Βιταμίνη Α...ότι θα έπρεπε να ξέρετε

Βιταμίνη Α 
Το 1917 ο Mc Collum απέδειξε ότι η ξηροφθαλμία, μια πάθηση των ματιών, οφείλεται στην έλλειψη βιταμίνης Α. Η βιταμίνη Α είναι μια αλκοόλη, κρυσταλλικής σύστασης που συναντάται σε 3 μορφές: 1) Α1 (ρετινόλη). 2) Α2 (δεϋδρορετινόλη), που παρουσιάζει την μισή δραστικότητα από την Α1 και βρίσκεται μόνο στο συκώτι μερικών ψαριών του γλυκού νερού. 3) καροτένια (προβιταμίνη Α) τα οποία μετατρέπονται σε βιταμίνη Α στο λεπτό έντερο. Υπάρχουν σε πάνω από 100 διαφορετικά καροτένια σε φρούτα και λαχανικά και καλύπτουν τα 2/3 περίπου των αναγκών του ανθρώπου σε βιταμίνη Α. Το σημαντικότερο από άποψης δραστικότητας είναι το β-καροτένιο, 2 μόρια του οποίου μετατρέπεται σε 1 μόριο Α1, ενώ το α- και γ-καροτένιο, όπως και η κρυπτοξανθίνη του καλαμποκιού, διαθέτουν το ήμισυ της δραστικότητάς του.

Αλληλεπιδράσεις
O ψευδάργυρος και σκευάσματα ρετινοειδών για την ακμή αυξάνουν τα επίπεδα της βιταμίνης Α, ενώ τα υποχοληστεριναιμικά φάρμακα μειώνουν την απορρόφησή της.

Ανθεκτικότητα
Η βιταμίνη Α είναι ευαίσθητη στο υπεριώδες φως και το οξυγόνο, είναι σχετικά σταθερή στο μαγείρεμα και την κονσερβοποίηση, ενώ καταστρέφεται με το τηγάνισμα και το τάγγισμα. Αντίθετα το μαγείρεμα αυξάνει την απορρόφηση των καροτενίων, ενώ οι απώλειές τους στα φρούτα και τα λαχανικά είναι ανάλογες με τον μαρασμό τους.

Απορρόφηση
Τα χολικά άλατα, η παγκρεατική λιπάση και η παρουσία λιπών στο γεύμα (ειδικά για τα καροτένια), είναι απαραίτητα για την απορρόφηση της βιταμίνης Α από το λεπτό έντερο.

Αποθήκευση
Το 90% της βιταμίνης Α αποθηκεύεται στο ήπαρ, που σε ένα άτομο με κανονική θρέψη περιέχει από 90 - 150 mg ρετινόλης, που αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού για 3 - 12 μήνες. 

Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη: 1000μg άνδρες και 800 γυναίκες.
Οι (IU) Διεθνείς Μονάδες,  αποτελούν το κατώφλι της βιολογικής δραστικότητας, δηλαδή την ελάχιστη ποσότητα που απαιτείται για την πρόληψη των συμπτωμάτων από την έλλειψή της. 1 IU βιταμίνης Α ισοδυναμεί με 0,3 μg ρετινόλης και 0,6 μg β-καροτίνης

Πηγές βιταμίνης Α	(μg/100g)	Πηγές β-καροτίνης	(μg/100g)
Μουρουνέλαιο	30000	Γλυκοπατάτες	10500
Συκώτι πουλερικών	14500	Χυμός καρότου	8710
Συκώτι μοσχαρίσιο	10500	Καρότα (ωμά)	7260
Αυγά	600	Σπανάκι (ωμό)	4010
Βούτυρο	800	Μαϊντανός	5360
Μαργαρίνη	780	Πράσινη σαλάτα	2000
Τυρί παρμεζάνα	345	Βερύκκοκα (αποξηρ.)	2160
Τυρί γραβιέρα	325	Βερύκκοκα (ωμά)	1630
Γάλα	142	Πιπεριές κόκκινες (βραστές)	1520
Φέτα (από αγελαδινό γάλα)	167	Μάνγκο	1220
Μοσχάρι (μαγειρεμένο)	68	Πεπόνι	1060
Αντσούγιες	66	Τομάτες	840
Σκουμπρί (ψητό)	62	Σκουμπρί (ψητό)	62
Πέστροφα (καπνιστή)	51	Πέστροφα (καπνιστή	51
Σαρδέλες (ψητές)	31	Σαρδέλες (ψητές)	31

Ciqual French food composition table version 2012.

Ρόλος
Η βιταμίνη Α παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της όρασης. Είναι απαραίτητη για την σύνθεση της ροδοψίνης, μιας φωτοευαίσθητης χρωστικής στα ραβδία του αμφιβληστροειδή, που βοηθά το μάτι να προσαρμόζεται στις αλλαγές της έντασης του φωτός. Επίσης, στα κωνία του αμφιβληστροειδή βρίσκονται άλλες τρείς χρωστικές στις οποίες συμμετέχει και η βιταμίνη Α: η πορφυροξίνη, η ιωδοψίνη και η κυανοψίνη, που είναι απαραίτητες για την αντίληψη του κόκκινου, του πράσινου και του κυανού χρώματος αντίστοιχα. Η αχρωματοψία που χαρακτηρίζει περισσότερο τους άντρες, οφείλεται σε εκ γενετής έλλειψη μιας, δύο ή και των τριών χρωστικών.
- Διατηρεί υγιές το επιθήλιο, που αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού και μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου, όπως του δέρματος, του στόματος, του γαστρεντερικού, του αναπνευστικού, του ουροποιητικού κ.α.
- Συμβάλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και διαθέτει  αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
- Συντελεί στη γένεση, την ομαλή ανάπτυξη και αναπαραγωγή των κυττάρων.
- Είναι απαραίτητη για γερά οστά και δόντια.
Αβιταμίνωση
Η έλλειψη της βιταμίνης Α είναι σχετικά σπάνια στην Ελλάδα, παρατηρείται κυρίως σε υπανάπτυκτες χώρες (κάθε χρόνο τυφλώνονται περίπου 6-7.000.000 άνθρωποι) και προκαλεί:
- Νυκταλωπία (δυσχέρεια όρασης στο ημίφως, η οποία θεραπεύεται 1 ώρα μετά την ενέσιμη χορήγηση βιταμίνης Α!
- Προβληματική έγχρωμη όραση, ξηροφθαλμία ή ακόμη και τύφλωση.
- Κερατινοποίηση των επιθηλιακών κυττάρων (του δέρματος και των βλεννογόνων της οφθαλμικής και στοματικής κοιλότητας, του αναπνευστικού, γαστρεντερικού και ουρογεννητικού συστήματος), τα οποία σκληραίνουν και απολεπίζονται, με συνέπεια την μειωμένη αντίσταση στα μικρόβια, την δημιουργία φλεγμονής και την καταστροφή των ιστών.
- Ανορεξία και ανάσχεση της αύξησης - ανάπτυξης των παιδιών.
- Προδιάθεση για τερηδόνα, προβληματική οδοντοφυΐα και μπλοκάρισμα της αύξησης των οστών, λόγω της ελαττωματικής ανάπτυξης των κυττάρων που παράγουν την οδοντίνη και την αδαμαντίνη.
- Μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα, μέχρι και αποβολές.
- Αύξηση της λιθίασης στην χολή και στους νεφρούς.

Υπερβιταμίνωση
Οι εξερευνητές της Αρκτικής έμαθαν από τους Εσκιμώους ότι είναι παρακινδυνευμένο να τρώνε συκώτι πολικής αρκούδας, που μπορεί να περιέχει έως και 600 mg ρετινόλης / 100 γρ. Με λήψη τροφίμων δύσκολα  προκαλείται υπερβιταμίνωση, αλλά με συχνή λήψη ηπατέλαιων ψαριών, συκωτιών, συμπληρωμάτων και σκευασμάτων για χρόνιες παθήσεις του δέρματος όπως η ακμή και η ψωρίαση, είναι πιθανή.
Τα συμπτώματά της είναι: ανορεξία, πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι, ναυτία, εμετοί, διάρροια, νωθρότητα, νευρικότητα,  προβληματική όραση, διόγκωση του ήπατος, τριχόπτωση, απολέπιση του δέρματος και σε ακραίες περιπτώσεις ο θάνατος.
Μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Α θα πρέπει να αποφεύγονται από τις εγκύους γιατί μπορούν να προκαλέσουν γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο.

Πηγές 

Βιταμίνες και μέταλλα - Αγγελικάκης

Σύγχρονη διατροφή και διαιτολογία - Παπανικολάου 

http://laneshealth.gr/ingredients/%CE%B2%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7-a

natsioulis

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ