τα δικαιώματά τους.
Πολλοί διαπίστωσαν ότι η ισχύς βρίσκεται στην ενότητα και ότι ενωμένοι μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν την εργοδοσία και να διεκδικήσουν απ’ τους κεφαλαιοκράτες ικανοποιητικές αμοιβές, καλύτερες συνθήκες ζωής και τον ελεύθερο χρόνο που δικαιούται κάθε άνθρωπος. Η σταθερή αύξηση της εργατικής δύναμης και η διεθνής της ισχύς είναι ένα πασίγνωστο και επίκαιρο γεγονός.
Στο προσκήνιο του εργατικού κινήματος εμφανίσθηκαν δυναμικοί ηγέτες. Μερικοί εργοδότες που ενδιαφέρονταν ειλικρινά για το προσωπικό τους, τους συμπαραστάθηκαν και τους υποστήριξαν. Αποτελούσαν βέβαια μια μειοψηφία, κατάφεραν όμως να κλονίσουν τη σιγουριά και την εξουσία της πλειονότητας. O αγώνας των εργατών συνεχίζεται· οι κατακτήσεις τους πολλαπλασιάζονται· απαιτούν αδιάκοπα μείωση των ωρών εργασίας και καλύτερα ημερομίσθια, καταφεύγοντας στην απεργία σε περίπτωση άρνησης.
Το
δικαίωμα της απεργίας, που υπήρξε τόσο χρήσιμο κι αποτελεσματικό στις
αρχικές φάσεις του εργατικού κινήματος, τείνει να γίνει μέσον
καταδυνάστευσης στα χέρια των αδίστακτων και των άπληστων.
Το εργατικό κίνημα έχει πια γίνει καπιταλιστικό.
Οι επιτεύξεις της εργατικής τάξης και των εργατικών συνδικάτων υπήρξαν αξιοθαύμαστες.
Η εργατική τάξη απέκτησε την πρέπουσα θέση της στο κοινωνικό πλαίσιο και τονίσθηκε η ουσιαστική αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Η ανθρωπότητα συγχωνεύεται ταχύτατα σ’ ένα μεγάλο συλλογικό σώμα υπό την επιρροή του Νόμου της Προσφοράς και της Ζήτησης, κάτι που πρέπει να θυμόμαστε. Το πεπρωμένο της φυλής και το δικαίωμα για τη λήψη αποφάσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αποφάσεων που επηρεάζουν το σύνολο των ανθρώπων, περιέρχεται στη δικαιοδοσία των μαζών, των εργαζομένων και των απλών πολιτών.
Η εμφάνιση των εργατικών συνδικάτων αποτελούσε στην πραγματικότητα μια μεγάλη πνευματική κίνηση που αποσκοπούσε σε μια νέα έξαρση του θείου πνεύματος στον άνθρωπο καθώς και σε μια έκφραση των ενδόμυχων πνευματικών ποιοτήτων της φυλής.
Υπάρχουν ωστόσο αρκετά τρωτά στο εργατικό κίνημα.
Αναμφισβήτητα χρειάζεται μια δραστική αναδιάρθρωση. Με την άνοδο στην εξουσία των εργατικών κομμάτων, με την εξάπλωση της δημοκρατίας και του αιτήματος για ελευθερία, με την επιβολή του προλεταριάτου στη Ρωσσία και με τη βελτίωση των εκπαιδευτικών προτύπων της φυλής, είναι φανερό πως πρέπει να υιοθετηθούν νεότερες, καλύτερες και διαφορετικές μέθοδοι για την υλοποίηση των Τεσσάρων Ελευθεριών και την εξασφάλιση ορθών ανθρώπινων σχέσεων.
Για να υπάρχουν ορθές ανθρώπινες σχέσεις μεταξύ των εθνών είναι φανερό ότι πρέπει να υπάρχουν ανάλογες σχέσεις ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη (αφού και οι δύο ομάδες αποτελούνται από ανθρώπινα πλάσματα) κι ανάμεσα στις αντιμαχόμενες εργατικές οργανώσεις.
Τα εργατικά συνδικάτα μοιάζουν σήμερα με δικτατορικά καθεστώτα εφόσον χρησιμοποιούν την πίεση, τον εκφοβισμό και τη βία για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Πολλοί απ’ τους ηγέτες τους είναι αδίστακτοι και φιλόδοξοι, παραδόπιστοι και φίλαρχοι. Οι άθλιες συνθήκες στέγασης και οι πενιχρές αμοιβές εξακολουθούν σήμερα να υφίστανται δίχως να είναι πάντα υπαίτια η εργοδοσία.
Στο μέλλον η εξουσία θα βρίσκεται στα χέρια των μαζών.
Χάρη στη συντριπτική τους πλειοψηφία, την οργανωμένη τους σκέψη και τη γοργά αποκαθιστάμενη διασύνδεση των εργατικών κινημάτων σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, τίποτε δεν μπορεί να σταματήσει την πρόοδό τους.
Το κύριο πλεονέκτημα της εργατικής τάξης απέναντι στους κεφαλαιοκράτες είναι ότι αυτή εκπροσωπεί τα συμφέροντα εκατομμυρίων ανθρώπων, ενώ ο καπιταλισμός περιφρουρεί τα συμφέροντα μιας μειονότητας.
Ο γνώμονας για την ανθρωπότητα βρίσκεται στην καρδιά του εργατικού κινήματος.
Είναι ανάγκη να συλλάβουμε κάπως την εικόνα αυτής της παγκόσμιας δυστυχίας που οφείλεται τόσο στον καπιταλισμό όσο και στο εργατικό κίνημα και να τη δούμε ρεαλιστικά και τίμια.
H αναμέτρηση ανάμεσα στους καπιταλιστές και τους εργάτες, ανάμεσα στους εργοδότες και τους εργαζόμενους κι ανάμεσα στα κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα και τις εκμεταλλευόμενες μάζες ήταν πάντα παρούσα με τη μια ή την άλλη μορφή.
Το σπέρμα του κακού μεγάλωσε κι εξαπλώθηκε στην εποχή του ατμού, της επιστήμης, του ηλεκτρισμού και των διηπειρωτικών επικοινωνιών.
Το κεφάλαιο έγινε ισχυρότερο·
η εργατική τάξη συνέχισε να δυσφορεί και να απαιτεί.
Η σύγκρουση κορυφώθηκε με τον παγκόσμιο πόλεμο, έναν τριακονταετή πόλεμο που υποκινήθηκε απ’ τους καπιταλιστές και κερδήθηκε απ’ τους εργάτες.
Προκύπτουν λοιπόν ορισμένα ερωτήματα. Από την απάντησή τους θα εξαρτηθεί κατά πόσο η ανθρωπότητα θα επιλύσει τα προβλήματά της ή η φυλή θα οδηγηθεί σ’ ένα τέρμα:
1. Θα διατηρηθεί στην εξουσία το καπιταλιστικό σύστημα; Είναι άραγε τελείως κακό; Άνθρωποι δεν είναι και οι καπιταλιστές;
2. Μήπως αποβεί τυραννική η εργατική τάξη μέσα απ’ τα συνδικάτα και την αυξανόμενη ισχύ των ηγετών τους;
3. Είναι άραγε δυνατό να οδηγηθούν οι εργάτες και οι κεφαλαιοκράτες σε μια ρεαλιστική συνδιαλλαγή ή συνεργασία; Μήπως καταλήξουμε σ’ ένα άλλο είδος αναμέτρησης μεταξύ των δύο αυτών ομάδων;
4. Με ποιο τρόπο πρέπει να λειτουργήσει ο Νόμος της Προσφοράς και της Ζήτησης ώστε να προκύψει δικαιοσύνη και αφθονία για όλους;
5. Μήπως πρέπει να υιοθετηθεί από ορισμένες κυβερνήσεις κάποια μορφή ολοκληρωτικού ελέγχου προκειμένου ν’ αντιμετωπισθεί η προσφορά και η ζήτηση; Χρειάζεται άραγε να νομοθετούμε για υλικές επιδιώξεις και καλοπέραση;
6. Ποιο θα είναι το αναγκαίο πρότυπο ζωής για τον άνθρωπο της Νέας Εποχής; Θα επικρατήσει άραγε ένας καθαρά υλιστικός πολιτισμός ή θα έχουμε μια πνευματική παγκόσμια τάση;
7. Τι πρέπει να γίνει προκειμένου ν’ αποτραπεί η ανασύνταξη των κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων που αποσκοπούν πάντα στην εκμετάλλευση του κόσμου;
8. Τι ακριβώς βρίσκεται στον πυρήνα των σύγχρονων υλιστικών δυσχερειών;
Η απάντηση στο τελευταίο ερώτημα είναι πασίγνωστη:
“Η αγάπη του χρήματος είναι η ρίζα κάθε κακού”.
Αυτό μας επαναφέρει στη θεμελιακή αδυναμία της ανθρωπότητας –
την ποιότητα της επιθυμίας.
Έκφραση και σύμβολό της είναι το χρήμα.
Απ’ την απλοϊκή διαδικασία της ανταλλαγής αγαθών (στις πρωτόγονες κοινωνίες) ως την πολύπλοκη και εκπληκτική οικονομική δομή του σύγχρονου κόσμου η επιθυμία υπήρξε το βασικό κίνητρο.
Εμφανίζεται σαν ανάγκη ικανοποίησης των ορέξεων, σαν πόθος για αγαθά και αποκτήματα, σαν επιδίωξη για υλική άνεση και λαχτάρα για αγορά και συσσώρευση πραγμάτων, καθώς και σαν πάθος για τη δύναμη και την εξουσία που μόνο το χρήμα μπορεί να εξασφαλίσει.
Η επιθυμία αυτή κυριαρχεί και δεσπόζει στην ανθρώπινη σκέψη·
αποτελεί το βασικό τόνο του σύγχρονου πολιτισμού μας· μοιάζει με χταπόδι που απομυζά σιγά-σιγά τη ζωή, την αξιοπρέπεια και το μόχθο του ανθρώπου·
είναι η μυλόπετρα στο λαιμό του ανθρώπινου γένους.
Η οικειοποίηση, η κατοχή κι ο ανταγωνισμός για την εξουσία
υπήρξε ο βασικός τόνος του μέσου ανθρώπου – διχάζει ανθρώπους,
οικογένειες, επιχειρήσεις, οργανώσεις, κόμματα και έθνη, τους εργάτες
και τους κεφαλαιοκράτες – έτσι ώστε το τωρινό πρόβλημα της ειρήνης και
της ευημερίας να θεωρείται πως σχετίζεται κυρίως με τα παγκόσμια
αποθέματα και την κατοχή τους.
Οι εκφράσεις που δεσπόζουν στον τύπο, στο ραδιόφωνο και σ’ όλες μας τις συζητήσεις σχετίζονται με την οικονομική συγκρότηση της ανθρώπινης κοινωνίας: τραπεζικοί τόκοι, μισθοί, κρατικά χρέη, αποζημιώσεις, καρτέλ και τραστ, δημοσιονομία και φορολογία – τέτοιες είναι οι εκφράσεις που διέπουν τον προγραμματισμό μας, προκαλούν το φθόνο μας, υποδαυλίζουν τα μίση ή τις αντιπάθειές μας γι’ άλλα κράτη και μας οδηγούν στη διχόνοια.
Η αγάπη του χρήματος είναι η ρίζα κάθε κακού.
Υπάρχουν ωστόσο πολλοί άνθρωποι των οποίων η ζωή δε χαρακτηρίζεται από φιλοχρηματία και η σκέψη τους διέπεται απ’ τις ανώτερες αξίες.
Αποτελούν την ελπίδα του μέλλοντος, αλλά σαν άτομα είναι εγκλωβισμένα σ’ αυτό το σύστημα το οποίο πρέπει πνευματικά να τερματισθεί.
Χρειάζονται και πρέπει να διαθέτουν χρήματα, μολονότι δεν τα αγαπούν·
τα πλοκάμια του επιχειρηματικού κόσμου τους τυλίγουν· είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται και να κερδίζουν τα μέσα για να ζήσουν·
τα σχέδια τους για να βοηθήσουν την ανθρωπότητα δεν μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς την ανάλογη χρηματοδότηση·
η
δράση των εκκλησιών είναι υλιστική και – επειδή έχουν απορροφηθεί στην
οργανωτική όψη της εργασίας τους – δεν απομένουν παρά λίγα για το έργο
του Χριστού, για την απλή πνευματική ζωή.
Το έργο των ανδρών και
γυναικών καλής θέλησης σε κάθε χώρα φαίνεται να είναι σήμερα δυσβάστακτο
και τα προς επίλυση προβλήματα μοιάζουν σχεδόν άλυτα.Οι άνθρωποι καλής θέλησης θέτουν τώρα το ερώτημα: Μπορεί άραγε να τερματισθεί η διαμάχη μεταξύ του κεφαλαίου και της εργασίας και ν’ ανατείλει έτσι ένας νέος κόσμος; Μπορούν άραγε να μεταβληθούν τόσο ριζικά οι συνθήκες διαβίωσης ώστε οι ορθές ανθρώπινες σχέσεις να εδραιωθούν αμετάκλητα;
Οι σχέσεις αυτές μπορούν να εδραιωθούν για τους παρακάτω λόγους:
- Η ανθρωπότητα υπέστη τόσα δεινά στα τελευταία διακόσια χρόνια ώστε είναι σε θέση να επιφέρει τις αναγκαίες αλλαγές, με την προϋπόθεση ότι θα γίνουν τα ορθά βήματα προτού λησμονηθεί η φρίκη και η οδύνη και σβήσουν οι επιπτώσεις τους απ’ την ανθρώπινη συνείδηση.
2. Η αποδέσμευση της ατομικής ενέργειας εγκαινίασε σαφώς τη Νέα Εποχή· θα αλλάξει τόσο ριζικά τον τρόπο ζωής μας, ώστε πολλά απ’ τα πράγματα που προγραμματίζουμε σήμερα θ’ αποδειχθεί πως έχουν προσωρινή φύση· θα βοηθήσει ουσιαστικά την ανθρωπότητα στο μεγάλο της άλμα απ’ το τωρινό υλιστικό σύστημα σ’ εκείνο που θα διακρίνεται από ορθές ανθρώπινες σχέσεις.
ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ..
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου αυτού που δημοσιεύθηκε το 1947, περιελάμβανε τη μελέτη των επτά βασικών προβλημάτων της ανθρωπότητας, η οποία γράφτηκε και κυκλοφόρησε υπό μορφή φυλλαδίων από τον Οκτώβριο του 1944 ως το Δεκέμβριο του 1946. Πραγματευόταν ουσιαστικά συνθήκες υφιστάμενες στα χρόνια του πολέμου κι αμέσως μετά απ’ αυτόν, δηλαδή απ’ το 1939 ως το 1945. Το 1953 δημοσιεύθηκε μια δεύτερη έκδοση στην οποία παραλείφθηκε το ιστορικά ξεπερασμένο υλικό και συγκεκριμένα το πρώτο κεφάλαιο σχετικά με τη φυσική ανασυγκρότηση του κόσμου, μειώνοντας έτσι το περιεχόμενο του βιβλίου στα έξι προβλήματα που εξακολουθούσαν ν’ αφορούν έναν κόσμο o οποίος συνερχόταν αργά από τις δραστικές επιπτώσεις του πρόσφατου ολοκληρωτικού πολέμου.
Το 1964 το βιβλίο αναθεωρήθηκε εκ νέου. Στα χρόνια που μεσολάβησαν απ’ το 1953, η ανθρωπότητα σημείωσε μεγάλη πρόοδο στο πλαίσιο των έξι αυτών προβλημάτων και στη διάρκεια της περιόδου αυτής συνέβησαν πολλές πρακτικές μεταβολές που στέρησαν την επικαιρότητα ορισμένων τμημάτων της αρχικής έκδοσης. Σε μερικές περιπτώσεις άλλαξε και η φύση των προβλημάτων. Για παράδειγμα, το πρόβλημα των παιδιών εξακολουθεί να υφίσταται στα περισσότερα μέρη του κόσμου αλλά υπό διαφορετική μορφή και με διαφορετικές συνθήκες από εκείνες που επικρατούσαν στην άμεση μεταπολεμική περίοδο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Τα προβλήματα επίσης του κεφαλαίου, της εργατικής τάξης και της απασχόλησης είναι διαφορετικά σήμερα καθόσο ο κόσμος αυτοματοποιείται και τεχνοκρατείται όλο και περισσότερο. Παρατηρούνται ακόμη αλλαγές σε πολλές αποκρυσταλλωμένες και αντιδραστικές περιοχές του ορθόδοξου και χωριστικού χαρακτήρα των θρησκειών, δημιουργώντας νέα προβλήματα στις εκκλησίες.
Τα ίδια σχόλια ισχύουν για όλα τα προβλήματα, με επιπλέον το γεγονός ότι τα νέα προβλήματα που προβάλλουν στις παρούσες συνθήκες δεν είναι παρά προεκτάσεις και παραλλαγές των έξι βασικών τα οποία πραγματεύεται αυτό το βιβλίο. Έτσι, όταν το 1967 χρειάστηκε να το ανατυπώσουμε, αντιμετωπίσαμε δύο εναλλακτικές λύσεις: Πρώτο, να προβούμε στην αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό του με τη συνεπαγόμενη απογύμνωση του αρχικού κειμένου και την επακόλουθη προσθήκη δεδομένων και πληροφοριών από άλλους συγγραφείς· και δεύτερο, ν’ ανατυπώσουμε απλά το βιβλίο, επειδή η βασική του διδασκαλία για όλα αυτά τα προβλήματα εξακολουθεί να διατηρεί τον αρχικό υγιή, δυναμικό και χρήσιμο χαρακτήρα της. Τελικά επιλέξαμε τη δεύτερη λύση.
Ωστόσο είναι απαραίτητο για εκείνους που μελετούν το βιβλίο να γνωρίζουν το ιστορικό του, προκειμένου να διακρίνουν και ν’ αφομοιώνουν την ουσιαστική διδασκαλία, αγνοώντας τους άσχετους παράγοντες. Οι αναφερόμενες στο βιβλίο αυτό πνευματικές αρχές με τις οποίες πρέπει ν’ αντιμετωπιστούν τα παγκόσμια προβλήματα, εξακολουθούν να ισχύουν σήμερα και να παραβλέπονται απ’ την πλειονότητα των ανθρώπων. Η συνεισφορά των σπουδαστών τον εσωτερισμού στη δημιουργία “της σκεπτομορφής μιας λύσης” για τα ανθρώπινα προβλήματα σ’ έναν κόσμο που βρίσκεται σε κρίση, συνιστά ζωτική και πρακτική υπηρεσία.
Εκδοτική Εταιρεία Lucis
Νέα Υόρκη, 1967
ΑΠΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΙΑΤΗΣ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.