Trump-effect: Η Ιερουσαλήμ είναι απλά μια πρόγευση

Έντεκα μήνες σχεδόν μετά την ορκωμοσία του 45ου προέδρου των ΗΠΑ ο κόσμος αρχίζει να βιώνει έντονες αναταράξεις, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πλέον σε θέση να εφαρμόσει την ατζέντα του, με την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ να αποτελεί σαφές και ηχηρό μήνυμα τήρησης των προεκλογικών του δεσμεύσεων. Ωστόσο, δεν θα είναι η μόνη απόφαση που πλήττει ευθέως την όποια -έστω και κατ επίφαση- σταθερότητα, καθώς η προσπάθεια ανατροπής του status quo σε σειρά μετώπων, εντός και εκτός των ΗΠΑ παράγει ήδη κρίσεις, οι οποίες αναμένεται να ενταθούν, αποτελώντας πλέον τη νέα πραγματικότητα.

Οι κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ τους τελευταίους μήνες πληθαίνουν και οι νίκες του το ίδιο, τόσο στην εσωτερική, όσο και στη διεθνή σκακιέρα, ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίζει μάχες, προωθεί την πολιτική του και αποκτά συμμάχους. Αν και βαλλόμενος από την έρευνα για τις σχέσεις με τη Ρωσία, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει διστάσει να προβεί σε ενέργειες που εν τέλει θα αποτελέσουν τη βάση της νέας σχέσης Ουάσιγκτον-Μόσχας την οποία έχει δεσμευθεί προεκλογικά οικοδομήσει, τροχιά στην οποία κινείται παρά τις αντιδράσεις από τις υπηρεσίες πληροφοριών και το “κατεστημένο”.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε να παραμείνει όρθιος την κρίσιμη περίοδο, κερδίζοντας εν τέλει σημαντικές μάχες, απέναντι στην πολιτική και διπλωματική μηχανή της Ουάσιγκτον. Το ρολόι όμως ξεκινάει να μετράει ακριβώς μετά τον διορισμό φίλα προσκείμενων δικαστών και ανώτατων αξιωματούχων, καθώς διαθέτε πλέον το απαιτούμενο ειδικό βάρος και διαμέτρημα για την άσκηση πολιτικής.

Στην πορεία όμως μάτωσε πολύ, καθώς υποχρεώθηκε σε δυο σαρωτικούς ανασχηματισμούς του εσωτερικού του κύκλου, χάνοντας όλα -σχεδόν- τα στελέχη που ξεκίνησαν μαζί του. Η επιβίωσή του, μέχρι τώρα, -μετά από τόσο σφοδρές μάχες- και η στοχοπροσήλωση με την οποία υλοποιεί την ατζέντα του, καθιστούν σαφές ότι “πληγωμένος” είναι πιο επικίνδυνος.

Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ είναι επικίνδυνη, όχι όμως τόσο για τη Μέση Ανατολή, όσο για το προηγούμενο που δημιουργεί στην παγκόσμια τάξη, το χώρο που δίνει στον Βλάντιμιρ Πούτιν να επιδιώκει τη δική του επεκτατική ατζέντα και το μήνυμα που στέλνει για την αναγνώριση τελεσμένων.

Σύντομα, ίσως και σε νεκρό πολιτικά χρόνο, αναμένονται εξελίξεις στην Κριμαία, όπου ήδη ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο αντιμετωπίζει προβλήματα και εσωτερικά μέτωπα, καθώς αμφισβητείται από τον Σαακασβίλι, πρώην πρόεδρο της Γεωργίας και πρώην φίλο του και κυβερνήτη της Οδησσού, σύμμαχο του Ντόναλντ Τραμπ.

Τα χρηματιστήρια έχουν μέχρι τώρα ευνοήσει τον Ντόναλντ Τραμπ, είτε με τους επενδυτές να ποντάρουν στο τεράστιο πακέτο φοροελαφρύνσεων, που εν εν τέλει πέρασε, είτε λόγω του “δωρεάν” χρήματος, οδηγούνται από ρεκόρ σε ρεκόρ, ενώ οι δείκτες πρόβλεψης κινδύνου και φόβου παραμένουν σε ύπνωση, καθώς οι κεντρικές τράπεζες έχουν απορροφούν προκαταβολικά τον μελλοντικό κίνδυνο, δημιουργώντας, κατ ουσίαν, συνθήκες πλασματικής ευφορίας στο πλαίσιο εικονικής πραγματικότητας.

The Trump-effect

Η σφραγίδα του Ντόναλντ Τραμπ είναι έντονη στη νέα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, όπου συνέταξε με γρήγορα βήματα νέο άξονα άσκησης επιρροής, επιτυγχάνοντας τη σιωπηρή σύμπλευση Ισραήλ, Σαουδικής Αραβίας και Αιγύπτου. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται,

• η αναβάθμιση του ρόλου της Σαουδικής Αραβίας,
• η απομόνωση του Ιράν, η σταθερή και εντεινόμενη προσπάθεια αμφισβήτησης της συμφωνίας για τα πυρηνικά,
• καθώς και το εμπάργκο στο Κατάρ και
• η προσπάθεια αποσταθεροποίησης του Λιβάνου.

Αν και αρχικά φάνηκε ότι η προσπάθεια του Τραμπ να επιβάλει νέα ατζέντα στη Μέση Ανατολή μέσω του άπειρου διπλωματικά και πολιτικά γαμπρού του, Τζάρεντ Κούσνερ, θα κατέληγε σε φιάσκο, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι οι δυνατότητες του μάλλον υποεκτιμήθηκαν.

Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, όπως αυτή τοποθετείται χρονικά στο πολιτικό ημερολόγιο των ΗΠΑ αλλά και στο διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό, αποτελεί σημείο καμπής και σαφές μήνυμα, απέχει όμως αρκετά από την ολοκλήρωση της προωθούμενης πολιτικής στην περιοχή.

Αποτελεί, ωστόσο, προοίμιο ανατροπών και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, όπου μέτωπα παραμένουν επί μακρόν ανοιχτά και οι ακολουθούμενες “συνταγές έχουν αποτύχει”, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στο πρόσφατο διάγγελμά του.

Αλλάζοντας πολιτική στη Μέση Ανατολή ο Ντόναλντ Τραμπ συγκρούστηκε με τους Ευρωπαίους, οι οποίοι όμως απέτυχαν αφενός να τον αποτρέψουν και αφετέρου να αντιπαρατεθούν σε βαθμό που να δημιουργήσουν τη δική τους σφαίρα επιρροής, καθώς η Γερμανία βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και είναι εν γένει απρόθυμη να εκπληρώσει τον ηγεμονικό της ρόλο στη βάση γεωπολιτικών συσχετισμών, προτιμώντας την επιβολή μέσω οικονομικών δεσμών.

Ακόμα όμως και υπό την πίεση της έρευνας για τη Ρωσία και με την αντιπαράθεση με τα media στο κόκκινο ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε νέα προσέγγιση με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, ενώ εξέδωσαν και κοινή δήλωση για τη Συρία.

Όπως προκύπτει από την κοινή δήλωση που εξέδωσαν οι ΗΠΑ αποδέχονται, για πρώτη φορά, τις ζώνες αποκλιμάκωσης, που εδραίωσε η Ρωσία και με τις οποίες διαφωνούν καίριες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης που στηρίζουν οι ΗΠΑ, ενώ παράλληλα ο Ντόναλντ Τραμπ αποδέχεται, επισήμως, την παραμονή του Μπασάρ Αλ Άσαντ στην εξουσία και την υποψηφιότητα τους στις επερχόμενες εκλογές, εφόσον τηρηθούν συγκεκριμένα, όχι όμως όλα, τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Η Μέση Ανατολή όμως δεν είναι η μοναδική “επιτυχία” του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς μετά τον Σεπτέμβριο ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε σε δυο μήνες να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που είχαν μείνει στο ψυγείο για καιρό:

• Εγκρίθηκε από το ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ το αντι-μεταναστευτικό διάταγμα, που αποτελεί το πρώτο προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε και είχε προκαλέσει αντιδράσεις.
• Ψηφίστηκε η φορολογική μεταρρύθμιση παρά τις έντονες αντιδράσεις των Δημοκρατικών.
• Ψηφίστηκε η αύξηση του ορίου δανεισμού ώστε να αποφευχθεί το “shutdown”, ήτοι η διακοπή λειτουργίας ομοσπονδιακών υπηρεσιών
• Ξεκίνησε την αντιστροφή της πολιτικής του Μπαράκ Ομπάμα στην Κούβα
• Αποσύρθηκε από τις εμπορικές συμφωνίες TPP
• Επαναδιαπραγματεύεται τη NAFTA

Παράλληλα με όλα αυτά ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιτύχει πρωτοφανή κλιμάκωση της έντασης στην κορεατική χερσόνησο, χρησιμοποιώντας τη Βόρεια Κορέα ως σάκο του μποξ, κάθε φορά που αντιμετωπίζει προβλήματα στο εσωτερικό.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ άλλαξε πολιτική και στη Συρία, που αν και φάνηκε να οδηγείται σε power play με τη Ρωσία, εν τέλει αποδέχθηκε την παραμονή του Άσαντ, περιόρισε τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή, παραχώρησε σιωπηρά την πρωτοβουλία των κινήσεων στη Ρωσία και έστρεψε το κέντρο βάρους των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ ξανά στο Αφγανιστάν.

Ωστόσο, αμελητέα δεν είναι ούτε τα πήγματα που έχει δεχθεί ο Ντόναλντ Τραμπ πριν την ολοκλήρωση του πρώτου χρόνου διακυβέρνησης

Σε πρώτη φάση παραιτήθηκαν και απομακρύνθηκαν τέσσερα στελέχη του Λευκού Οίκου με κομβικές αρμοδιότητες, που “είχαν το αυτί του προέδρου”

• Πρώτος παραιτήθηκε ο Μάικλ Φλυν, σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, υπό τη σκιά ανάρμοστων σχέσεων με Ρώσους
• Ακολουθεί η αναπληρώτρια προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Κέιτι Γουώλς, αμέσως μετά την αποτυχία του νομοσχεδίου αντικατάστασης του Obamacare.
• Στη συνέχεια παραιτείται ο Στήβ Μπανον από τη θέση του επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, όντας πολιτικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τράμπ.
• Τέλος από τον Λευκό Οίκο απομακρύνεται η αναπληρώτρια σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Καθλίν ΜακΦάρλαντ, στον απόηχο της όξυνσης των σχέσεων με τη Ρωσία και του βομβαρδισμού της Συρίας.

Ενώ ακολούθησε και δεύτερος ανασχηματισμός, που ως επί των πλείστων ήταν αποτέλεσμα της έρευνας των σχέσεων με τη Ρωσία, καθώς σε χρόνο ρεκόρ καρατόμησε

• τον πολιτικό του σύμβουλο, Στηβ Μπανον, από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας
• τον προσωπάρχη του Λευκού Οίκου Ρέινς Πρίμπους
• δυο διευθυντές επικοινωνίας,
• ενώ παραιτήθηκε και ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου

Κεφάλαια έπεσαν και στην πρώτη αποτυχία της κατάργησης του Obamacare με την αναπληρώτρια προσωπάρχη του Λευκού Οίκου να αποχωρεί αιφνιδιαστικά, ενώ λίγο καιρό αργότερα εκτός κυβέρνησης, με αφορμή σκάνδαλο δαπανών βρέθηκε και ο υπουργός Υγείας των ΗΠΑ.

Στο παρά πέντε κυριολεκτικά τη γλίτωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Τζεφ Σέσιονς, για τον χειρισμό της έρευνας του FBI και την αναγκαστική αυτοεξαίρεσή του, ενώ επί ξυρού ακμής βρίσκονται οι σχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ με τον υπουργό Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον.

Η αλλαγή εικόνας και το twitter

Πρόκειται για δραστική αλλαγή εικόνα, στη βάση της αποτελεσματικότητας, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι υλοποιεί στο τέταρτο τρίμηνο της θητείας του, ότι είχε υποσχεθεί αλλά δεν υλοποίησε στα πρώτα τρία τρίμηνα.

Ενδιαφέρον έχουν τα στατιστικά του twitter του Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με τα οποία κατά τις πρώτες 200 ημέρες πραγματοποίησε 991 αναρτήσεις, χωρίς ωστόσο να περάσει κανένα “σοβαρό” νόμο.

Την ίδια περίοδο ο Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε τα περισσότερα προεδρικά διατάγματα, από οποιονδήποτε πρόεδρο των ΗΠΑ, με μικρό αντίκτυπο στην καθημερινότητα, ενώ έχασε αρκετές μάχες με το αντιμεταναστευτικό και την προσπάθεια κατάργησης του Obamacare.

Η πραγματικότητα των αγορών

Καθώς οι πρώτες ουσιαστικές επιπτώσεις της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ γίνονται αισθητές, οι επιπλοκές του Brexit αναδεικνύονται και σειρά μετώπων από τη Συρία και τη Λιβύη μέχρι την Τουρκία, το Κουρδικό και την Ουκρανία βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, το πλαίσιο άσκησης διεθνούς διπλωματίας και εκδήλωσης πρωτοβουλιών εξελίσσεται σε πραγματικό ναρκοπέδιο.

Η κατάσταση περιπλέκεται έτι περαιτέρω από τις φυσικές καταστροφές που πλήττουν πολλά σημεία του πλανήτη προκαλώντας τεράστιες ζημιές και αφήνοντας πίσω τους εκατόμβες θυμάτων, σκηνικό που προσομοιάζει -σε πολλές περιπτώσεις- με εγχώριες συγκρούσεις.

Η έως τώρα πολιτική απορρόφησης του γεωπολιτικού ρίσκου από τις κεντρικές τράπεζες μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης βοηθούσε στην προστασία των οικονομιών από τα εξωτερικά σοκ και τις επιδράσεις, πολιτική που φαίνεται ότι εξάντλησε τα όριά της και αντιστρέφεται. Στις ΗΠΑ η Fed έχει ανεβάσει ήδη σημαντικά τα επιτόκια, ενώ ανακοίνωσε τη μείωση του ισολογισμού της, δηλαδή των χρημάτων για αγορές κρατικών και ιδιωτικών τίτλων κατά 10 δισ. το μήνα. Στην Ευρώπη η ΕΚΤ ανακοίνωσε σταδιακό περιορισμό του QE από το 2018, πιεζόμενη ασφυκτικά από τη Γερμανία.

Η προοπτική απόσυρσης κεφαλαίων από τις αγορές και αύξησης του  κόστους του χρήματος σε συνδυασμό με την ενίσχυση του γεωπολιτικού κινδύνου, λόγω του Trump-effect αναμένεται να προκαλέσει αρχικά αναταράξεις και θεωρείται πολύ πιθανό να δημιουργήσει πιέσεις προς την κατεύθυνση ενός ακόμα brar market.

crisismonitor

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ