H Nέμεσις, η Θεία Δίκη

Ελάχιστα γνωρίζουμε για τη Νέμεσι, αυτή την αρχαιότατη θεότητα, που προσδιορίζεται άλλοτε ως Ιχναίη, άλλοτε ως Αδράστεια ή Ραμνουσία. 

Η ετυμολογική της ρίζα, από το ρήμα «νέμω», δηλώνει τη δίκαιη διανομή, τη μοιρασιά που γίνεται βάσει νόμιμης εξουσίας. 

Στην πορεία του χρόνου δηλώνει την ανάληψη δικαστικής δράσης από το κράτος, για την απονομή της Δικαιοσύνης. 

Μεταφορικά με τον όρο «Νέμεσι» εννοούμε τη Θεία Δίκη.

Ήταν η Νύχτα αυτή που, σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου και τον Παυσανία, δίχως σύντροφο αρσενικό γέννησε την Νέμεσι, για να κρατά σε ισορροπία τις ανθρώπινες υποθέσεις. 

Στα «Διονυσιακά» του Νόννου(επικός ποιητής 5αι.μ.Χ) η Νέμεσις λογίζεται κόρη του Ωκεανού, ενώ ο Υγίνος την περιγράφει ως δημιούργημα του Ερέβους και της Νύχτας.

Το όνομά της ως Ραμνουσία το οφείλει σ’ ένα άγαλμα και στο ναό της, στον Ραμνούντα, χωριό της βορειανατολικής Αττικής. 

Η Νέμεσις, ως θεότητα, προσωποποιούσε μαζί με άλλες , όπως Θέμιδα, Ειμαρμένη, την έννοια της δικαιοσύνης και αποκαθιστούσε την τάξη, στη φύση, στην κοινωνία, στον κόσμο, κάθε που αυτή διασαλευόταν. 

Επέβαλε την τιμωρία στους διασαλευτές, ήτοι στους υπερόπτες και στους αλαζόνες, δηλαδή στους υβριστές. 

Αυτός ο ρόλος της τιμωρού της απόδωσε και το χαρακτηρισμό της ως «θεία δίκη».

To άγαλμα της Νέμεσης στο Ραμνούντα αναφέρεται στα αρχαία κείμενα ως ένα από τα αριστουργήματα γλυπτικής. Σύμφωνα με το λεξικό της Σούδας, η θεά κρατούσε κλαδί μηλιάς. 

Όμως το όνομα του τόπου, Ραμνούς, και οι ιδιότητες του φυτού της Ράμνου μας βάζουν σε υποψία ότι η Νέμεση κρατούσε κλάδο από τον αγκαθωτό θάμνο, της ράμνου, και όχι μηλιάς.

Η αρχαία παράδοση έλεγε ότι πριν από τη Μάχη του Μαραθώνα οι Πέρσες έφεραν ένα μεγάλο κομμάτι μαρμάρου για να φτιάξουν το τρόπαιο της νίκης τους, που τη θεωρούσαν βέβαιη.

Η θεία Δίκη όμως, η Νέμεση το θέλησε διαφορετικά. Στην περίφημη μάχη του 490 π.Χ. νίκησαν οι Έλληνες και από το μάρμαρο αυτό ο Αγοράκριτος, μαθητής του Φειδία, λάξευσε το άγαλμα της ίδιας της Νέμεσης, που στήθηκε στο Ραμνούντα της ΒΑ. Αττικής.

Έτσι η υπεροψία και το άδικο δέχτηκαν τη μεταφυσική τιμωρία τους....

The Mythologists

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ