Η χαμένη παράδοση του εορτασμού του Πάσχα των Καθολικών

Ο λαβύρινθος του καθεδρικού της πόλης Σαρτρ

Οι ιερείς χόρευαν γύρω από ένα λαβύρινθο και έπαιζαν ένα συμβολικό, τελετουργικό παιχνίδι.



Στον κυρίως ναό του καθεδρικού της Σαρτρ στη Γαλλία, οι πέτρες στο δάπεδο ήταν διατεταγμένες -πριν από εκατοντάδες χρόνια- έτσι ώστε να σχηματίζεται ένας λαβύρινθος, διαμέτρου 12 μέτρων περίπου, με αρκετά μεγάλες διαδρομές για να μπορεί κάποιος να περπατήσει μέσα του.

Από τον 12ο αιώνα, αυτοί οι λαβύρινθοι έγιναν μέρος του σχεδιασμού των καθεδρικών ναών στη βόρεια Γαλλία και στην Ιταλία. Ο σκοπός τους ήταν μυστηριώδης, αν και πιστεύεται ότι έχουν αλληγορική σημασία. Ακολουθώντας το μονοπάτι του λαβυρίνθου, αναδημιουργούνταν συμβολικά ένα προσκύνημα ή ίσως το ταξίδι του Χριστού από την Κόλαση μετά την Σταύρωση, στην Ανάστασή Του. Μερικές φορές οι λαβύρινθοι ήταν διακοσμημένοι με εικόνες του αρχαίου ελληνικού Μινώταυρου.

Όμως, χάρη σε ένα έγγραφο του 14ου αιώνα, γνωρίζουμε ότι τουλάχιστον ένας τέτοιο λαβύρινθος είχε άλλο σκοπό, μόνο μία φορά το χρόνο. Χρησιμοποιούνταν ως γήπεδο μπάλας τη Δευτέρα του Πάσχα.

Στον καθεδρικό της Οσέρ στη βόρεια Γαλλία, και πιθανότατα στους καθεδρικούς ναούς της πόλης Σενς και της Αμιέν (ίσως και στη Σαρτρ), οι κληρικοί συγκεντρώνονταν γύρω από τον λαβύρινθο, χόρευαν σε έναν κύκλο και έριχναν μια μπάλα από τον έναν στον άλλο. Αυτά τα παιχνίδια, σύμφωνα με τους μεσαιωνικούς θρησκευτικούς παρατηρητές, είχαν δεσμούς με παγανιστικές πρακτικές, τα οποία είχαν ενσωματωθεί σε τελετές της εκκλησίας για εκατοντάδες χρόνια.

Ο λαβύρινθος του καθεδρικού της πόλης Σαρτρ

Παρόλο που ήταν κάτι το ευχάριστο, το παιχνίδι του Πάσχα δεν ήταν για όλους. Μια πρώιμη περιγραφή περιγράφει ότι, πριν από τις εορτές της Δευτέρας του Πάσχα, οι ιερείς του καθεδρικού συγκεντρώνονταν στο σπίτι του αρχιεπισκόπου για να φάνε και να πιούν καρυκευμένο κρασί. "Στη συνέχεια, ο αρχιεπίσκοπος έπρεπε να ρίξει τη μπάλα", αναφέρει το κείμενο.

Κατά τη διάρκεια της τελετουργίας, ο πιο πρόσφατα εισερχόμενος στην κοινότητα ιερέας θα έφερνε την μπάλα, η οποία υποτίθεται ότι ήταν "πολύ μεγάλη για να χωρέσει στο χέρι ενός ανθρώπου, απαιτώντας δύο χέρια για να την σταματήσει", στον κύκλο. Πήγαινε την μπάλα στον αρχηγό της εκκλησίας, ο οποίος χόρευε μαζί της μέσα στο λαβύρινθο. Οι υπόλοιποι τραγουδούσαν έναν ύμνο (τον "Victimae paschali laudes") με τη συνοδεία οργάνου μουσκής.

Ο καθεδρικός της Οσέρ είχε κάποτε λαβύρινθο

Οι ιερείς ξεκινούσαν έναν κυκλικό χορό, που περιγράφεται ως "γιρλάντα", γύρω από τον λαβύρινθο, ενώ ο αρχιεπίσκοπος -ή ο αναπληρωτής του- άρχιζαν να χορεύουν κατά μήκος του μονοπατιού του λαβυρίνθου. Καθώς αυτός περνούσε μέσα από τον λαβύρινθο έδινε την μπάλα σε κάθε ιερέα. Το παιχνίδι κρατούσε όσο χρειαζόταν ο αρχηγός του κλήρου να φτάσει στο κέντρο του λαβυρίνθου.

Κανείς δεν γνωρίζει σίγουρα ποια ήταν η σημασία αυτού του τελετουργικού, αλλά ίσως αναφέρεται σε μερικά από τα μεγαλύτερα ερωτήματα της ζωής μας. Ποια είναι η θέση μας στον κόσμο; Πώς αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις; Το μονοπάτι του λαβυρίνθου ίσως έχουν την κατεύθυνση της οργάνωσης του σύμπαντος, που στα μεσαιωνικά μυαλά ήταν 12 ομόκεντρα στρώματα. Αν ο χορός είχε σκοπό να αναδημιουργήσει το ταξίδι του Θησέα μέσα στο Λαβύρινθο, η μπάλα θα μπορούσε να είναι "μία ή και οι δύο μπάλες που χρησιμοποιήθηκαν για να νικηθεί ο Μινώταυρος". Μια άλλη παράδοση δίνει στη σφαίρα το νόημα του ανατέλλοντα ήλιου το πρωί του Πάσχα.

Ο λαβύρινθος του καθεδρικού της Αμιάν

Οποιοσδήποτε και αν είναι ο σκοπός του, η παράδοση του παιχνιδιού περιορίστηκε στη βόρεια Γαλλία και, τελικά, οι παγανιστικές παραλλαγές παρέμειναν. Στα τέλη του 15ου αιώνα, ο νεώτερος ιερέας της Οσέρ δεν ήταν οπαδός του παιχνιδιού και δεν είχε μαζί του την μπάλα. Τελικά πείστηκε να παίξει, αλλά αυτό ξεκίνησε το τέλος της παράδοσης. Ακόμη και οι λαβύρινθοι άρχισαν να εξαφανίζονται. Ο λαβύρινθος του καθεδρικού της Οσέρ απομακρύνθηκε πριν από το 1690.

από: atlas obscura

3otiko

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ