Τι μπορούμε να πούμε για τον βαθύ ύπνο, τον ύπνο χωρίς όνειρα; Μέχρι πρότεινος νόμιζα ότι δεν μπορούμε να πούμε απολύτως τίποτα. Πίστευα κατά βάση ότι ο βαθύς ύπνος είναι μια κατάσταση απουσίας συνείδησης. Ξυπνώντας, έλεγα “δεν θυμάμαι τίποτα για το τι συνέβησε στην ώρα του βαθέος ύπνου” και πίστευα ότι μόνο συμπερασματικα καταλάβαινω ότι είχα κοιμηθεί βαθιά.
Και όμως δεν είναι έτσι. Ο βαθύς ύπνος βιώνεται, υπάρχει συνείδηση, δεν υπάρχει απουσία συνείδησης. Δεν είναι ότι υποθέτω συμπερασματικά ότι λογικά κοιμομούν. Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι κοιμόμουν, το γνωρίζω βιωματικά (αναρωτηθειτε και εσείς αν θέλετε). Για να το γνωρίζω βιωματικά σημαίνει ότι ήμουν εκεί, παρόν. Και αυτό που εβίωσα δεν ήταν η απουσία συνείδησης (ειναι οξύμωρο να βιώνω την απουσία συνείδησης – ό,τι βιώνεται, βιώνεται στα πλαίσια της συνείδησης, μέσα στη συνείδησή μου) αλλά απλώς η απουσία αντικειμενικών εμπειριών (σκέψεις, συναισθήματα, αίσθηση του σώματος, αίσθηση του εξωτερικού κόσμου).
Αν στον βαθύ ύπνο όντως δεν υπήρχε συνειδηση, δεν θα ήταν δυνατόν να νιώθουμε ένα κενό μεταξύ δύο καταστάσεων ξύπνιου. Δύο φάσεις ξύπνιου θα βιωνόταν σαν ένα, χωρίς διακοπή μεταξύ τους, χωρίς κενό. Όμως η εμπειρία μας ξεκάθαρα δεν είναι έτσι (αναρωτηθείτε πάλι): Βιώνουμε ξεκάθαρα κενά μεταξύ των διάφορων φάσεων ξύπνιου. Και μετά κατά την διάρκεια του ξύπνιου θυμόμαστε ότι υπήρξε αυτό το κενό. Αυτά τα αντιληπτά κενά, κάποιος τα βιώνει, εγώ τα βιώνω, είμαι παρόν, συνειδητός, να βιώσω το κενό αντικειμενικών εμπειριών.