Πολλά ΜΜΕ, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολίτες πρώτης κατηγορίας (πολιτικοί), πολίτες δεύτερης κατηγορίας απεγνωσμένοι από την κρίση, και άπειροι εμπειρογνώμονες αναζητούν σωτηρία σε ενεργειακά κοιτάσματα. Οικονομικά, στρατιωτικά, γεωπολιτικά και κατά τόπους νεφελώδη προφητικά ρητά ανακατεύουν στο μυαλό ένα θολό αέριο συνωμοτικής θεογονίας. Ποια είναι η πραγματικότητα;
Τα τεκμηριωμένα αποθέματα του πλανήτη σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και γαιάνθρακα είναι άνισα κατανεμημένα. Δεκαοκτώ μόνο χώρες έχουν κοιτάσματα που αξίζουν πάνω από 2 τρισ. δολάρια, με πρώτη στη λίστα τη Ρωσία (25 τρισ.).
Ειδικότερα για το φυσικό αέριο (περί ου γίνεται λόγος σε Ελλάδα και Κύπρο) τα τεκμηριωμένα παγκόσμια αποθέματα εκτιμώνται συνολικά σε δυνητικό πλούτο περίπου 20 τρισ. δολαρίων, αν (έμφαση στο «αν») εξορυχθούν. Τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο («Αφροδίτη» στην Κύπρο, και τα αρκετά μεγαλύτερα «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ και «Zhor» στην Αίγυπτο) αποτελούν συνολικά πολύ λιγότερο από 1% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Αν ολόκληρη η «Αφροδίτη» εξορυχθεί, το αέριά της αξίζουν σήμερα περίπου 20 δισ. δολάρια. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα κανένα σημαντικό κοίτασμα με αντίστοιχο επίπεδο τεκμηρίωσης και αντίστοιχη χρονική εγγύτητα εξόρυξης. Επίσης, οι μελλοντικές τιμές είναι απρόβλεπτες. Π.χ. οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου υποχώρησαν 30% από το 2013. Με ανάδειξη σχιστολιθικών μεθόδων και προώθηση άλλων μορφών ενέργειας, η συνολική αξία των κοιτασμάτων ίσως υποχωρήσει περισσότερο.
Το κέρδος πηγαίνει κυρίως στις εταιρείες εξόρυξης και αξιοποίησης. Το «κυρίαρχο κράτος» (εδώ γελάνε) συνήθως παίρνει μικρό ποσοστό και προσθέτει φόρους, οπότε οικειοποιείται τελικά περίπου 20% του κέρδους. Επίσης διεκδικεί όφελος από μείωση εξόδων για εισαγωγή ενέργειας, ενώ χώρες με δικό τους νόμισμα βελτιώνουν τη νομισματική τους ισοτιμία λόγω ευνοϊκότερου ισοζυγίου πληρωμών. Υπάρχουν όμως κι αστάθμητοι παράγοντες. Σημαντικό έμμεσο δημόσιο κόστος είναι η ανάγκη στρατιωτικής προκάλυψης, π.χ. το Ισραήλ υπολογίζει κόστος 3 δισ. δολαρίων ώστε με πολεμικό ναυτικό να προστατεύσει τον «Λεβιάθαν». Οι επιδράσεις στο περιβάλλον διαφέρουν ανάλογα με τη μορφή ενέργειας και τις περιστάσεις. Μπορεί τελικά να αποτελούν τη μεγαλύτερη ωφέλεια ή βλάβη.