Λουκιανός: Πώληση του βίου του Αριστοτέλη και του Πύρρωνα

Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (125 – 180 μ.Χ.)

Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (125 – 180 μ.Χ.) ήταν ρήτορας και σατιρικός συγγραφέας που έγραφε στην ελληνική γλώσσα. Ήταν ο δημιουργός του σατιρικού διαλόγου και από τους σημαντικότερους αττικιστές συγγραφείς της Δεύτερης σοφιστικής.

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ Βίων πρᾶσις

Μετάφραση: Δ.Χρηστίδης*

[…]

ΔΙΑΣ
[26] Μην καθυστερείς. Κάλεσε άλλον.
ΕΡΜΗΣ
Εσένα λέω, τον Περιπατητικό, τον όμορφο, τον πλούσιο. Εμπρός λοιπόν, αγοράστε τον πιο συνετό, αυτόν που γενικά γνωρίζει τα πάντα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί λογής είναι;
ΕΡΜΗΣ
Μετριοπαθής, ευπρεπής, προσαρμοσμένος στη ζωή, και το σημαντικότερο, διπλός.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πώς είναι δυνατό;
ΕΡΜΗΣ
Άλλος είναι αυτός που φαίνεται από έξω, και άλλος είναι αυτός που γνωρίζεις από μέσα. Συνεπώς, αν τον αγοράσεις, να θυμάσαι να ονομάζεις τον έναν «εξωτερικό», και τον άλλο «εσωτερικό».
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί γνωρίζει καλύτερα;
ΕΡΜΗΣ
Ότι τα αγαθά είναι τριών ειδών: στην ψυχή, στο σώμα, στα εξωτερικά πράγματα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ανθρώπινα σκέφτεται. Και πόσο κοστίζει;
ΕΡΜΗΣ
Είκοσι μνες.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πολλά είναι.
ΕΡΜΗΣ
Όχι, ευλογημένε. Άλλωστε κι αυτός φαίνεται να έχει κάποια χρήματα, ώστε ίσως να μην προλάβεις να τον αγοράσεις. Επίσης θα μάθεις αμέσως απ᾽ αυτόν πόσο χρόνο ζει το κουνούπι, σε ποιό βάθος φτάνει το φως του ήλιου μέσα στη θάλασσα, και τί λογής είναι η ψυχή των στρειδιών.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ηρακλή μου, τί ακριβολογία!
ΕΡΜΗΣ
Πού και να ακούσεις για άλλα, που απαιτούν πολύ μεγαλύτερη παρατηρητικότητα απ᾽ ό,τι αυτά, για το σπέρμα και για τη σύλληψη και για τη διαμόρφωση των εμβρύων μέσα στις μήτρες, και ότι ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να γελάει, ενώ ο γάιδαρος δεν έχει την ικανότητα ούτε να γελάει ούτε να κάνει ξύλινες κατασκευές ούτε να πλέει στη θάλασσα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Μιλάς για μαθήματα πολύ σοβαρά και χρήσιμα. Θα τον αγοράσω λοιπόν για είκοσι μνες.
ΕΡΜΗΣ
[27] Ωραία.

ΔΙΑΣ

Ποιός μας έμεινε;
ΕΡΜΗΣ
Έχει ξεμείνει αυτός εδώ ο Σκεπτικός. Εσύ, ο Πυρρίας, πλησίασε και έλα γρήγορα για πούλημα. Ήδη οι περισσότεροι άρχισαν να διασκορπίζονται, και η πώληση θα γίνει σε λίγους. Ας είναι· ποιός θα τον αγοράσει κι αυτόν;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εγώ. Πρώτα όμως πες μου, εσύ τί γνωρίζεις;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πώς το λες αυτό;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Επειδή μου φαίνεται πως γενικά δεν υπάρχει τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ούτε λοιπόν εμείς δεν είμαστε κάποιοι;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ούτε κι αυτό το ξέρω.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ούτε ότι εσύ είσαι κάποιος;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αυτό είναι που το αγνοώ ακόμη περισσότερο.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πω πω, τί αμηχανία! Κι αυτή εδώ η ζυγαριά τί σου χρειάζεται;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ζυγίζω σ᾽ αυτήν τα λογικά επιχειρήματα, και αποκαθιστώ την ισορροπία στη ζυγαριά. Όταν λοιπόν τα βρίσκω ακριβώς όμοια και με το ίδιο βάρος, τότε ακριβώς είναι που δεν γνωρίζω ποιό είναι το πιο σωστό.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Κι από τα άλλα πράγματα τί θα μπορούσες να κάνεις σωστά;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Τα πάντα, εκτός από την καταδίωξη ενός δραπέτη δούλου.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και γιατί αυτό σού είναι αδύνατο;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Επειδή, αγαπητέ μου, δεν καταφέρνω να τον συλλάβω.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πολύ φυσικό· φαίνεται πως είσαι αργός και νωθρός. Ποιός όμως είναι ο απώτερος σκοπός της σοφίας σου;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Η άγνοια, και το να μην ακούω και να μη βλέπω τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εννοείς δηλαδή πως είσαι συγχρόνως και τυφλός και κουφός;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Και επιπλέον χωρίς κρίση και συναισθήματα, και γενικά δεν διαφέρω καθόλου από το σκουλήκι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Γι᾽ αυτό θα πρέπει να σε αγοράσω. Πόσο θα έλεγες ότι αξίζει αυτός;
ΕΡΜΗΣ
Μία αττική μνα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πάρ᾽ την. Τί λες, φίλε; Σε αγόρασα;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αβέβαιο.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Κάθε άλλο· σε αγόρασα, και πλήρωσα τα χρήματα.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αναβάλλω την κρίση μου γι᾽ αυτό, και το εξετάζω διεξοδικά.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εμπρός, ακολούθα με, όπως είσαι υποχρεωμένος ως υπηρέτης μου.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ποιός ξέρει αν αυτά που λες είναι αλήθεια;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ο κήρυκας και η μνα και οι παρόντες.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Είναι παρόντες κοντά μας κάποιοι;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εγώ πάντως θα σε πετάξω τώρα στη δουλειά του μύλου, και θα σε πείσω πως είμαι το αφεντικό σου με το χειρότερο λογικό επιχείρημα.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ανάβαλε την κρίση σου γι᾽ αυτό.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Όχι, μά τον Δία, μια και ήδη έχω εκφράσει άποψη.
ΕΡΜΗΣ
Εσύ πάψε να αντιστέκεσαι, και ακολούθα αυτόν που σε αγόρασε. Κι εσάς σας προσκαλούμε να έρθετε και πάλι αύριο. Σκοπεύουμε να φέρουμε για πούλημα τους βίους απαίδευτων και βιοπαλαιστών και ανθρώπων της αγοράς.

ΔΙΑΣ
[26] Μην καθυστερείς. Κάλεσε άλλον.
ΕΡΜΗΣ
Εσένα λέω, τον Περιπατητικό, τον όμορφο, τον πλούσιο. Εμπρός λοιπόν, αγοράστε τον πιο συνετό, αυτόν που γενικά γνωρίζει τα πάντα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί λογής είναι;
ΕΡΜΗΣ
Μετριοπαθής, ευπρεπής, προσαρμοσμένος στη ζωή, και το σημαντικότερο, διπλός.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πώς είναι δυνατό;
ΕΡΜΗΣ
Άλλος είναι αυτός που φαίνεται από έξω, και άλλος είναι αυτός που γνωρίζεις από μέσα. Συνεπώς, αν τον αγοράσεις, να θυμάσαι να ονομάζεις τον έναν «εξωτερικό», και τον άλλο «εσωτερικό».
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί γνωρίζει καλύτερα;
ΕΡΜΗΣ
Ότι τα αγαθά είναι τριών ειδών: στην ψυχή, στο σώμα, στα εξωτερικά πράγματα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ανθρώπινα σκέφτεται. Και πόσο κοστίζει;
ΕΡΜΗΣ
Είκοσι μνες.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πολλά είναι.
ΕΡΜΗΣ
Όχι, ευλογημένε. Άλλωστε κι αυτός φαίνεται να έχει κάποια χρήματα, ώστε ίσως να μην προλάβεις να τον αγοράσεις. Επίσης θα μάθεις αμέσως απ᾽ αυτόν πόσο χρόνο ζει το κουνούπι, σε ποιό βάθος φτάνει το φως του ήλιου μέσα στη θάλασσα, και τί λογής είναι η ψυχή των στρειδιών.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ηρακλή μου, τί ακριβολογία!
ΕΡΜΗΣ
Πού και να ακούσεις για άλλα, που απαιτούν πολύ μεγαλύτερη παρατηρητικότητα απ᾽ ό,τι αυτά, για το σπέρμα και για τη σύλληψη και για τη διαμόρφωση των εμβρύων μέσα στις μήτρες, και ότι ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να γελάει, ενώ ο γάιδαρος δεν έχει την ικανότητα ούτε να γελάει ούτε να κάνει ξύλινες κατασκευές ούτε να πλέει στη θάλασσα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Μιλάς για μαθήματα πολύ σοβαρά και χρήσιμα. Θα τον αγοράσω λοιπόν για είκοσι μνες.
ΕΡΜΗΣ
[27] Ωραία.
ΔΙΑΣ
Ποιός μας έμεινε;
ΕΡΜΗΣ
Έχει ξεμείνει αυτός εδώ ο Σκεπτικός. Εσύ, ο Πυρρίας, πλησίασε και έλα γρήγορα για πούλημα. Ήδη οι περισσότεροι άρχισαν να διασκορπίζονται, και η πώληση θα γίνει σε λίγους. Ας είναι· ποιός θα τον αγοράσει κι αυτόν;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εγώ. Πρώτα όμως πες μου, εσύ τί γνωρίζεις;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πώς το λες αυτό;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Επειδή μου φαίνεται πως γενικά δεν υπάρχει τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ούτε λοιπόν εμείς δεν είμαστε κάποιοι;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ούτε κι αυτό το ξέρω.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ούτε ότι εσύ είσαι κάποιος;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αυτό είναι που το αγνοώ ακόμη περισσότερο.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πω πω, τί αμηχανία! Κι αυτή εδώ η ζυγαριά τί σου χρειάζεται;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ζυγίζω σ᾽ αυτήν τα λογικά επιχειρήματα, και αποκαθιστώ την ισορροπία στη ζυγαριά. Όταν λοιπόν τα βρίσκω ακριβώς όμοια και με το ίδιο βάρος, τότε ακριβώς είναι που δεν γνωρίζω ποιό είναι το πιο σωστό.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Κι από τα άλλα πράγματα τί θα μπορούσες να κάνεις σωστά;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Τα πάντα, εκτός από την καταδίωξη ενός δραπέτη δούλου.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και γιατί αυτό σού είναι αδύνατο;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Επειδή, αγαπητέ μου, δεν καταφέρνω να τον συλλάβω.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πολύ φυσικό· φαίνεται πως είσαι αργός και νωθρός. Ποιός όμως είναι ο απώτερος σκοπός της σοφίας σου;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Η άγνοια, και το να μην ακούω και να μη βλέπω τίποτε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εννοείς δηλαδή πως είσαι συγχρόνως και τυφλός και κουφός;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Και επιπλέον χωρίς κρίση και συναισθήματα, και γενικά δεν διαφέρω καθόλου από το σκουλήκι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Γι᾽ αυτό θα πρέπει να σε αγοράσω. Πόσο θα έλεγες ότι αξίζει αυτός;
ΕΡΜΗΣ
Μία αττική μνα.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πάρ᾽ την. Τί λες, φίλε; Σε αγόρασα;
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αβέβαιο.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Κάθε άλλο· σε αγόρασα, και πλήρωσα τα χρήματα.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Αναβάλλω την κρίση μου γι᾽ αυτό, και το εξετάζω διεξοδικά.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εμπρός, ακολούθα με, όπως είσαι υποχρεωμένος ως υπηρέτης μου.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ποιός ξέρει αν αυτά που λες είναι αλήθεια;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ο κήρυκας και η μνα και οι παρόντες.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Είναι παρόντες κοντά μας κάποιοι;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Εγώ πάντως θα σε πετάξω τώρα στη δουλειά του μύλου, και θα σε πείσω πως είμαι το αφεντικό σου με το χειρότερο λογικό επιχείρημα.
ΠΥΡΡΩΝΑΣ
Ανάβαλε την κρίση σου γι᾽ αυτό.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Όχι, μά τον Δία, μια και ήδη έχω εκφράσει άποψη.
ΕΡΜΗΣ
Εσύ πάψε να αντιστέκεσαι, και ακολούθα αυτόν που σε αγόρασε. Κι εσάς σας προσκαλούμε να έρθετε και πάλι αύριο. Σκοπεύουμε να φέρουμε για πούλημα τους βίους απαίδευτων και βιοπαλαιστών και ανθρώπων της αγοράς.

Μτφρ. Δημήτρης Α. Χρηστίδης. 2002. Λουκιανός. Σάτιρα φιλοσοφίας και φιλοσοφούντων.. Εισαγωγή, σχόλια, μετάφραση. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.
© 2002 Εκδόσεις Ζήτρος

greek-language + eranistis

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ