Τα πνεύματα των νεκρών, ο σκοταδισμός και η τεχνολογική πρόοδος

Το περιοδικό Modern Mechanix εξέδωσε τον Οκτώβριο του 1933 ένα τεύχος στο οποίο γράφτηκε ότι ο Τόμας Έντισον συναντιόταν με άλλους επιστήμονες σε κάποιο μυστικό εργαστήριο προσπαθώντας να πετύχουν με τη χρήση ηχείων, γεννητριών, και άλλων πειραματικών συσκευών επικοινωνία με τους νεκρούς. Όπως ο ίδιος ο Έντισον είχε γράψει στην αυτοβιογραφία του, ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα γύρω στο 1870 προσπαθώντας να ακούσει τα πνεύματα των νεκρών ενισχύοντας των ήχο των φωνογράφων. Είχε μάλιστα συμφωνήσει με τον βοηθό του πως ο πρώτος που θα πέθαινε θα προσπαθούσε να επικοινωνήσει με τον άλλο που ήταν ζωντανός (!)

Όσο περίεργο κι αν μας φαίνεται για έναν επιστήμονα να καταπιάνεται με τέτοιου είδους δραστηριότητες και ενασχολήσεις, πρέπει να αναλογιστούμε το πνεύμα της εποχής. Τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν κατά βάση μια πειραματική περίοδος, μια εξαιρετικά σημαντική και ιδιάζουσα καμπή της ιστορίας στην οποία ο άνθρωπος, ελεύθερος πια από τους περιορισμούς των μηχανικών μέσων και των πόρων μπόρεσε να αντιληφθεί την έως τότε ανεξερεύνητη δυναμική του και άρχισε να πειραματίζεται με όλα, από την μόδα και την φιλοσοφία μέχρι την επιστήμη και την ηθική, επιφέροντας μια πρωτοφανώς ορμητική εξέλιξη στον ρου της ιστορίας. 

Αυτή η…πληθωρική περίοδος, γεμάτη από πνευματικές επαναστάσεις στον χώρο των επιστημών και τόσων άλλων πεδίων ήταν παράλληλα μια εποχή η οποία ( μιλώντας πάντα για τον δυτικό κόσμο) συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον πνευματισμό, συνδυάζοντας την τάση απελευθέρωσης από τα δεδομένα και επιβεβλημένα με μια τάση επιστροφής σε έναν σκοταδισμό που μπορεί τυπικά να ήταν “επικηρυγμένος” αλλά για τους υψηλούς κύκλους της ευρωπαϊκής αυτής διανόησης (οι οποίοι ήταν οι βασικοί θιασώτες όλης αυτής της “αναμόρφωσης”) δεν είχε επικηρυχθεί ή αποκηρυχθεί ποτέ. 

Έτσι παρατηρείται τότε μια επίσης καινοφανής τάση, η οποία αντικατοπτρίζεται χαρακτηριστικά σε όλο το λογοτεχνικό φάσμα της εποχής, αυτή των ταξιδιών και εξερεύνησης της Ανατολής με σκοπό την ανακάλυψη των “μυστηρίων” της, την σύσταση αναρίθμητων μυστικιστικών σεκτών και ομάδων (πχ Ελένα Μπλαβάτσκυ και θεοσοφισμός)  και παράλληλα μ’ αυτά η δημιουργία ενός νέου, σύγχρονου κοινωνικού και φιλοσοφικού ρεύματος. Επίσης, ιδιαίτερα χαρακτηριστικό της τάσης και της αντίληψης εκείνης της εποχής ήταν το προσωνύμιο “ενδιάμεσα τηλέφωνα” το οποίο αποδόθηκε στους πνευματιστές στις αρχές του 20ου αιώνα που υποστήριζαν ότι η κατάλληλη χρήση των ηλεκτρικών σημάτων μπορούσε να οδηγήσει στην ερμηνεία(;) των πνευμάτων.

Τέτοιες λοιπόν ριζικές μεταλλάξεις σ’ όλη τη δομή του ιστού της δυτικής κοινωνίας ήταν σαφώς αναμενόμενο να μην αφήσουν ανεπηρέαστα ακόμα και τα πιο πρωτοπόρα επιστημονικά μυαλά της εποχής (διάφοροι επιστήμονες πέραν του Έντισον ασχολήθηκαν με..περίεργα πράγματα και περίεργες εφευρέσεις στις έρευνές τους). 

Ο Έντισον λοιπόν είχε δηλώσει πως, σε αντίθεση με τους πνευματιστές της εποχής, εκείνος θα προσπαθούσε να επιτύχει αυτή την τόσο “προκλητική” επικοινωνία, μόνο με την χρήση επιστημονικών μεθόδων. Όπως βέβαια μπορείτε να μαντέψετε, η έρευνα δεν απέδωσε ιδιαίτερους καρπούς, και σύντομα ο ντόρος που είχε προκληθεί στα μέσα της εποχής από τις δηλώσεις του μεγάλου εφευρέτη έγινε ένας αδιάφορος απόηχος που ξεχάστηκε μέσα στις προσωπικές σημειώσεις του Πωλ Τόμας Έντισον. 

Σχεδόν εκατό χρόνια μετά, ο δημοσιογράφος Philippe Baudouin βρίσκει σε ένα γαλλικό κατάστημα μια σπάνια και προς πώληση έκδοση του ημερολογίου του Έντισον, στην οποία πρωτοεμφανιζόταν ένα επιπλέον κεφάλαιο. Το κεφάλαιο αυτό είχε αφαιρεθεί από τις λογοκριμένες εκδόσεις του 1948 καθώς περιείχε τις αντιλήψεις του επιστήμονα για τα μεταφυσικά και την δυνατότητα να επικοινωνήσει μαζί τους, και θεωρούνταν γελοίο να δημοσιευθεί η ενασχόληση ενός επιστήμονα τέτοιου βεληνεκούς όπως ο Έντισον με πνεύματα και άλλα τέτοια. Παρ’ όλ’ αυτά, τίποτα δε μένει στο σκοτάδι (ακόμα και 100 χρόνια μετά!) και κάπως έτσι ο δημοσιογράφος εξέδωσε το βιβλίο Le royaume de l’au-delà στο οποίο δημοσιεύεται το “χαμένο” κεφάλαιο.

Σήμερα πλέον, υπό το πρίσμα της ορθολογιστικής αντίληψης του κόσμου, η μεγάλη προσδοκία του Έντισον να εφεύρει το λεγόμενο “τηλέφωνο των πνευμάτων” παρουσιάζει πολύ περισσότερο κοινωνικό ενδιαφέρον σαν δηλωτική του πνεύματος της εποχής της, παρά επιστημονικό. Εν τούτοις, υπάρχει η άποψη πως οι προσπάθειες αυτές του Έντισον που αφορούσαν την περίεργη συσκευή, θα μπορούσαν να προδρομούν τις κατοπινές τεχνολογίες σχετικές με τον τηλέγραφο και της πτήσης των αεροσκαφών.

Πηγές:

http://www.kathimerini.gr/806197/article/epikairothta/episthmh/o-entison-kai-to-thlefwno-twn-pneymatwn

https://hellas-now.com/tilefono-ton-pnevmaton-tou-tomas-entison/

maxmag

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ