ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΖΩΑΚΙ ΠΕΘΑΝΕΙ

Πώς η αγάπη μας για τα ζώα μπορεί να είναι τόσο μεγάλη όσο και η αγάπη μας για τους ανθρώπους.

Αρκετά χρόνια πριν, η σύζυγός μου και εγώ χρειάστηκε να κοιμίσουμε μία από τις γάτες μας.  ΗMinnie ήταν στην πραγματικότητα η γάτα της συζύγου μου, και είχε ταξιδέψει μαζί της από το Βανκούβερ στο Σικάγο σχεδόν μια δεκαετία πριν.  Σε κάποιο σημείο εκείνη την εποχή η Minnie είχε αναπτύξει μια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος που είχε προκαλέσει βλάβη στα νεφρά της.  Μετά από αυτό, σύμφωνα με την σύζυγο μου, η προσωπικότητα της άλλαξε.  Μέχρι τη στιγμή που την γνώρισα, η Minnie δεν ήταν πλέον φιλική και στοργική αλλά κάπως απόμακρη και περιφρονητική (και, ναι, γνωρίζω ότι αυτή είναι σε γενικές γραμμές η βασική προσωπικότητα πολλών κατά τα άλλα υγιών γατιών).

Επειδή είχε ήπια νεφρική βλάβη, ο κτηνίατρος έδωσε στην σύζυγο μου οδηγίες να εμποτίζει υγρό υποδορίως μέσα της κάθε δεύτερη ημέρα, κάτι το οποίο, μετά τον γάμο μας, με κάποιο τρόπο έγινε δικό μου καθήκον. Έπρεπε να το κάνω με συγκεκριμένο τρόπο: Κρεμούσα τον σάκο του φυσιολογικού ορού σε μια κρεμάστρα ρούχων, το συνέδεα με κάποια σωλήνωση IV και από κεί μία βελόνα στην άκρη του σωλήνα.  Μετά την σήκωνα απαλά, την ξάπλωνα ανάμεσα στα απλωμένα πόδια μου σε απόσταση από το σώμα μου, με προσοχή έπιανα μια τούφα δέρματος και γούνας, και έμπηγα την βελόνα από κάτω.  Ποτέ δεν φάνηκε να την πειράζει αυτό που της έκανα (παρά το γεγονός ότι σε θερμοκρασία δωματίου το αλατούχο πρέπει να το αισθάνονταν κρύο) , και ούτε και εμένα με πείραζε (παρά το γεγονός ότι πάντα προτιμούσα τους σκύλους).  Όπως άρχιζε το αλατούχο διάλυμα να ρέει την χάϊδευα και εκείνη γουργούριζε.  Μόλις είχε σχηματιστεί ένας μεγάλος υποδόριος όγκος υγρού, τραβούσα έξω την βελόνα, και αυτή έφευγε μακριά. (Αλλά τότε σταματούσε ώστε να φαίνεται ψύχραιμη.  Γάτες!)

Έπρεπε να είσαι προσεκτικός μαζί της, παρόλα αυτά.  Όπως με προειδοποιούσε η σύζυγος μου πολλές φορές, αν την χάϊδευες στο λάθος μέρος ήταν πιό πιθανόν να σε γρατζουνίσει παρά να γουργουρίσει.  Περιττό να το πω, η σχέση μου με την Minnie παρέμεινε μια επιφυλακτική σχέση στην καλύτερη περίπτωση.

Τότε ήλθε η μέρα που φαινόταν, σύμφωνα με την σύζυγο μου, «απλά δεν ήταν ο εαυτός της».  Δεν μπορούσα να διακρίνω την διαφορά, αλλά με κάθε ειλικρίνεια σπανίως πρόσεχα την φυσιολογική της συμπεριφορά, επομένως δεν μπορούσα να κρίνω. Την πήγαμε στον κτηνίατρο, ο οποίος πήρε αίμα και ακολούθως μας πληροφόρησε ότι τα νεφρά της δεν λειτουργούσαν καθόλου. Πρότεινα να δοκιμάσουμε για λίγες ημέρες επιθετική χορήγηση υγρών να δούμε αν αντέστρεφε την βλάβη, και έτσι και κάναμε. Παρόλα αυτά, μέρες αργότερα, ξαναεξετάσαμε την λειτουργία των νεφρών για να διαπιστώσουμε ότι απλά είχε πάει προς το χειρότερο.

Ο κτηνίατρος μας μας έδωσε το όνομα ενός άλλου κτηνιάτρου, ενός που έκανε επισκέψεις κατ’ οίκον να ευθανατώσει τα ζώα στο ασφαλές και γνώριμο περιβάλλον του σπιτιού τους. Τον καλέσαμε και ήρθε το ίδιο βράδυ.

Εντυπωσιάστηκα αμέσως από την ευγενική και συμπονετική συμπεριφορά του.  Μας ζήτησε να του πούμε την ιστορία της αρρώστιας της Minnie,  το οποίο και κάναμε καθώς παρατηρούσε την συμπεριφορά της.  Όταν τελειώσαμε, είπε ευγενικά, «Μοιάζει με γάτα που δεν αισθάνεται καλά».  Συμφωνήσαμε, γνωρίζοντας ότι όσο περισσότερο ζούσε τόσο χειρότερα θα ένοιωθε. Η σύζυγος μου και εγώ πολλές φορές στο παρελθόν είχαμε πει ο ένας στον άλλο πως και οι δύο πιστεύαμε ότι όταν οι άνθρωποι αρρωσταίνουν και ξεπεράσουν κάθε πιθανότητα ελπίδας να αναρρώσουν και υπέφεραν υπερβολικά, ότι το πιο ανθρώπινο και συμπονετικό πράγμα που μπορεί να γίνει είναι να ευθανατωθούν. Η σύζυγος μου κυρίως πάντα ήταν ανένδοτη στην επιθυμία της να «την κοιμίσουν» αν έφθανε ποτέ σε αυτό το σημείο. Αναρωτηθήκαμε αν πιστεύαμε ότι η Minnie είχε φτάσει αυτό το συχνά δύσκολο να ορίσεις σημείο και έπρεπε να συμφωνήσουμε ότι λίγη αμφιβολία υπήρχε ότι το είχε φθάσει.

Έτσι, η σύζυγος μου είπε αντίο στο γενναίο επί δεκαετία σύντροφο της, ενώ τα δάκρυα της κυλούσαν ελεύθερα.  Στη συνέχεια, ο κτηνίατρος έκανε ένεση στηνMinnie με ένα φάρμακο ώστε να την κοιμίσει, το οποίο και συνέβη, και μετά με ένα δεύτερο φάρμακο να δώσει τέλος στη ζωή της.  Δεν πήρε περισσότερο από δέκα λεπτά.

Έκλαψα και εγώ επίσης, πολύ, και για την απώλεια μιας γάτας, για την οποία, με κάθε ειλικρίνεια, ένοιωθα μόνον λίγη τρυφερότητα, και για το βασανιστήριο της συζύγου μου να πρέπει να παρακολουθεί τη ζωή της να τελειώνει.  Θυμόμουν πολύ καλά την απώλεια περισσότερων σκύλων στην παιδική μου ηλικία από όσους με ενδιαφέρει να μετρήσω, όλοι εκ των οποίων αντιπροσώπευαν τραύματα για τα οποία δεν θα μιλήσω αυτή τη στιγμή.  Αρκεί να πω ότι, και για τους δύο μας, ήταν σαν να χάναμε ένα μέλος της οικογένειας μας.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΑ ΖΩΑ;  

Για πολλούς ανθρώπους – στην πραγματικότητα, θα διακινδύνευα να πω, για τους περισσότερους – τα κατοικίδια είναι μέλη της οικογένειας.  Χωρίς αμφιβολία η σύζυγος μου αισθανόταν έτσι για την Minnie.  Παρόλα αυτά, ο βαθμός που οι ιδιοκτήτες κατοικιδίων δένονται με τα ζώα τους συχνά μπερδεύει όσους δεν έχουν ζώα.  Στο κάτω-κάτω, υποστηρίζουν αυτοί που δεν έχουν ζώα, είσαι ιδιοκτήτης κατοικιδίου. Δεν είναι το ίδιο όταν ένα κατοικίδιο πεθάνει σαν να χάνεις μια μητέρα, ή μια αδελφή, ή έναν γιό.

Αλλά για πολλούς, συμπεριλαμβανομένων της συζύγου μου και εμένα, είναι ακριβώς έτσι.  Ο λόγος είναι απλά αυτός: ο βαθμός που δενόμαστε με πράγματα έχει πολύ λιγότερο να κάνει με τα πράγματα αυτά καθαυτά, παρά με εμάς.  Γιατί, για παράδειγμα, κάποιοι από εμάς αναστατωνόμαστε όταν χάνουμε άψυχα αντικείμενα όπως οικογενειακά κειμήλια ή αναμνηστικά δώρα που μας έχουν δώσει άνθρωποι που αγαπάμε; Πρόκειται για απλά αντικείμενα χωρίς καθόλου δικά τους συναισθήματα.

Διότι, προφανέστατα, εμείς τρέφουμε συναισθήματα για εκείνα. Η λέξη «προσκόλληση» είναι εύστοχη.  Προσκολλάμε τα συναισθήματα μας με όλα τα είδη άψυχων αντικειμένων με τρόπο που είναι ψυχολογικά ισχυρός και που δεν επιδέχεται μεταφοράς. Έτσι, θρηνούμε την απώλεια του ρολογιού του παππού μας αλλά όχι των ρούχων του, τα οποία τελικά δίνονται για φιλανθρωπία από την χήρα γιαγιά μας.

Τα ζώα, ωστόσο, αισθάνονται πολλά από τα ίδια πράγματα που αισθανόμαστε και εμείς, συμπεριλαμβανομένου του φόβου, της ευχαρίστησης, και του πόνου.  Και δεδομένου ότι τα κατοικίδια μας είναι ουσιαστικά κάτω από την φροντίδα μας όλη την ώρα, όχι μόνον μας προσφέρουν αγάπη, αλλά επίσης αποσπούν από εμάς την δυνατή επιθυμία να τα προστατεύσουμε, μια επιθυμία που μοιάζει ακριβώς με την επιθυμία που αισθανόμαστε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας.  Και μερικές φορές σε κάποιες περιπτώσεις, αποσπούν και άλλα πράγματα από εμάς.  Σε τροφίμους γηροκομείων, για παράδειγμα, οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι συχνές επισκέψεις ζώων μειώνουν τα επίπεδα κατάθλιψης και κόπωσης.

Πειράζει που τα κατοικίδια μας δεν μπορούν να μιλήσουν Αγγλικά; Επικοινωνούν με σαφήνεια με τόσους πολλούς άλλους τρόπους, με το να τρίβονται επάνω μας ώστε να τους χαϊδέψουμε τα αυτιά, ή ξαπλώνοντας ανάποδα, με τα πόδια πάνω, ώστε να τους ξύσουμε την κοιλιά. Πειράζει που δεν θα πάνε στο κολλέγιο ή που δεν θα κάνουν επιτυχημένη καριέρα; Το να τα παρακολουθούμε να μαθαίνουν να κυνηγάνε μία μπάλα που πετάμε και να μας την φέρνουν πίσω έχοντας την σφιχτά ανάμεσα στα σαγόνια τους μας κάνει υπερήφανους.

Κανείς δεν πρέπει να κρίνει κανέναν για τους τρόπους με τους οποίους προσκολλάται, είτε σε ένα άλλο άτομο, ένα ζώο, ή ένα κομμάτι μέταλλο.  Το δέσιμο δεν είναι μόνον με αυτά τα πράγματα αλλά με τον τρόπο που αυτά τα πράγματα μας κάνουν να αισθανόμαστε.  Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο περνάμε τον περισσότερο χρόνο μας: αισθανόμενοι πράγματα για άλλα πράγματα.  Νοιαζόμαστε.  Αγαπάμε. Υποφέρουμε.  Και κανενός η αγάπη ή ο πόνος δεν καθίσταται περισσότερο ή λιγότερο ξεχωριστός από το αντικείμενο της αφοσίωσης. 

Έπιασα τον εαυτό μου εν μέσω των δακρύων μου για την Minnie να αγαπώ την σύζυγό μου όλο και περισσότερο για την γενναιόδωρη ικανότητα της να αγαπά αυτό το γκρίζο πλασματάκι, αβοήθητο μπροστά σε μας και τον κτηνίατρο που ήρθε να δώσει τέλος στη ζωή της. Μπόρεσα να διακρίνω τις αντικρουόμενες επιθυμίες της συζύγου μου να καθρεφτίζονται στο πρόσωπο της καθώς παίρναμε την απόφαση, την επιθυμία της να προστατέψει την Minnie και να την κρατήσει ασφαλή σε αντίθεση με την γνώση της ως ενήλικα ότι δεν μπορούσε πλέον να το κάνει αυτό, ότι με το να την κρατάμε ζωντανή θα επιτείναμε μόνον τον θάνατο της.

Όταν πήρε τέλος, ο κτηνίατρος μας άφησε μόνους με την Minnieνα πούμε το τελικό αντίο.  Η σύζυγος μου της χάϊδεψε την γούνα ενώ εγώ σκούπιζα να δάκρυα μου και του υπέγραφα μια επιταγή για τις υπηρεσίες του.  Έπειτα, μαλακά την τύλιξε με ένα κομμάτι ύφασμα και την πήρε.

Η σύζυγος μου ακόμα δεν έχει συνέλθει πλήρως.  Δεν ξέρω αν θα συνέλθει ποτέ.    

Tου Alex Lickerman, M.D.

xypnontastononeireuti

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ