Πως γιατρεύονταν οι πόνοι οι πληγές

Η θεραπεία των πόνων και των πληγών

Διδάσκαλος: Αγαπούσα να μου αποκριθείς εις πόσους καιρούς γένονται τα πονίδια και πώς προέρχονται.

Μαθητής: Εις τέσσαρους καιρούς, ήγουν αρχή και αρχή αρχή του πρισκώματος, γιόμισιν και κατέβασιν. Τους οποίους καιρούς οι Φράγκοι τους λέγουν πριντζίπιο, αουμέντο στάτο ελ ντεκλινάτζιον. Τα οποία πονίδια είναι δύο λογιών, ήγουν μονά και διπλά. Τα μονά προέρχονται από κακούς χυμούς και τα διπλά πονίδια προέρχονται οπόταν είναι ανακατωμένα με πολλούς χυμούς, με αίμα, με χολή […..] του ασθενή και ακόμη θέρμη.

Διδάσκαλος: Πώς γνωρίζεται όταν έχει να στρέψει το πονίδι;

Μαθητής: Οπόταν ιδώ οπού το πονίδι δεν δίνει βάρος του ασθενή, δεν είναι κοκκινάδα, δεν έχει θέρμη, ετότες έχω σημάδι ότι δεν θέλει άνοιγμα, αμή γυρεύει στρέψει.

Διδάσκαλος: Τι σημάδι βλέπεις οπόταν γυρεύει να ανοικτεί το πονίδι;

Μαθητής: Οπόταν ιδώ με μεγάλην κοκκινάδα, με σπλωνομάνισμα και με το δάκτυλο αγρικώ τα ομπύατα οπού έχουν από κάτω, και όντας το γγίζεις σφικτά λαβαίνει πόνον ο ασθενής.


Διδάσκαλος: Ποιο είναι[…] οπίσω από τα αυτία τα οποία έρχονται, όταν λάβει ο ασθενής θέρμη μαλίγνα, και είναι ανάγκην να ανοικτούν διά να λάβουν στράταν οι κακοί χυμοί, οπού ήταν μαζωμένοι εις το κεφάλι, και πώς τα άλλα πονίδια πασκίζεις να τα στρέψεις, έστοντας και αφήσεις γυρεύει να αλαφρώσει και του λόγου σου δεν τ’ αφήνεις, αμή πασκίζεις να το στρέψεις και να λάβει ζημίαν ο ασθενής;

Μαθητής: Εγώ της αποκραίνομαι και εις ετούτο έχεις να ηξεύρεις ότι κάποια πονίδια οπού έρχονται εις τες κλείδωσες ή και σε τόπον οπού από κάτω είναι κόκκαλον [δεν πασκίζω] να το στρέψω εις […] τόπον το όμπυοτον επειδή και όσον περισσότερον στέκουν εκεί τα όμπυατα, τόσον χειρότερα καίνε, ότι στέκει από κάτω εις αυτά.

Διδάσκαλος: Πώς και με τι τρόπον ανοίγεις αυτό τα πονίδια;

Μαθητής: Εγώ κοιτάζω το μεν πρώτο εις τι τόπον είναι το πονίδιον. Επειδή και ανοίγοντάς το με σίδηρον, να μην προυκα[…] καμίαν ζημίαν του ασθενή, ήγουν να μην του κόψω καμίαν φλέβαν ή να μην του αγκυλώσω κανένα νεύρον. Έπειτα πασκίζω να το ανοίξω πάντα την κάτω μέριαν, διά να έχουν τόπον τα όμπυα να τρέχουν.

Διδάσκαλος: Με τι τρόπον ιατρεύεις τόσον τα αυτά πονίδια, όσον και λαβωματιές;

Μαθητής: [...] ήγουν διά να κάμει κριάς. και η τρίτη είναι διά να κλείσουν. Ανκαλά είναι και άλλη μία αλοιφή, μα ετούτη ενεργό να τρώγει το κακόν κρέας, όταν κάμει η τομή.

Διδάσκαλος: Και πώς κάνεις την πρώτην αλοιφή διά να παστρεύεις; 

Μαθητής: Παίρνω ολίγον τρεμεντίνα την οποίαν και πλένω με νερόν πέντε ή έξη φορές.[…] Είτα της βάνω και ένα κρόκον του αυγού και ολίγον κοκκινόλαδο και ανακατώνω καλά, και με αυτή παστρεύω την τομήν.

Διδάσκαλος: Πες μου και την άλλην διά να κάμει να γένει το κρέας εις την τομήν;

Μαθητής: Παίρνω εν πρώτοις κερί άσπρον και ρεντζίνι από κουκουνάρια και ξύγκι από γελάδι […] λιβάνι κοπανισμένο […]κοπανισμένο […] όσο είναι βολετό ογγίες τέσσαρες ή και πέντε κάτα την χρείαν. Εξεκαθαρίζοντας περό ότι λόγιο ουγγίες ψιλές και όχι χοντρές, και αυτά όλα τα λύω εις την φωτιάν και έπειτα τα ανακατώνω με τες άνωθεν σκόνες· και με τέτοιον τρόπον κάνω τες αλοιφές.

Διδάσκαλος: Ποια είναι η τρίτη αλοιφή οπού κάνεις διά να σκεπάσουν την τομήν;

Μαθητής: Είναι ετούτη: Παίρνω ροδόλιο λίτρα ψιλή μία, κερί άσπρο ουγγίες δύο, ψιμύφι ογγίες δύο, βολύμι καμένο ουγγίες δύο, τούτζια πρεπαράδα ουγγίες δύο, λιβάνι ψιλό κοπανισμένο ουγγίες δύο και όλα αυτά τα ανακατώνω […] Μα εγώ δεν πράζω άλλες παρέξ αυτές, και έντζι καμπόσες φορές όταν παστρεύω την τομήν με μόνον ξαντό και ρακί, κλείω τες τομές. Έξου, όταν γνωρίσω να έχει κριάς κακό η τομή, βάνω την αλοιφή λεγόμενη ίξις(;) και τρώγει το κακό κρέας με αυτήν και έπειτα την κλείω.

Διδάσκαλος: Πώς κάνεις και αυτή την αλοιφή διά να τρώγει;

Μαθητής: Παίρνω λάδι λίτρα μία και ρετζίνι της κουκουναριάς λίτρα μία- κερί λίτρα μισή και βερδεράμι ουγγίες [ …] όλα τα λύω εις την φωτιά και τα ανακατώνω καλά έως να κρυώσει η αλοιφή.

Πηγή: Η λαϊκή Ιατρική στη Λευκάδα-Πανταζή Κοντομίχη

ftiaxno

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ