Είναι κληρονομική η σχιζοφρένεια; Τα συμπτώματα

Γράφει ο Ψυχίατρος, Γεώργιος Φλώρος

-Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της σχιζοφρένειας; 

Η σχιζοφρένεια είναι ένα κλινικό ψυχιατρικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από απώλεια επαφής με τη πραγματικότητα από ενδογενή αίτια (όχι δηλαδή λόγω λήψης παραισθησιογόνων ουσιών, ή προσβολής από λοιμογόνο παράγοντα). Όπως και κάθε κλινικό σύνδρομο η σχιζοφρένεια διαγιγνώσκεται από την ύπαρξη ενός συνδυασμού σημείων (αντικειμενικών ευρημάτων διαταραχής στη διάδραση του ασθενή με το περιβάλλον του) και συμπτωμάτων (υποκειμενικών βασάνων που αναφέρει ο ίδιος ο ασθενής). Αυτά είναι στοιχεία ψύχωσης στη ψυχοσύνθεση του. Τα κύρια πεδία όπου εκτείνονται αυτά τα σημεία και τα συμπτώματα είναι

Α. η σκέψη –ψευδαισθήσεις (ειδικά ακουστικές, π.χ φωνές αγνώστων), χαλάρωση των συνδέσεων μεταξύ των ιδεών και παραληρηματικές ιδέες, ιδιώνυμος κόσμος

Β. το συναίσθημα – επιπέδωση δηλαδή απουσία συναισθήματος χαράς ή θλίψη, ψυχωσικό άγχος, ψυχωσική κατάθλιψη ( όταν το άγχος ή η κατάθλιψη δεν προέρχεται από ρεαλιστικά αίτια φανταστικά)

Γ. ο λόγος – αλογία, νεολογισμοί, το να φτιάχνει δηλαδή κανείς καινούργιες λέξεις, λογόρροια με ασυναρτησία

Δ. η συμπεριφορά – απομόνωση, τάση φυγής προς άγνωστη κατεύθυνση, παραμέληση βασικών αναγκών (διατροφή, επαρκής ένδυση, έκθεση σε κρυο/ζέστη,κοκ), αγνόηση κοινωνικών νορμών και άλλων ανθρώπων.

Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση έχει η διάρκεια του επεισοδίου όπου εμφανίζονται τα σημεία και τα συμπτώματα, η επανάληψη εμφάνισης επεισοδίων και η ίδια η φύση των σημείων και συμπτωμάτων. Καθώς δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή μία αποδεκτή διαγνωστική εργαστηριακή μέθοδος που να καταδεικνύει την ύπαρξη της σχιζοφρένειας, οι κλινικοί καθοδηγούνται από τη συσσωρευμένη εμπειρία από τον 19^ο αιώνα, οπότε και αναγνωρίστηκε η ύπαρξη του συνδρόμου. Βρήκαμε δηλαδή από την παρατήρηση χιλιάδων ασθενών ποια στοιχεία συνδυάζονται με ποιο τρόπο στην κλινική τους εικόνα και τι μελλοντική πορεία καταδεικνύουν. Αρχικά, εφόσον ένας ασθενής παρουσιάσει στοιχεία ψύχωσης τότε πρέπει να εξεταστεί πολύ προσεκτικά το σύνολο της ψυχοσύνθεσης του καθώς κάθε τέτοια περίπτωση δεν είναι απαραίτητα σχιζοφρένεια.    

-Πώς συμπεριφέρεται ένας ασθενής με σχιζοφρένεια; 

Η συμπεριφορά ενός ασθενή με σχιζοφρένεια σε ενεργό επεισόδιο ψύχωσης είναι το πρώτο στοιχείο που τραβά τη προσοχή. Σπάνια ο σχιζοφρενής θα καταστεί βίαιος και αυτό εφόσον αισθανθεί να απειλείται. Ο ίδιος δεν θέλει να σχετίζεται με τον έξω κόσμο και η τυχόν ενασχόληση συνήθως είναι σε παραληρητικό επίπεδο, δηλαδή με την λανθασμένη αίσθηση ότι παρακολουθείται, ότι θέλουν το κακό του, κοκ. Εφόσον ο ασθενής έχει βοηθηθεί αποτελεσματικά τότε δεν διαφέρει από τον οποιοδήποτε. Δυστυχώς καθώς η σχιζοφρένεια είναι ένα προοδευτικό κλινικό σύνδρομο, συχνά ο σχιζοφρενής επιβαρύνεται με τη πάροδο του χρόνου από γενική έκπτωση των γνωστικών του ικανοτήτων (συγκέντρωση, προσοχή, μνήμη). Επίσης συχνά παρουσιάζει μεγάλη ανασφάλεια απέναντι σε άλλους και περιθωριοποιείται πολύ εύκολα.Παραμένει όμως άνθρωπος όπως όλοι μας, με τις ίδιες ανάγκες για ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία και με τις δικές του δεξιότητες οι οποίες αρκετές φορές μπορεί να επαρκούν ώστε να ζει αυτόνομα.

Η κλινική πορεία ενός σχιζοφρενή εξαρτάται κατά περίπτωση τόσο από την εσωτερική εξέλιξη της υποκείμενης νόσου, όσο και από την ύπαρξη ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, είτε οικογενειακού είτε κρατικού. Ο ασθενής μπορεί να παρακολουθείται με τακτικές επισκέψεις σε εξωτερικά ιατρεία δομών ψυχικής υγείας ή ιδιωτών, μπορεί να διαμένει μόνιμα σε προστατευμένες δομές (διαμερίσματα, ξενώνες) ή μπορεί να νοσηλεύεται σταθερά σε εξειδικευμένες κλινικές ανάλογα με τη λειτουργικότητα του.

-Θεραπεύεται η σχιζοφρένεια; 

Η θεραπεία ενός σχιζοφρενή αποτελεί ένα δύσκολο κεφάλαιο της Ιατρικής καθώς δεν έχουμε αναγνωρίσει την υποκείμενη παθολογία με τρόπο που να μας καθοδηγεί στη θεραπεία όπως με άλλες παθήσεις. Αναγκαστικά η θεραπεία στρέφεται στρατηγικά στη πρόληψη των υποτροπών (νέων ψυχωσικών επεισοδίων) με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής η οποία έχουμε δει ότι δρα αποτελεσματικά στην ύφεση των σημείων και των συμπτωμάτων σε περιόδους ψυχωσικών επεισοδίων. Στόχος είναι η διατήρηση του ασθενή σε ύφεση ούτως ώστε να μπορεί να αποφευχθεί η αποδιοργάνωση του από ένα νέο επεισόδιο που μπορεί να διαρκέσει πολλές ημέρες. Πέρα από τη φαρμακοθεραπεία σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός θετικού περιβάλλοντος για τον ασθενή αποτελούν οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις με στόχο την ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων,δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας και εύρεση προστατευόμενης εργασίας, εκπαίδευση της οικογένειας, χορήγηση ενίσχυσης εισοδήματος, απαραίτητη σε κάθε περίπτωση είναι η συνεργασία μίας ομάδας επαγγελματιών ψυχικής υγείας με τον ασθενή και την οικογένεια του ούτως ώστε να μπορέσει αυτός ο άνθρωπος να παραμείνει ενταγμένος στο κοινωνικό σύνολο.

boro.