Ο χορός έδινε ρυθμό στη ζωή και τη σκέψη των αρχαίων Ελλήνων

Ένα εξαιρετικό τονωτικό της φαντασίας και της σκέψης των αρχαίων Ελλήνων ήταν ο χορός, ο οποίος αποτελούσε αναπόσπαστο στοιχείο των τελετών και της καθημερινότητάς τους.

Ο χορός αποτελούσε εξαιρετικό τονωτικό της φαντασίας και της σκέψης των αρχαίων Ελλήνων, σύμφωνα με έρευνα της καθηγήτριας κλασικών σπουδών του πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, Αναστασίας Ερασμίας Πεπονή

Αυτό είναι το συμπέρασμα της έρευνας που έκανε η καθηγήτρια κλασικών σπουδών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια Αναστασία Ερασμία Πεπονή. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η κ. Πεπονή μελέτησε ενδελεχώς τις κλασικές πηγές, την επική και λυρική ποίηση της Αρχαίας Ελλάδας, κείμενα φιλοσόφων αλλά και αντικείμενα της εποχής.

Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι θεατές ανέπτυσσαν γνωστικές ικανότητες από την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την αλληλεπίδραση με τον χορό. Αλλωστε, δεν έρχονταν σε επαφή μαζί του μόνο στις παραστάσεις του θεάτρου, αλλά και σε αθλητικούς αγώνες, θρησκευτικά τελετουργικά και συμπόσια.

Μιλώντας στο «Έθνος» η κ. Πεπονή εξηγεί ότι ο χορός ήταν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των ανθρώπων. «Εάν μιλάμε για την αρχαϊκή και την κλασική περίοδο λόγος και χορός, το φωνητικό και το κινητικό μέρος, ήταν συνδυασμένα. Και καθώς ο λόγος, το άσμα, συχνά σχολίαζε τη χορευτική κίνηση, η αντίληψη της χορευτικής κίνησης, της όρχησης, ήταν σαφώς επηρεασμένη από τον λόγο που τη συνόδευε και την ερμήνευε.

Δεύτερον, έχουμε πολλούς λόγους να πιστεύουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των θεατών, τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλες πόλεις, ήταν οι ίδιοι έμπειροι χορευτές.

Οι θεσμοί της πόλης ενθάρρυναν και ενδεχομένως υποχρέωναν τους πολίτες, κυρίως σε νεαρότερες ηλικίες, να πάρουν ενεργό μέρος σε τελετές όπου η όρχηση έπαιζε κεντρικό ρόλο.

Αυτού του τύπου η προσωπική γνώση και εμπειρία δημιουργεί άλλες προσλαμβάνουσες παραστάσεις για το κοινό. Υπάρχει ένας διαρκής αγωγός επικοινωνίας ανάμεσα στους εκάστοτε χορευτές και τους θεατές».

Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι «θεατές» της αρχαιότητας δεν αντιλαμβάνονταν το χορό με τον ίδιο τρόπο, αφού τις περισσότερες φορές το κοινό ήταν ετερόκλητο χωρίς ομοιογενή ταυτότητα. Ιδίως στις μεγάλες τελετές, όπως τα Διονύσια στην Αθήνα ή οι πανηγύρεις στη Δήλο, η ετερογένεια του κοινού ήταν περισσότερο εμφανής. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και 2.500 χρόνια πριν από την εποχή μας υπήρχαν και διαφωνίες για τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής.

«Έχουμε αρκετά στοιχεία που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι προς τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. υπήρξε μία έκρηξη καλλιτεχνικού "μοντερνισμού" στην αρχαία Αθήνα, που επηρέασε ιδιαίτερα τη μουσική και τον χορό και, ενώ πρέπει να είχε αρκετούς υποστηρικτές, δημιούργησε αρνητικές αντιδράσεις σε κάποια αριστοκρατικά κυκλώματα. Εδώ έχουμε μία σαφή περίπτωση αποκλίνουσας ευαισθησίας, άλλοι θα έλεγαν διαφορετικού "γούστου", στο αρχαίο κοινό και υπάρχουν πολλές άλλες», σημειώνει η κ. Πεπονή.

ΤΑ... ΕΙΔΩΛΑ

Είχε και η αρχαιότητα το δικό της... star system

Όπως και σήμερα, έτσι και στην αρχαιότητα υπήρχαν οι αστέρες του χορού, οι οποίοι επηρέαζαν περισσότερο το κοινό της εποχής. Οπως λέει η κ. Πεπονή «είχε και η αρχαιότητα το δικό της star system στον χώρο του θεάματος, τόσο στην κλασική περίοδο όσο και αργότερα. Ο αρχαίος κόσμος δεν ήταν αθώος. Κι εκεί βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντος που εμπνέει.

Ίσως όμως μία από τις διαφορές ανάμεσα στη σημερινή κουλτούρα και στις διάφορες αρχαίες κουλτούρες που αναπτύχθηκαν στον ευρύτερο ελληνικό χώρο να είναι το γεγονός ότι η χορευτική κίνηση και γενικότερα η μουσική συγκροτούσαν μια γλώσσα που όχι απλώς επηρέαζε αλλά και διαμόρφωνε σε βάθος την ίδια την κατανόηση του κόσμου».

Μολονότι ο χορός δεν παίζει στις μέρες μας τον ίδιο σημαίνοντα ρόλο στη συναισθηματική και διανοητική καλλιέργεια των νέων, παραμένει ακόμα σημείο αναφοράς κυρίως για τους ανθρώπους της επαρχίας. Ακόμα και οι παραστάσεις έντεχνου μοντέρνου χορού ή κλασικού μπαλέτου έχουν απήχηση σε μεγάλες μάζες του πληθυσμού.

«Είχα την τύχη να περάσω πολλά χρόνια στην Κρήτη και είδα πόσο συχνά και με πόση ένταση και ακρίβεια χορεύουν οι Κρήτες, νέοι και μεγάλοι. Νομίζω ότι σε τοπικό επίπεδο ο χορός είναι και τώρα κεντρικό σημείο αναφοράς και επικοινωνίας. Αλλά ακόμα και σε περιπτώσεις όπως η δική μου, που μεγαλώσαμε σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, ο δυναμισμός της rock μουσικής μάς μετέτρεπε όλους σε φανατικούς χορευτές και χορογράφους.

Για ότι αφορά τον μοντέρνο χορό ή το μπαλέτο, η Ελλάδα είναι απλόχερη, γενναιόδωρη και πολιτισμένη. Οι παραστάσεις του Ηρωδείου ή του διεθνούς φεστιβάλ χορού στην Καλαμάτα είναι κατά κανόνα προσιτές σε πολλούς και όχι μόνο στην ελίτ».

ethnos

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ