Η Αιτιολογία του Εγκλήματος του Βιασμού – Γ’ Μέρος

Αρθρογράφος: Λυδία Μυλωνάκη

0605

Έλλειψη Συναισθηματικού Ελέγχου

Σε προηγούμενο άρθρο συζητήθηκε η σωματική σεξουαλική διέγερση ως ένας βασικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στη διάπραξη του αδικήματος του βιασμού. Συνδυαστικά, ένας δεύτερος παράγοντας που είναι δυνατό να επεξηγήσει την σεξουαλικώς βίαιη συμπεριφορά είναι η έλλειψη ελέγχου των συναισθημάτων.

Η έλλειψη συναισθηματικού ελέγχου οδηγεί σε αρνητική συναισθηματική κατάσταση η οποία με τη σειρά της δημιουργεί γνωστικές ακολουθίες που πιθανώς να οδηγήσουν στην εκδήλωση δυσλειτουργικής σεξουαλικής συμπεριφοράς. Στις περιπτώσεις των ατόμων που έχουν διαπράξει βιασμό παρατηρείται πως τα συναισθήματα που είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν αρνητική συναισθηματική κατάσταση είναι ο θυμός και η εχθρική διάθεση. Μια πληθώρα ερευνών αναγνωρίζουν την αρνητική συναισθηματική κατάσταση ως πρόγονο των σεξουαλικών εγκλημάτων.Στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο οι συναισθηματική κατάσταση του δράστη αλλά ακόμα περισσότερο η δυσκολία του ή η ανικανότητα του να αντιμετωπίσει θετικά τα αρνητικά του συναισθήματα. Τα συγκεκριμένα άτομα επηρεάζονται σε τέτοιο βαθμό από τη συναισθηματική τους κατάσταση, σε σημείο να μην καταφέρνουν να ελέγξουν την συμπεριφορά τους, καταλήγοντας σε βίαιες σεξουαλικές πράξεις.

Καταρχήν, τόσο η έρευνα όσο και η κλινική πράξη έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι εγκληματίες σεξουαλικών εγκλημάτων αντιμετωπίζουν προβλήματα που αφορούν στη ρύθμιση των αρνητικών τους συναισθημάτων. Επιπλέον, έχει προταθεί ότι τέτοια ελλείμματα παίζουν πάρα πολύ βασικό ρόλο στο κύκλο και τη διαδικασία ενός βίαιου σεξουαλικού εγκλήματος ή μιας ακατάλληλης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Έτσι, η πράξη του βιασμού είναι αποτέλεσμα λανθασμένου χειρισμού των αρνητικών συναισθημάτων του δράστη.

Πιο συγκεκριμένα, είναι αλήθεια πως πολλές έρευνες έχουν αναφερθεί στη σχέση μεταξύ των υψηλών επιπέδων θυμού και διάπραξης βίαιων εγκλημάτων. Αντίθετα όμως, υπάρχουν ερευνητές που αμφισβητούν το ρόλο του θυμού και των αρνητικών συναισθημάτων γενικότερα στην έκφραση βίαιης συμπεριφοράς, πόσο μάλλον τη διάπραξη βίαιων εγκλημάτων. Παρά τη πληθώρα διαφορετικών απόψεων, καθώς και διαφορετικών ευρημάτων, το έγκλημα του βιασμού έχει συσχετιστεί άμεσα με τα έντονα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει ο δράστης καθώς και με την ανικανότητα του να τα αντιμετωπίσει, να τα εκλογικεύσει και να τα ξεπεράσει. Μια ομάδα μελετών αναγνωρίζουν την ύπαρξη μιας υποομάδας βιαστών που χαρακτηρίζονται ως ‘θυμωμένοι βιαστές’. Τα άτομα αυτά κυρίως οδηγούνται στο έγκλημα εξαιτίας της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν με τη ρύθμιση των συναισθημάτων τους. Θεωρείται πιθανό πως η εν λόγω ομάδα παραβατών είναι δυνατό να βοηθηθεί από ψυχολογική θεραπεία, η οποία θα συμβάλει στο να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους.

Παρά τις παραπάνω αναφορές είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως ο θυμός δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε αρκετό συστατικό προκειμένου ένα άτομο να οδηγηθεί στη διάπραξη ενός τόσο βίαιου εγκλήματος όπως ο βιασμός. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η θεραπεία για τη μείωση των συναισθημάτων θυμού προκειμένου να μειωθεί η υποτροπή της εγκληματικής συμπεριφοράς αποτελεί πλάνη. Είναι ξεκάθαρο πως η πλειοψηφία των περιστατικών έκφρασης έντονου θυμού δεν θα προκαλέσουν τελικά βίαιη συμπεριφορά.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον επιστημονικό κόσμο, είναι προτιμότερο να αναγνωρίζουμε στο θυμό τη δυνατότητα να επηρεάσει την εκδήλωση βίας, ειδικότερα όταν συνδυάζεται με άλλους επικίνδυνους παράγοντες εμφάνισης σεξουαλικού εγκλήματος. Στη συνέχεια, η αιτιολόγηση του βιασμού μέσω ενός ακόμη επικίνδυνου παράγοντα, της γνωστικής αξιολόγησης.

Βιβλιογραφία

• Groth, A. N. (1979). Men who rape. New York: Plenum.
• Hall, G. C. N., & Hirschman, R. (1991). Toward a theory of sexual aggression: A Quadripartite Model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, Vol.59, No. 5, 662-669.
• Howell, K. (2004). Anger and its links to violent offending. Psychiatry, Psychology and Law, Vol. 11, No. 2, pp. 189-196.
• Howells, K., Day, A., & Wright, S. (2004). Affect, emotions and sex offending. Psychology, Crime and Law, 10, 179–195.
• Loza, W., & Loza-Fanous, A. (1999). The fallacy of reducing rape and violent recidivism by treating anger. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 43 (4), 498-502.
• Muirhead, J. (1997). Assessment of anger, and negative affect as they relate to the prediction of criminal violence in a federal inmate population: A retrospective study. Unpublished doctoral dissertation, Carleton University, Ottawa, Canada.
• Polaschek, D. L. L., & Ward, T. (2002). The implicit theories of potential rapists. What our questionnaire tell us. Aggression and Violent Offending, 7, 385-406.
• Ward, T., & Hudson, S. (2000). A self-regulation model of relapse prevention. In D. R.
• Laws, S. M. Hudson, & T. Ward (Eds.), Remaking relapse prevention with sex offenders: A sourcebook (pp. 79–101). Thousand Oaks, CA: Sage.

Η Αιτιολογία του Εγκλήματος του Βιασμού – Α’ Μέρος

Η Αιτιολογία του Εγκλήματος του Βιασμού – Β’ Μέρος

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ