Όσοι νιώθουν δυστυχία τείνουν να είναι πιο εσωστρεφείς , κοινωνικά αποτραβηγμένοι ακόμα και εχθρικοί

Ο Δαλάϊ Λάμα και ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Ντέσμουντ Τούτου συνομιλούν με τον Ντάγκλας Έμπραστς

Η πραγματικότητα είναι, όπως είπε και ο Αρχιεπίσκοπος προηγουμένως, ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και δεν επιζεί χωρίς ανθρώπινη συντροφιά, όσο ισχυρός και  ευφυής κι αν είναι. Ο καλύτερος τρόπος, λοιπόν, για να εκπληρώσει τις επιθυμίες του είναι να βοηθά τους άλλους και να κάνει περισσότερες φιλίες.

«Πώς μπορούμε να κάνουμε περισσότερες φιλίες; – ρητορική η ερώτηση. Με την εμπιστοσύνη. Και πώς καλλιεργούμε την εμπιστοσύνη; Είναι απλό. Δείχνοντας πραγματικό ενδιαφέρον και μεριμνώντας για το καλό των άλλων. Τότε θα έρθει και η εμπιστοσύνη. Αν όμως πίσω από ένα προσποιητό χαμόγελο ή ένα μεγάλο γεύμα  κρύβεται μια εγωκεντρική συμπεριφορά, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να εμπιστευτούμε τους άλλους, και χωρίς εμπιστοσύνη δεν υπάρχει φιλία, παρά μόνο εκμετάλλευση και υστεροβουλία. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, και επαναλαμβάνω ότι έχουμε ανάγκη από φίλους. Γνήσιους φίλους. Οι φιλίες για το χρήμα, τη δύναμη ή τη δόξα είναι ψεύτικες φιλίες».

Στο σημείο αυτό παρενέβη ο Αρχιεπίσκοπος. «Ο Θεός αυτός είναι η κοινωνία, είναι η συντροφικότητα. Ως δημιουργήματα του Θεού, είμαστε φτιαγμένοι για να ανθίζουμε μέσα στην κοινωνία. Όταν γινόμαστε εγωκεντρικοί, στρεφόμαστε ενάντια στον εαυτό μας, και τότε ένα είναι το μόνο σίγουρο, ότι μια μέρα θα βρεθούμε μέσα σε βαθύτατη απόγνωση».

Εδώ υπάρχει ένα παράδοξο. Αν το βασικό συστατικό της χαράς βρίσκεται πολύ πιο πάνω από την εγωκεντρικότητά μας, τότε δεν είναι προσωπική ήττα και «ανόητος εγωισμός», όπως θα έλεγε ο Δαλάι Λάμα, η επικέντρωση στην προσωπική μας χαρά και ευτυχία; Μήπως ο Αρχιεπίσκοπος δεν είπε πως είναι λάθος να κάνουμε την αναζήτηση της χαράς και της ευτυχίας αυτοσκοπό και, επομένως, να εστιάζουμε σε αυτά;

Έρευνες δείχνουν ότι η καλλιέργεια της προσωπικής χαράς και ευτυχίας δεν ωφελεί μόνο το άτομο, αλλά και το σύνολο. Όταν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τον δικό μας πόνο και τη δυστυχία μας, γινόμαστε περισσότερο προσβάσιμοι στους άλλους. Ο πόνος μάς κάνει εξαιρετικά εσωστρεφείς. Είτε είναι σωματικός είτε ψυχικός, μας εξαντλεί και δεν αφήνει περιθώριο εστίασης σε κάτι άλλο. Ο ψυχίατρος Χάουαρντ Κάτλερ, στο βιβλίο που έγραψε μαζί με τον Δαλάι Λάμα, αναφέρει τα εξής: «Στην πραγματικότητα, οι έρευνες αποδεικνύουν ότι όσοι νιώθουν δυστυχία τείνουν να είναι πιο εσωστρεφείς και κοινωνικά αποτραβηγμένοι, μελαγχολικοί, ακόμα και εχθρικοί. Αντιθέτως, οι ευτυχείς άνθρωποι είναι πιο κοινωνικοί, ευέλικτοι και δημιουργικοί, και είναι σε θέση να αντέξουν τις αντιξοότητες της ζωής ευκολότερα. Κυρίως, είναι πιο αγαπητοί και συγκαταβατικοί από τους θλιμμένους ανθρώπους».

Κάποιοι ίσως να αναρωτιούνται τι ρόλο παίζει η προσωπική μας χαρά απέναντι στην αδικία και την ανισότητα του κόσμου. Πώς σχετίζεται η ευτυχία μας με την αντιμετώπιση της δυστυχίας των άλλων; Κοντολογίς, όσο περισσότερο θεραπεύουμε τον δικό μας πόνο, τόσο μπορούμε να στραφούμε προς τον πόνο των άλλων. Εντούτοις, κατά περίεργο τρόπο, ο Δαλάι Λάμα και ο Αρχιεπίσκοπος λένε ότι για να απαλύνουμε τον δικό μας πόνο θα πρέπει να ασχοληθούμε με τον πόνο των άλλων. Είναι ένας ενάρετος κύκλος, όχι ένας φαύλος κύκλος. Όσο περισσότερο στρεφόμαστε προς τους άλλους, τόσο μεγαλύτερη χαρά παίρνουμε’ και όσο μεγαλύτερη χαρά παίρνουμε, τόσο μεγαλύτερη χαρά προσφέρουμε. Στόχος είναι όχι μόνο να εξασφαλίζουμε χαρά για τον εαυτό μας, αλλά όπως το έθεσε ποιητικά ο Αρχιεπίσκοπος «να είστε μια δεξαμενή χαράς, μια όαση ειρήνης, μια λίμνη γαλήνης που να κελαρύζει γύρω από τους άλλους». Καθώς βλέπουμε, η χαρά είναι μεταδοτική – όπως η αγάπη, η συμπόνια και η γενναιοδωρία.

Το να έχει κανείς χαρούμενη διάθεση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι  να διασκεδάζει. Το θέμα μας εδώ είναι το είδος της χαράς που συμπονεί, ενδυναμώνει και είναι περισσότερο μια πνευματική κατάσταση του νου, απολύτως συνδεδεμένη με τον κόσμο. Όταν κάποτε σχεδιάζαμε με τον Αρχιεπίσκοπο έναν κύκλο μαθημάτων που θα αναφερόταν σε εκπροσώπους ειρήνης και ακτιβιστές που ενεργοποιούνται σε περιοχές με διαμάχες, επιμέναμε ότι η ειρήνη πρέπει να έρχεται εκ των ένδον. Δεν μπορούμε να φέρουμε την ειρήνη αν δεν την έχουμε μέσα μας. Κατά παρόμοιο τρόπο, δεν μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο αν δεν καλυτερεύσουμε τις ζωές μας.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ

ΔΑΛΑΪ ΛΑΜΑ

ΝΤΕΣΜΟΝΤ ΤΟΥΤΟΥ

DOUGLAS ABRAMS

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΔΙΟ

lecturesbureau

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ