Η τέχνη του να ζούμε καλύτερα
Μήπως στην προσπάθεια να είμαστε ευτυχισμένοι καταλήξαμε να ζούμε τον καταναγκασμό της ευτυχίας, που έχει γίνει συνώνυμο της πληρότητας; Σήμερα μοιάζει ανήθικο να μην είσαι ευτυχισμένος όπως λέει και ο Μπρύκνερ στη Αέναη Ευφορία. Έχουμε, όπως τονίζει, περάσει από το δικαίωμα στην ευτυχία, στην ευτυχία σαν επιταγή. Η αλήθεια είναι πως έχουμε ξεχάσει να «είμαστε» και αναλωνόμαστε στο να θα «κάνουμε» (ίσως και στο πόσες ώρες να εργαστούμε) ώστε να «έχουμε». Κάθε ρήμα και άλλη κοσμοθεωρία. Γιατί όσα και να έχεις, δεν σε κάνει να είσαι πιο άνθρωπος, να είσαι πιο ευτυχισμένος, πιο ήρεμος, πιο γαλήνιος και πολλά άλλα.
Η Δυστυχία που φτιάχνουμε μόνοι μας
Σκέφτομαι ότι ίσως να έχει δίκαιο ο Watzlawick όταν αναρωτιόταν «τι και πουθα ήμασταν χωρίς τη δυστυχία μας; Την χρειαζόμαστε απελπισμένα». Για να συμπληρώσει λίγο πιο κάτω στο βιβλίο του «Φτιάξε τη δυστυχία σου μόνος σου» «Βέβαια, ο αριθμός των ανθρώπων που είναι προικισμένοι από τη φύση με ταλέντο να δημιουργήσουν την προσωπική τους κόλαση είναι σχετικά μεγάλος», κάτι στο οποίο τείνω να συμφωνήσω. Συχνά χτίζουμε τη φυλακή που μας εγκλωβίζει, συντηρούμε τις σχέσεις που μας περιορίζουν, και ζούμε ζωές αβίωτες -στερημένες από χαρά, προσωπική εξέλιξη και αγάπη.
Όσα δεν μας έμαθε κανείς για τη ζωή
Τι είναι η ζωή μας λοιπόν; Μήπως ένα εκκρεμές μεταξύ ευτυχίας και δυστυχίας; Διαβάζοντας το βιβλίο του Ken Robinson «Άλλη λογική» αναλογίστηκα για πολλοστή πόσα δεν μας έμαθαν στο σχολείο για τη ζωή, για τον εαυτό μας, για το πώς σκεφτόμαστε και το πώς νιώθουμε. Μας έμαθαν για ημίτονα και συνημίτονα, μάθαμε νεράκι την προπαίδεια (ή τέλος πάντων σχεδόν νεράκι), μάθαμε για ιστορία, γεωγραφία και άλλα πολλά, αλλά δεν μάθαμε να λέμε πως νιώθουμε πέρα από ένα ξερό καλά, κακά, μέτρια ή χάλια.
Που πήγε ο θυμός, η λύπη, η απογοήτευση, η στεναχώρια, η ματαίωση, η χαρά, η προσμονή, ο ενθουσιασμός, η καχυποψία, η αγωνία, η απελπισία, η οργή, η ηρεμία, η γαλήνη και τόσα άλλα συναισθήματα. Δεν μάθαμε να αναλαμβάνομαι την ευθύνη του εαυτού μας και των πράξεων μας, δεν μάθαμε να σεβόμαστε τον άλλο, το περιβάλλον, τα ζώα. Δεν μάθαμε να είμαστε ενεργοί πολίτες, να προβληματιζόμαστε, να ταλανιζόμαστε και να αποφασίζουμε για το μέλλον μας.