H Tέχνη της επικοινωνίας

Της Φούλας Μπαταγιάννη, Κλινικής Ψυχολόγου – Ψυχοθεραπεύτριας

Τι είναι άραγε η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους;                                                                                                        

Οι ορισμοί της επικοινωνίας ποικίλουν ανάλογα με το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρονται και με τη σημασία που ο καθένας από αυτούς αποδίδει στις διάφορες πλευρές της επικοινωνιακής διαδικασίας. H επικοινωνία μπορεί να ορισθεί σαν την μετάδοση νοημάτων με τη χρησιμοποίηση συμβόλων και της γλώσσας. Όταν οι άνθρωποι επενεργούν ο ένας στον άλλο με σύμβολα και όχι μόνο βρίσκονται σε επικοινωνία.

Είναι η διαδικασία με την οποία ένας εκπέμπει ένα μήνυμα δια μέσου κάποιου φορέα σε κάποιον αποδέκτη και προκαλεί ένα αποτέλεσμα. Έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 70% της επικοινωνίας μας με άλλα άτομα δεν πραγματοποιείται σε λεκτικό επίπεδο.  Μία άλλη μέθοδος όμως να επικοινωνούμε χωρίς λέξεις είναι η άμεση χρήση του σώματος. Η γλώσσα του σώματος συχνά αγνοείται ή παρερμηνεύεται. Η ορατή επικοινωνία με τα μηνύματα του σώματος αποτελεί μόνο μία μορφή της μη λεκτικής έκφρασης.  Η μη λεκτική επικοινωνία είναι λιγότερο πολύπλοκη από τη λεκτική.

Το νήπιο π.χ. έχει την πρώτη επαφή του με τον γύρω κόσμο με την αίσθηση της αφής.  Το  αίσθημα της σιγουριάς, της εμπιστοσύνης και της ενδόμυχης ζεστασιάς, εδραιώνονται μέσα από την αγκαλιά της μητέρας από τα χάδια και την σωματική φροντίδα. Ωστόσο στην κοινωνία μας, η βαθιά αυτή ανάγκη για σωματική οικειότητα, η ανάγκη να απλώσουμε το χέρι μας,  να αγγίξουμε, να νοιώσουμε καταπιέζεται και απωθείται καθώς μεγαλώνουμε. Σωματικές εκδηλώσεις των συγκινήσεων μας αντιμετωπίζεται με λοξές ματιές εφ΄οσον διδασκόμαστε από τα πρώτα παιδικά μας χρόνια να περιορίζουμε τις αισθησιακές και ερωτικές συγκινήσεις μας.

Υπάρχει λοιπόν, λόγος να απορούμε όταν βλέπουμε αρκετούς ανθρώπους να μην μπορούν να εκφράσουν τα πιο απλά συναισθήματα στοργής, συμπάθειας ή λύπης με τη γλώσσα του σώματος; 

Μαθαίνοντας όμως να διαβάζουμε τα μη λεκτικά μηνύματα του άλλου μας βοηθάει να ξεκαθαρίσουμε τις συγχύσεις που προκαλούνται από αντιφατικά μηνύματα. Αυτό συμβαίνει όταν οι λεκτικοί ή οι μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας αντιφάσκουν μεταξύ τους. Εκείνο που αποκαλύπτει συνήθως την αλήθεια είναι το μη λεκτικό μήνυμα. Ένα λεκτικό ψέμα είναι πολύ εύκολο να το πούμε. Να καθοδηγήσεις όμως το σώμα σου για να υποστηρίξει το ψέμα σου είναι εξαιρετικά δύσκολο. Ακόμα και όταν εμείς οι ίδιοι πιστεύουμε το λεκτικό μας μήνυμα το σώμα μας δίνει διαφορετική εικόνα.

Η διαφορά ανάμεσα στο μήνυμα που εκπέμπει το σώμα και σε εκείνο που εκπέμπουν τα λόγια είναι μία καθαρά προβληματική περιοχή στις σχέσεις των ανθρώπων. Ανακαλύπτοντας τις αντιφάσεις στα μηνύματα μπορείς  να ανακαλύψεις και να φέρεις στο φώς άγνωστες ανάγκες, συναισθήματα και επιθυμίες.  ‘Οσοι  συνειδητοποιούν τη μεγάλη σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας μπορούν να την χρησιμοποιήσουν σαν καινούργια γλώσσα. Μαθαίνοντας να διαβάζεις τα μη λεκτικά μηνύματα του άλλου, σε βοηθά να τον καταλάβεις καλύτερα και σε καθοδηγεί να διαλέξεις την κατάλληλη στιγμή αλλά και τα κατάλληλα λόγια για την επικοινωνία. Η γνώση της αποκρυπτογράφησης της γλώσσας που μιλά το σώμα του άλλου (ιδιαίτερα του συντρόφου) η ικανότητα να είσαι αισθησιακός και να εκφράζεις σωματικά τα συναισθήματα σου, όλα αυτά είναι σημαντική βοήθεια για την κατάκτηση μίας σωστής σχέσης.

Το υπόλοιπo  30%  της επικοινωνίας μας βέβαια  εκφράζεται με τον ζωντανό προφορικό λόγο και είναι σημαντικό συμπλήρωμα  της βουβής έκφρασης. Η πραγματική γέφυρα επικοινωνίας που θα πλουτίσει μία σχέση είναι ο προφορικός λόγος. Κάθε ανθρώπινη σχέση και ειδικά ο θεσμός του γάμου πρέπει να περάσει από το διυλιστήριο των λέξεων. Ο ζωντανός λόγος, η κουβέντα, οι λέξεις που πηγαινοέρχονται χρησιμεύουν σαν πρωταρχικά μέσα για την γνωριμία μεταξύ των ανθρώπων.

Πώς όμως, θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε το τείχος της αυτοάμυνας που υψώθηκε γύρω μας καθώς μεγαλώναμε; Πώς θα ξεμπερδέψουμε όλο αυτό το κουβάρι με τις μικροεξαρτήσεις , που αποτελούν μέρος της ζωής μας και των συνηθειών μας;  Πώς θα ξαναβρούμε το δρόμο της επαφής  με τους άλλους;   Άς αρχίσουμε με μία προσπάθεια να κατανοήσουμε καλύτερα τι είναι η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους. Το θεμέλιο για το χτίσιμο των διαπροσωπικών σχέσεων είναι η ειλικρινής και ελεύθερη επικοινωνία.

psychopedia

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ