Το καλωσόρισμα ενός παιδιού

Όταν ένα παιδί έρχεται στον κόσμο περιμένει από μας να το καλωσορίσουμε, να του δώσουμε χώρο στη ζωή μας. Για να αποκτήσει οντότητα, να γεμίσει η ύπαρξη του με ζωή, χρειάζεται κάθε φορά που το κοιτάμε στα μάτια να νιώθει πως το αγαπάμε βαθιά. Αγαπάμε εκείνο και όχι τον εαυτό μας μέσα από εκείνο.

Όταν ένα παιδί ανοίγει τα μάτια του στον κόσμο, λαχταρά να το καθρεφτίσουμε, για να μπορέσει να αναγνωρίσει αργότερα τα χαρακτηριστικά του. Χωρίς το δικό μας βλέμμα, το δικό του στρέφεται στο κενό. Δεν έχει εικόνα να αντικρίσει. Περιμένει να ονομάσουμε τα χαρακτηριστικά του, τα οποία αποτυπώνονται μέσα του, όσο παρατηρεί στη ματιά μας το θαυμασμό μας για εκείνο. Αν η περιγραφή είναι στείρα, τότε η δική του εικόνα γίνεται θαμπή. Όταν αργότερα κάποιος απευθυνθεί σε αυτό το χαρακτηριστικό (πόσο έξυπνος είσαι) δε θα μπορέσει να το ακούσει, να το δεχτεί ως μέρος της προσωπικότητάς του. Κάθε τι που περιγράφουν οι γονείς με περηφάνια, αποτυπώνεται μέσα του με ανεξίτηλο τρόπο.

Υπάρχουν παιδιά με δυνατότητες, που όμως δε βρήκαν θέση στην καρδιά των γονιών τους, για να τις αναγνωρίσουν και να τις επισφραγίσουν στην προσωπικότητά τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά, λοιπόν, αποκτούν προσωρινή θέση στη ζωή τους και δεν μπορούν να εδραιωθούν στον ψυχισμό τους. Κάθε φορά που μια αρνητική συγκυρία τούς κλυδωνίζει, αμφισβητούν την προσπάθεια τους, ακυρώνουν το αποτέλεσμα, απορρίπτουν τον εαυτό τους. Η αξία τους δεν έχει ριζώσει και επομένως ό,τι διαθέτουν, σκορπίζεται στον άνεμο.

Οι γονείς έχουν πολύ μεγάλη δύναμη για τα παιδιά τους. Κάθε παιδί είναι ένας πίνακας, όπου πάνω του ζωγραφίζουν οι γονείς με επιτηδειότητα και τέχνη ό,τι παρατηρούν στο παιδί τους. Οι παραστάσεις βέβαια πρέπει να καθρεφτίζουν το παιδί και όχι τις δικές τους ανάγκες και τις δικές τους απωθημένες επιθυμίες

Υπάρχουν γονείς που τα τραύματα τους είναι τέτοια που δεν μπορούν να δουν καθαρά το παιδί τους. Βλέπουν σε εκείνο αυτό που θα ήθελαν να δουν και όχι αυτό που πραγματικά είναι. Προσδοκούν από εκείνο να γίνει αυτό που δεν έγιναν οι ίδιοι, ίσως γιατί δεν είναι ευχαριστημένοι από τον εαυτό τους παρά τις επιτυχίες τους. Περιμένουν πως το παιδί τους θα γίνει εκείνο το ιδανικό παιδί που θα σβήσει τα δικά τους σημάδια, για να νιώσουν περηφάνια για τον εαυτό τους.

Ελπίζουν πως, αν αυτό το παιδί δοθεί σε ένα αγώνα να κερδίσει το έπαθλο, μπορεί να τους το προσφέρει και κάθε ανάμνηση ήττας να ξεχαστεί. Σαν οι αναμνήσεις να στοιχειώνουν τη μνήμη και κάνουν ένα γονιό ανήμπορο να λυτρωθεί από τις πληγές του. Με τα τραύματά του αλληλεπιδρά με το παιδί του. Ενδόμυχα ελπίζει πως το παιδί μέσα από τις νίκες του θα καθησυχάσει τις αγωνίες του, θα θεραπεύσει τα τραύματά του και θα φέρει τη χαρά στη ζωή του.

Ένα παιδί περιμένει να το καθρεφτίσουμε για να αποκτήσει οντότητα. Αν εμείς το κοιτάμε με τρόπο που του ζητάμε να διορθώσει το δικό μας καθρέφτη, τότε η εικόνα του παραδίδεται στο κενό.

Ένα παιδί έχει δικαίωμα στην επιτυχία, στην αποτυχία, στα σωστά και στα λάθη. Αυτά διαμορφώνουν την προσωπικότητα του. Το κάθε τι στη ζωή του αποτελεί εμπειρία ζωής που σταλάζει μέσα του γνώση. Αν εμείς το βοηθήσουμε μένοντας δίπλα του σε όλες αυτές τις συγκυρίες, μια αίσθηση οικειότητας το συνοδεύει και αποδιώχνει τους φόβους του. Κάθε φόβος που αιχμαλωτίζει τη ψυχή του προέρχεται από τον τρόμο της μοναξιάς και της εγκατάλειψης. ‘Τώρα που απέτυχα θα με εγκαταλείψουν’. ‘Τώρα που τα κατάφερα ίσως με αγαπήσουν περισσότερο’. Αν όμως εκείνοι με την συναισθηματική τους παρουσία του δηλώσουν την διαθεσιμότητά τους, τότε οι φόβοι του σκορπίζονται και ένα χάδι καρδιάς επιτρέπει το καλωσόρισμα του στην ζωή.

Για να δεχτεί τη χαρά στη ζωή του και να αντιμετωπίσει τη θλίψη, χρειάζεται γονείς που θα τον αγαπούν σε όλες του τις στιγμές. Αν οι γονείς του αποσύρονται, όταν αντιμετωπίζει μια δοκιμασία, τότε ο ψυχικός του κόσμος θρυμματίζεται. Απορρίπτει τον εαυτό του που δεν κατάφερε να προσκαλέσει το βλέμμα επιδοκιμασίας των γονιών του και η εικόνα του ραγίζει. Κάθε ήττα το βυθίζει στον πόνο, κάθε αποτυχία τον κάνει να απορρίπτει τον εαυτό του. Κάθε απόσυρση τον αφανίζει.

Αν οι γονείς του δεν είναι δίπλα του στις χαρούμενες στιγμές, αλλά τις θεωρούν δεδομένες, τότε δεν αναγνωρίζει τις προσπάθειες του. Η νίκη τον αφήνει αδιάφορο. Η χαρά δεν βρίσκει χώρο να φωλιάσει στην καρδιά του. Και οι επιτυχίες τον εγκαταλείπουν, γιατί τις προσπερνά.

Αν οι γονείς του περηφανευτούν για τις επιτυχίες του θεωρώντας τις ως δικές τους, τότε ο ρόλος του θύματος τον περιμένει και τον αναπαράγει σε όλες του τις σχέσεις. Θεωρεί πως το κάθε τι που κερδίζει το οφείλει σε κάποιον άλλον και, όταν ετοιμάζεται να κατακτήσει τη νίκη και να χαρεί με το έπαθλο, γυρεύει απεγνωσμένα κάποιον να του το παραδώσει.

Όταν οι γονείς είναι γονείς για τα παιδιά τους, τότε και το παιδί αναλαμβάνει το ρόλο του. Γεύεται τις επιτυχίες του και ικανοποιείται από αυτές, δέχεται τις αποτυχίες και ωριμάζει από τα μαθήματα που του αφήνουν, ενώ η κάθε κατάσταση γίνεται μέσο και όχι αυτοσκοπός. Ο σκοπός του είναι να παραμείνει άνθρωπος.

Μόνο όμως, αν τον βοηθήσουν οι γονείς του σε αυτό, μπορεί να τα καταφέρει. Διαφορετικά ένα πυκνό σκοτάδι τον περιμένει, όπου γυρεύει ένα φως για να φωτίσει την εικόνα του, αλλά η φλόγα στην οποία καταφεύγει, δεν επαρκεί για να φωταγωγήσει την ύπαρξη του.

Η Αγγελική Μπολουδάκη είναι ιδιώτης Κοινωνική Λειτουργός στα Χανιά, τέως στέλεχος του Κέντρου πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών Ν.Χανίων και τέως Εκπαιδευτικός Α.Τ.Ε.Ι. Είναι συγγραφέας του βιβλίου ‘Μαμά, μπαμπά, δε με κοιτάξατε και χάθηκα’, Εκδόσεις Αραξοβόλι

Αγγελική Μπολουδάκη

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ