Ποια πραγματικότητα δημιουργείτε για τον εαυτό σας;

Η πραγματικότητα δεν είναι κάτι που αντιλαμβανόμαστε. Είναι κάτι που δημιουργούμε στο μυαλό μας. Ο Άιζακ Λίντσκι έλαβε αυτό το μάθημα από πρώτο χέρι, όταν κάποια απρόσμενα γεγονότα στη ζωή τον έκαναν να κάνει κάποιες πολύτιμες συνειδητοποιήσεις. Σε αυτή την προσωπική ομιλία ενδοσκόπησης, μας προκαλεί να εγκαταλείψουμε τις δικαιολογίες μας, τις υποθέσεις και τους φόβους μας, και να αναλάβουμε την υπέροχη ευθύνη της δημιουργίας της πραγματικότητάς μας. 

Όταν η Ντόροθι ήταν μικρή, την είχε συνεπάρει το χρυσόψαρό της. Ο πατέρας της τής εξήγησε ότι τα ψάρια κολυμπούν επειδή κουνάνε την ουρά τους γρήγορα, σαν προπέλα. Χωρίς να διστάσει, η Ντόροθι του απάντησε, «Ναι, μπαμπά, και τα ψάρια κολυμπούν προς τα πίσω κουνώντας το κεφάλι τους». Στο μυαλό της αυτό ήταν πραγματικότητα. Τα ψάρια κολυμπούν προς τα πίσω κουνώντας το κεφάλι τους. Το πίστευε αυτό. 

Οι ζωές μας είναι γεμάτες από ψάρια που κολυμπούν προς τα πίσω. Κάνουμε υποθέσεις και εσφαλμένα άλματα λογικής. Έχουμε προκαταλήψεις. Ξέρουμε πως εμείς έχουμε δίκιο και οι άλλοι άδικο. Φοβόμαστε τα χειρότερα. Αγωνιζόμαστε να φτάσουμε μια ανέφικτη τελειότητα. Λέμε στον εαυτό μας τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει. Στο μυαλό μας ψάρια κολυμπούν προς τα πίσω κουνώντας μανιωδώς το κεφάλι τους, και ούτε καν το αντιλαμβανόμαστε. 

Θα σας πω πέντε πράγματα για τον εαυτό μου. Το ένα δεν είναι αλήθεια. Πρώτο: Αποφοίτησα μαθηματικός από το Χάρβαρντ με επαίνους στα 19. Δεύτερο: Έχω μια κατασκευαστική εταιρία στο Ορλάντο. Τρίτο: Πρωταγωνιστούσα σε μια κωμική τηλεοπτική σειρά. Τέταρτο: Έχασα την όρασή μου εξαιτίας μιας σπάνιας γενετικής ασθένειας. Πέμπτο: Ήμουν υπάλληλος δύο δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Ποιο απ' αυτά δεν είναι αλήθεια; Στην πραγματικότητα, όλα είναι αλήθεια. Ναι. Όλα είναι αλήθεια.

Σ' αυτό το σημείο, οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για την τηλεοπτική σειρά.

Το ξέρω αυτό από την εμπειρία μου. Λοιπόν, ήταν η σειρά του NBC «Πριν Χτυπήσει το Κουδούνι: Η Νέα Τάξη» κι έπαιζα τον Γουίζελ Γουαϊζέλ, τον άχαρο και σπασίκλα χαρακτήρα της σειράς, που ήταν μεγάλη υποκριτική πρόκληση για έναν 13χρονο.

Σας δυσκόλεψε το νούμερο τέσσερα, η τύφλωσή μου; Γιατί; Κάνουμε υποθέσεις για τις λεγόμενες αναπηρίες. Ως τυφλός έρχομαι καθημερινά αντιμέτωπος με τις εσφαλμένες υποθέσεις που κάνουν οι άλλοι για την αναπηρία μου. Σήμερα, όμως, δεν θέλω να μιλήσω για την τύφλωσή μου. Θέλω να μιλήσω για την όρασή μου. Η τύφλωση με δίδαξε να ζω με τα μάτια ανοιχτά. Με δίδαξε να εντοπίζω τα ψάρια που κολυμπούν προς τα πίσω που δημιουργεί το μυαλό μας. Η τύφλωση μ' έκανε να εστιάσω σ' αυτά.

Πώς αισθάνεται κανείς όταν βλέπει; Είναι κάτι άμεσο και παθητικό. Ανοίγεις τα μάτια σου και βλέπεις τον κόσμο. Βλέπω σημαίνει πιστεύω. Η όραση είναι η αλήθεια. Σωστά; Εγώ αυτό νόμιζα.

Τότε, ανάμεσα στα 12 και τα 25, η κατάσταση των αμφιβληστροειδών μου σταδιακά χειροτέρεψε. Η όρασή μου γινόταν ολοένα και πιο παράξενη, σαν να έβλεπα μέσα από παραμορφωτικούς καθρέφτες. Ο πωλητής που νόμιζα ότι έβλεπα σε ένα μαγαζί ήταν στην πραγματικότητα η κούκλα της βιτρίνας. Πήγα να πλύνω τα χέρια μου και ξαφνικά είδα ότι ακουμπούσα τον ουρητήρα και όχι τον νιπτήρα όταν τα δάχτυλά μου ψηλαφούσαν το σχήμα του. Ένας φίλος μου περιέγραφε τη φωτογραφία που κρατούσα και μόνο τότε μπορούσα να δω την εικόνα. Στον κόσμο μου εμφανίζονταν αντικείμενα, παραμορφωμένα και μετά εξαφανίζονταν. Ήταν δύσκολο και εξαντλητικό να βλέπω. Συνέθετα κομμάτια παροδικών εικόνων, ανέλυα συνειδητά τα στοιχεία, έψαχναν για κάποια λογική μέσα στο κατεστραμμένο καλειδοσκόπιό μου, μέχρι που έπαψα να βλέπω τελείως. Έμαθα πως ό,τι βλέπουμε δεν είναι η καθολική αλήθεια. Δεν είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα. Αυτό που βλέπουμε είναι η δική μας μοναδική εικονική πραγματικότητα που τη δημιουργεί περίτεχνα ο εγκέφαλός μας. Θα σας το εξηγήσω με νευροεπιστήμη για αρχάριους. Ο οπτικός φλοιός καταλαμβάνει περίπου το 30% του εγκεφάλου σας σε σύγκριση με την αφή που καταλαμβάνει το 8% και την ακοή που καταλαμβάνει 2-3%. Κάθε δευτερόλεπτο, τα μάτια σας μπορούν να στείλουν στον οπτικό φλοιό μέχρι δύο δισεκατομμύρια πληροφορίες. Το υπόλοιπο σώμα σας στέλνει στον εγκέφαλο μόνο ένα επιπλέον δισεκατομμύριο. Οπότε, η όραση καταλαμβάνει κατ' όγκο το 1/3 του εγκεφάλου σας και μπορεί να χρησιμοποιήσει περί τα 2/3 των μέσων επεξεργασίας του εγκεφάλου. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η ψευδαίσθηση της όρασης είναι τόσο πειστική. Μην απατάστε, η όραση είναι ψευδαίσθηση.

Κι εδώ είναι το ενδιαφέρον. Για να δημιουργήσει την αίσθηση της όρασης, ο εγκέφαλός σας χρησιμοποιεί τη νοητική σας κατανόηση του κόσμου, τις γνώσεις σας, τη μνήμη, τις απόψεις, τα συναισθήματα, την προσοχή σας. Όλα αυτά, και ακόμα περισσότερα, συνδέονται στον εγκέφαλό σας με την όραση. Αυτές οι διασυνδέσεις είναι αμφίδρομες και συνήθως γίνονται υποσυνείδητα. Για παράδειγμα, αυτό που βλέπετε επηρεάζει αυτό που αισθάνεστε κι αυτό που αισθάνεστε μπορεί κυριολεκτικά να αλλάξει αυτό που βλέπετε. Πολλές μελέτες το αποδεικνύουν αυτό. Αν σας ζητήσουν, για παράδειγμα, να υπολογίσετε πόσο γρήγορα περπατάει κάποιος σε ένα βίντεο, οι απαντήσεις σας θα είναι διαφορετικές αν σας πουν να σκεφτείτε έναν γατόπαρδο ή μια χελώνα. Ένας λόφος φαίνεται πιο απότομος αν προηγουμένως είχατε κάνει γυμναστική, κι ένα αξιοθέατο μοιάζει να είναι πιο μακριά όταν κουβαλάτε ένα βαρύ σακίδιο. Έχουμε φτάσει σε μια θεμελιώδη αντίθεση. Αυτό που βλέπετε το δικό σας σύνθετο νοητικό δημιούργημα που το βιώνετε παθητικά, ως μια άμεση αναπαράσταση του κόσμου σας. Δημιουργείτε την πραγματικότητά σας και την πιστεύετε. Πίστευα τη δική μου μέχρι που διαλύθηκε.

Ο εκφυλισμός των ματιών μου διέλυσε αυτή την ψευδαίσθηση. Βλέπετε, η όραση είναι μόνο ένας από τους τρόπους που διαμορφώνουμε την πραγματικότητά μας. Δημιουργούμε την πραγματικότητά μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ας πάρουμε τον φόβο για παράδειγμα. Οι φόβοι σας παραμορφώνουν την πραγματικότητά σας. Υπό τη διαστρεβλωμένη λογική του φόβου, οτιδήποτε είναι καλύτερο από την αβεβαιότητα. Ο φόβος γεμίζει το κενό με κάθε κόστος. Σας πλασάρει ό,τι φοβάστε στη θέση όσων γνωρίζετε, σας προσφέρει το χειρότερο στη θέση του ασαφούς, και αντικαθιστά τη λογική με την εικασία.

Οι ψυχολόγοι έχουν έναν πολύ καλό όρο για αυτό: τρομερίζω. Σωστά; Ο φόβος αντικαθιστά το άγνωστο με το τρομερό. Ο φόβος αυτοβεβαιώνεται. Όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με την ανάγκη να κοιτάξεις έξω από τον εαυτό σου και να σκεφτείς λογικά, ο φόβος θα νικήσει κάτι βαθιά μέσα στο μυαλό σου, συρρικνώνοντας και παραμορφώνοντας την όρασή σου, πνίγοντας την ικανότητα για κριτική σκέψη με μια πλημμύρα συναισθημάτων που σε ταράζουν. Όταν έχεις την ευκαιρία να δράσεις, ο φόβος σε οδηγεί στην αδράνεια, και σε υποχρεώνει να παρακολουθείς παθητικά να επιβεβαιώνονται οι προφητείες του. Όταν διέγνωσαν την ασθένειά μου, ήμουν σίγουρος ότι η τύφλωση θα κατέστρεφε τη ζωή μου. Η τύφλωση ήταν η θανατική καταδίκη της ανεξαρτησίας μου. Ήταν το τέλος των επιτευγμάτων μου. Τύφλωση σήμαινε ότι θα ζούσα μια αδιάφορη ζωή, μικρή και θλιβερή, και το πιο πιθανό, μοναχική. Το ήξερα. Αυτός ήταν ένας μύθος που γεννήθηκε από τους φόβους μου, αλλά τον πίστευα. Ήταν ένα ψέμα, αλλά ήταν η πραγματικότητά μου, όπως ήταν και τα ψάρια που κολυμπούσαν προς τα πίσω στο μυαλό της μικρής Ντόροθι. Αν δεν είχα αντιμετωπίσει την πραγματικότητα του φόβου μου, θα την είχα ζήσει. Είμαι βέβαιος γι' αυτό. Οπότε, πώς μπορείς να ζεις με τα μάτια ορθάνοιχτα;

Είναι κάτι που το μαθαίνεις. Μπορείς να το διδαχτείς. Μπορείς να το εξασκήσεις. Θα το πω περιληπτικά. Αναλάβετε την ευθύνη για κάθε στιγμή, για κάθε σκέψη, για κάθε λεπτομέρεια. Δείτε πέρα από τους φόβους σας. Αναγνωρίστε τις υποθέσεις σας. Τιθασεύστε την εσωτερική σας δύναμη. Σωπάστε τον εσωτερικό σας κριτικό. Διορθώστε τις παρανοήσεις σας σχετικά με την τύχη και την επιτυχία. Αποδεχτείτε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες σας και κατανοήστε τη διαφορά τους. Ανοίξετε τις καρδιές σας στις άφθονες ευλογίες σας. Οι φόβοι σας, οι κριτικοί σας, οι ήρωές σας, οι κακοί σας, είναι οι δικαιολογίες σας, οι εκλογικεύσεις σας, η βιασύνη σας, οι δικαιολογίες σας, η παράδοσή σας. Είναι φαντασιώσεις που τις εκλαμβάνετε ως πραγματικότητα. Επιλέξτε να δείτε πέρα απ' αυτές. Επιλέξτε να τις εγκαταλείψετε. Εσείς είστε ο δημιουργός της πραγματικότητάς σας.

Με αυτή τη δύναμη έρχεται και η απόλυτη υπευθυνότητα. Επέλεξα να βγω από το τούνελ του φόβου και να πάω σε μέρη άγνωστα και αχαρτογράφητα. Εκεί επέλεξα να δημιουργήσω μια ευλογημένη ζωή. Δεν είμαι καθόλου μόνος μου. Μοιράζομαι την όμορφή ζωή μου με την Ντόροθι, την όμορφη γυναίκα μου, με τα τρίδυμα που τα αποκαλούμε Τρίπσκις, και με το νέο μέλος της οικογένειας, την όμορφη μικρή Κλεμεντάιν. Τι φοβάστε; Τι ψέμματα λέτε στον εαυτό σας;

Πώς ωραιοποιείτε την αλήθεια σας και πώς γράφετε τα παραμύθια σας; Ποια πραγματικότητα δημιουργείτε για τον εαυτό σας; Στην εργασία σας, στην προσωπική σας ζωή, στις σχέσεις σας, στην καρδιά και στην ψυχή σας, τα ψάρια που κολυμπούν προς τα πίσω σας κάνουν μεγάλο κακό. Σας κοστίζουν χαμένες ευκαιρίες και ανεκπλήρωτες δυνατότητες, και σας δημιουργούν ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης εκεί που αναζητάτε εκπλήρωση και σύνδεση. Σας προτρέπω να τα διώξετε. Η Χέλεν Κέλερ είχε πει ότι το μόνο χειρότερο από το να είσαι τυφλός είναι να έχεις όραση, αλλά να μη βλέπεις. Για μένα, η τύφλωση μου ήταν μεγάλη ευλογία επειδή μου επέτρεψε να βλέπω.

Ελπίζω να μπορέσετε να δείτε όσα βλέπω.

Σας ευχαριστώ. Μπρούνο Τζιουσάνι: Άιζακ, μόνο μια ερώτηση πριν φύγεις. Αυτό είναι ένα κοινό επιχειρηματιών, καινοτόμων ανθρώπων, εσύ είσαι διευθυντής μιας εταιρίας στη Φλόριντα, και πιθανώς πολλοί ν' αναρωτιούνται πώς είναι να είσαι ένας τυφλός διευθυντής εταιρίας;

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζεις και πώς τις ξεπερνάς; Άιζακ Λίντσκι: Η μεγαλύτερη δυσκολία έγινε ευλογία.

Δεν βλέπω τις αντιδράσεις.

ΜΤ: Τι είναι αυτός ο θόρυβος εκεί; ΙΛ: Ναι. Για παράδειγμα, όταν κάνουμε συμβούλιο, δεν βλέπω τις εκφράσεις τους ή τις χειρονομίες. Έμαθα να ζητώ πολύ περισσότερα προφορικά σχόλια. Βασικά επιβάλω στους ανθρώπους να μου πουν τι σκέφτονται. Και απ' αυτή την άποψη, όπως είπα, ήταν ευλογία για μένα προσωπικά και για την εταιρία μου, επειδή επικοινωνούμε σε πολύ βαθύτερο επίπεδο, αποφεύγουμε τις ασάφειες, και το πιο σημαντικό, η ομάδα μου ξέρει πως αυτά που σκέφτονται είναι σημαντικά.

ΜΤ: Άιζακ, σ' ευχαριστώ που ήρθες στο TED. ΙΛ: Σ' ευχαριστώ, Μπρούνο.

Isaac Lidsky, TEDx
Translated by Miriela Patrikiadou, Reviewed by Chryssa Rapessi

braining

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ