Η μεγάλη αξία της… αδιαφορίας για το σκύλο μας!

Από τη σύμβουλο συµπεριφοράς Marilyn Peters

Δεν αναφερόμαστε φυσικά στην παραμέλησή του αλλά σε μια τεχνική διόρθωσης των... κακών του τρόπων.

Η τεχνική της αδιαφορίας συχνά προτείνεται ως μέθοδος εκπαίδευσης, όμως ο περισσότερος κόσμος τη βλέπει με δυσπιστία. Συνήθως μας ακούγεται σκληρή, απάνθρωπη και απρόσωπη και δυσκολευόμαστε να την εφαρμόσουμε. Φοβόμαστε ότι έτσι στερούμε την αγάπη και την προσοχή μας από τον σκύλο μας και ότι ίσως να ρισκάρουμε και τη δική του αγάπη για μας.

Βλέπουμε την αδιαφορία ως τιμωρία, δεν είναι έτσι όμως.

Αντίθετα, είναι ένας από τους πιο θετικούς τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων συμπεριφοράς και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις αντί πραγματικών τιμωριών τις οποίες οι περισσότεροι, χωρίς δισταγμό επιβάλλουμε στο σκύλο μας (επειδή ήταν άτακτος ή κατέστρεψε κάποιο αντικείμενο ή έπιπλο, ή είχε κάποιο «ατύχημα» τουαλέτας ή επειδή φέρθηκε άσχημα σε άλλο σκύλο). Οπότε μάλλον δεν έχουμε πρόβλημα με τις «άλλες» τιμωρίες… Απλά, αυτές μας είναι γνώριμες από τα παιδικά μας χρόνια, όταν μας τις επέβαλλαν για τι δικές μας αταξίες. Η «αδιαφορία» δεν μας είναι οικεία ως τακτική.

Γιατί οι τιμωρίες φέρνουν αρνητικό αποτέλεσμα;

Συνήθως έρχονται με καθυστέρηση, δηλαδή πολύ μετά το συμβάν που τις επέβαλλε. Και έτσι πάνε χαμένες. Ένας κανονικός σκύλος αδυνατεί να συνδέσει κάτι που γίνεται τώρα με μια προηγούμενη «αταξία» -αφήστε που συνήθως ο ίδιος δεν την αντιλαμβάνεται ως αταξία. Για αυτό μια τιμωρία με καθυστέρηση τις περισσότερες φορές δημιουργεί σύγχυση και φοβία στο σκύλο, οδηγεί σε ρήξη της σχέσης του με τον άνθρωπό του και έτσι το πρόβλημα χειροτερεύει.

Η τιμωρία -ακόμα και η διόρθωση- είναι ανθρώπινος τρόπος εκμάθησης, όχι σκυλίσιος, κάτι που πρέπει να έχουμε συνέχεια στο μυαλό μας όταν προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε με τους τετράποδους. Η αδιαφορία είναι σκυλίσιος τρόπος, για αυτό και είναι πιο αποτελεσματική. Χρησιμοποιώντας την εποικοδομητικά μπορούμε να τροποποιήσουμε την συμπεριφορά του σκύλου μας και να του περάσουμε σημαντικά μηνύματα -στη δική του γλώσσα.

Τι σημαίνει η αδιαφορία για έναν σκύλο;

Ένας σκύλος που κάνει κάτι μη αποδεκτό στη σκυλίσια κοινωνία συχνά θα λάβει ως αντίδραση από τον άλλο σκύλο την αδιαφορία. Με αυτόν τον τρόπο περνάει άμεσα το μήνυμα στον «άτακτο» σκύλο πως η συμπεριφορά του:

• δεν είναι αποδεκτή
• δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσμα και προπάντων καμία κοινωνική συναναστροφή.

Οι σκύλοι επιλέγουν την τακτική της «αδιαφορίας» όταν δεν επιθυμούν να δώσουν έμφαση και συνέχεια σε μια μη αποδεκτή συμπεριφορά.

Η αδιαφορία ως εργαλείο

Την επιλέγουμε όταν θέλουμε να καθοδηγήσουμε το σκύλο μας ως προς το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι, αποφεύγοντας την άμεση σύγκρουση μαζί του και όταν θέλουμε να μη δώσουμε έμφαση σε μια αρνητική συμπεριφορά που σκοπό είχε να τραβήξει την προσοχή μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τακτική της αδιαφορίας σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις:

1) Κουτάβια

Ίσως η σημαντικότερη χρήση της «αδιαφορίας» να βρίσκεται στη διαπαιδαγώγηση κουταβιών. Τη χρησιμοποιούμε όταν επιδιώκουμε την ήρεμη καθοδήγησή τους με στόχο την ανάπτυξη καλών τρόπων. Για να δείξουμε στο κουτάβι μας τις επιτρεπτές συμπεριφορές (αυτές δηλαδή που θα θέλαμε να επαναλάβει στο μέλλον) πρέπει άμεσα να επιβραβεύσουμε τη συμπεριφορά, ακριβώς τη στιγμή που την εκδηλώνει. Αν, για παράδειγμα, θέλουμε να λερώνει σε συγκεκριμένο σημείο, πρέπει όταν λερώνει εκεί να του προσφέρουμε αμέσως (σε αντάλλαγμα για την καλή του πράξη) κάτι πολύ επιθυμητό για εκείνο, για παράδειγμα, μια λιχουδιά ή ένα χάδι. Αντίστοιχα, όταν κάνει πράγματα τα οποία δεν θέλουμε να επαναλάβει, όπως να τρώει το τραπέζι του σαλονιού, ή να δαγκώνει άγαρμπα τα χέρια μας, καλό είναι να «αδιαφορήσουμε» και να του αποσπάσουμε την προσοχή με κάτι άλλο. Μόλις μας ακούσει και ακολουθήσει την επιθυμία μας (διακόπτοντας δηλαδή την ανεπιθύμητη συμπεριφορά), τότε το επιβραβεύουμε.

Σημαντικό είναι επίσης να «αδιαφορούμε» όταν ανακαλύπτουμε λερώματα και καταστροφές, τις οποίες δεν έχουμε δει να γίνονται. Είναι άσκοπο και αντί-εκπαιδευτικό να το τιμωρήσουμε ή να το μαλώσουμε με καθυστέρηση για κάτι που έγινε όταν λείπαμε και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σύγχυση και στρες στο κουτάβι.

2) Συμπεριφορές με στόχο την αναζήτηση προσοχής

Υπάρχουν πολλές. Ένας σκύλος με τέτοια ανάγκη, θα επαναλάβει όποια συμπεριφορά είδε στο παρελθόν να φέρνει αποτέλεσμα. Αν «σας κατάφερε» και ασχοληθήκατε μαζί του με γάβγισμα, με κλαψούρισμα, κλέβοντας και μασουλώντας κάποιο αντικείμενο (πχ. μια κάλτσα), πηδώντας πάνω σας, κυνηγώντας τα μπατζάκια σας ή κυνηγώντας την ουρά του (και η λίστα είναι τεράστια) θα το ξανακάνει. Τέτοιες συμπεριφορές θα σβήσουν σχετικά γρήγορα, μόνον εφόσον καταλάβει ο σκύλος ότι δεν αποδίδουν πια το επιθυμητό αποτέλεσμα – την προσοχή, δηλαδή, που τόσο ποθεί. Απλά, λοιπόν, αγνοείστε τον όταν συμπεριφέρεται έτσι, κόβοντας κάθε επαφή, και οπτική, και λεκτική. Κάντε σα να μην υπάρχει.

Προσέξτε όμως, είναι πολύ πιθανό πρώτα να χειροτερέψει η συμπεριφορά του ζώου, πριν καλυτερέψει η κατάσταση. Είναι φυσικό, στην αρχή, να δυναμώσει την ένταση (μήπως δεν ακούσατε το γάβγισμα ή το κλαψούρισμα, μήπως δεν προσέξατε ότι κυνηγούσε την ουρά του) στην προσπάθεια του να σας πείσει να τον ξανα-προσέξετε -όπως κάνατε παλιά.

Κάτι ακόμα. Σκυλιά τα οποία αναζητούν επίμονα την προσοχή μας έχουν, συνήθως, και πολύ μεγάλη προσκόλληση στον κηδεμόνα τους* και τον ακολουθούν επίμονα μέσα στο σπίτι. Κατά την διάρκεια της ημέρας, λοιπόν, καλό είναι να «αδιαφορούμε» για την παρουσία τους στον προσωπικό μας χώρο – κι ας μας αρέσει.

3) Αρνητική συναισθηματική φόρτιση (πχ φοβία, άγχος, θυμός, εκνευρισμός)

Κακές στιγμές, όταν ένας σκύλος φοβάται ή είναι εκνευρισμένος (όσο δικαιολογημένο κι αν είναι), δεν πρέπει να ενισχύονται με την εκδήλωση της δικής μας τρυφερότητας διότι με αυτό τον τρόπο ο σκύλος θα συσχετίσει τη συναισθηματική του κατάσταση με χάδια και αγάπες (επιβράβευση) και θα την εκδηλώνει πιο συχνά για να μας ικανοποιεί, να παίρνει δηλαδή αγάπη και να μας έχει κοντά του. Σε τέτοιες στιγμές είναι πολύ σημαντικό να προβάλουμε ηρεμία, αυτοπεποίθηση και έλεγχο, υψώνοντας το ανάστημα και σκεπτόμενοι θετικά πράγματα – ακόμα και στην περίπτωση που και εμείς έχουμε επηρεαστεί από αυτό που έγινε, πχ αν κι εμείς φοβόμαστε τους κεραυνούς. Τώρα η δικιά μας «αδιαφορία» δεν είναι προς τον σκύλο αλλά προς το ερέθισμα που τού προκάλεσε τα αρνητικά συναισθήματα. Για παράδειγμα, αν γαβγίζει στους περαστικούς σκύλους (και εμείς ανησυχούμε ότι θα τον δαγκώσουν), προσπαθούμε να «αδιαφορούμε» για την παρουσία τους, ώστε να βοηθήσουμε το σκύλο μας να «δει» το συγκεκριμένο ερέθισμα χωρίς να επηρεάζεται από τα δικά μας συναισθήματα.

4) Άγχος αποχωρισμού

Επιστρέφοντας στο σπίτι, είναι πολύ σημαντικό να μη δώσουμε έμφαση στο γεγονός ότι λείπαμε, ειδικά αν ο σκύλος μας υποφέρει από άγχος αποχωρισμού . Για να περάσουμε το μήνυμα ότι είναι κάτι δεδομένο, καθημερινό και σύνηθες, μόλις μπούμε στο σπίτι πρέπει να «αδιαφορήσουμε» για αυτόν. Θα τον αγνοήσουμε για 10 λεπτά ή ωσότου ηρεμήσει και ύστερα θα τον καλέσουμε στον προσωπικό μας χώρο, θα του ζητήσουμε να καθίσει και έπειτα θα του δώσουμε απεριόριστη προσοχή.

Επίσης, αν βρούμε κατά την επιστροφή μας στο σπίτι λερώματα ή καταστροφές είναι λόγω του άγχους και όχι «εκδίκηση» όπως πολλοί υποστηρίζουν. Είναι πολύ βασικό να «αδιαφορήσουμε» και για όλα όσα έγιναν κατά την απουσία μας ώστε να μην αυξήσουμε το άγχος και τις πιθανότητες επανάληψης των καταστροφών.

* Προσοχή: Όταν η «αδιαφορία» χρησιμοποιείται σε ένα πρόγραμμα τροποποίησης της συμπεριφοράς, και κυρίως για τα σκυλάκια που έχουν μεγάλη προσκόλληση στον κηδεμόνα τους, είναι πολύ σημαντικό να θεσπίσουμε στο καθημερινό πρόγραμμα «στιγμές αποκλειστικότητας» – μικρές σε διάρκεια (περίπου 20 λεπτά) που θα επαναλαμβάνονται καθημερινά τις ίδιες περίπου ώρες. Κατά τις «στιγμές αποκλειστικότητας» ο σκύλος θα μας απολαμβάνει την απερίσπαστη προσοχή μας (απενεργοποιήστε το κινητό) με χάδια, εκπαίδευση, βούρτσισμα, -εφόσον το ευχαριστιέται- παιχνίδι και πολλή πολλή ανιδιοτελή αγάπη.

trihes

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ