Η ΠΡΟΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΙ Η ΦΩΝΟΜΙΜΙΑ ΤΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Στην Οδύσσεια, υπάρχει μία μυστήρια αναφορά σε γυναικεία μίμηση φωνών, με σαφή στόχο εδώ την παραπλάνηση.

Πρόκειται για τη φωνομιμία της Ελένης που περιγράφεται στους στίχους Δ 277 της Οδύσσειας, όταν ο Μενέλαος αναφέρει πώς η Ελένη, λίγο πριν την άλωση της Τροίας, «σπρωγμένη λες από θεό», έκανε τρεις φορές το γύρο του Δούρειου Ίππου,
αγγίζοντας τον και φωνάζοντας τους Δαναούς με τις φωνές των γυναικών τους:

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Δ 277
― τρίς δε περίστειξας κοίλον λόχον άμφαφόωσα,/ εκ δ' ονομακλήδην Δαναών ονόμαζες αρίστους,/ πάντων Άργείων φωνήν ϊσκουσ' άλόχοισιν.

Τόσο αληθινή ήταν η μίμηση, που χρειάστηκε να επέμβει ο Οδυσσέας για να συγκρατήσει τους πολεμιστές από το να πεταχτούν έξω, σώζοντας τους από βέβαιο χαμό. Η φωνομιμητική ικανότητα της Ελένης είναι τόσο επικίνδυνη όσο και η φωνή των ικανότατων στο τραγούδι γυναικείων δαιμόνων, των Σειρήνων.

Όπως λέει ο Κακριδής στην εξαιρετική ανάλυση του στο παραπάνω χωρίο, το οποίο έχει προκαλέσει πλήθος σχολίων για την αληθοφάνεια του, μια γυναίκα που μπορεί να μιμηθεί τη φωνή τόσων γυναικών, θα μπορούσε να μιμηθεί και όλων των γυναικών. Παρομοίως, ο ομηρικός ποιητής χαρακτηρίζει το χάρισμα της
φωνομιμίας των Δηλιάδων ως μέγα θαύμα, και με αυτή τήν έννοια, όπως παρατηρεί ο Κακριδής, οι κόρες αγγίζουν τα όρια του παραμυθιού.
Και εδώ η υπερανθρώπινη αυτή ικανότητα είναι θείο δώρο, όπως και στην περίπτωση της Ελένης [Η περίπτωση μίμησης της φωνής και συγκεκριμένα ενός τοπικού ιδιώματος με σκοπό την παραπλάνηση, από άνδρες αυτή τη φορά, υπάρχει και στις Χοηφόρες του Αισχύλου: ο Ορέστης με τον Πυλάδη ετοιμάζονται να ντυθούν ξένοι, Φωκείς, και μιλώντας τη φωνή του Παρνασσού, να μιμηθούν τη φωκική λαλιά ώστε να μπουν στο παλάτι χωρίς να αναγνωρισθούν (ο Ορέστης στη σφαίρα προστασίας του Απόλλωνα), Στ. 562-363: άμφω δέ φωνήν ήσομεν Παρνησίδα, γλώσσης αυτήν Φωκίδος μιμουμένω..]
Ο Ευστάθιος, αναφερόμενος στη φωνομιμία της Ελένης (η οποία ονομάζεται γι' αυτό και Ήχώ), λέει πως το χάρισμα αυτό το δέχτηκε από την Αφροδίτη, όταν παντρεύτηκε τον Μενέλαο, για να μπορεί να ελέγχει αν την απατά με κάποια άλλη, μιμούμενη τη φωνή της :

ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ. 1496, 26, Δ 279
― Ό δέ γε μύθος φωνόμιμον παραδίδωσι τήν Έλένην, όθεν και Ήχώ φασιν καλείσθαι αυτήν και δώρον αυτό λαβείν έξ 'Αφροδίτης, ότε εις γάμον εξεδόθη τω Μενελάω, ώς αν, ει ποτέ προς αλλην ό ανήρ απονεύσει, έξελέγχειν εχη αυτόν τω της φωνής
είκασμώ, υποκρινομένη την ερωμένην.

Ἀττικὸ Ἡμερολόγιο Πάτρια, Έθιμα, Ήθη, Θεοί Έλλήνων

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ