Πως ελέγχει ο εγκέφαλος τον εαυτό μου;

Βαρόνη Σούζαν Γκρίνφιλντ
Νευροεπιστήμονας

Πίσω από αυτό το ερώτημα κρύβονται δύο σημαντικές έννοιες: ο ''εγκέφαλος'' και ο ''εαυτός''.
Πρώτα απ' όλα, λοιπόν, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι κατανοούμε τι πραγματικά σημαίνουν.

Ο εγκέφαλος είναι μια μάζα σαν λάσπη, που γεμίζει το εσωτερικό του κεφαλιού μας και μοιάζει κάπως με τεράστιο καρύδι. Σε αντίθεση με το καρύδι, είναι μαλακός σαν ελαφρά βρασμένο αυγό.

Όμως, κάνει πολλά πράγματα, πολύ περισσότερα από ένα καρύδι ή ένα αυγό: μας δίνει τη δυνατότητα να βλέπουμε, να ακούμε, να μυρίζουμε και να γευόμαστε.

Είναι, επίσης, το αρχηγείο του σώματός μας, που διευθύνει όλους τους διαφορετικούς μύες των κάτω και πάνω άκρων μας, χάρη στους οποίους κινούμαστε.

Και πιο σημαντικό απ' όλα: ο εγκέφαλος είναι το όργανο με το οποίο σκεφτόμαστε, και με το οποίο καταφέρνουμε τελικά να σχηματίσουμε την αίσθηση του ''εαυτού''.

Ας δούμε τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μας...

Ο εγκέφαλος ενός νεογέννητου μωρού, έχει ίδιο μέγεθος με τον εγκέφαλο ενός μωρού χιμπαντζή.

Έπειτα, όμως, συμβαίνει κάτι εκπληκτικό.


Υπάρχουν περίπου εκατό δισεκατομμύρια μικροσκοπικοί δομικοί λίθοι (''κύτταρα'') οι οποίοι μπορεί να γίνουν ορατοί μόνο με ένα μικροσκόπιο: από αυτά ακριβώς τα κύτταρα αποτελείται ο εγκέφαλός μας.

Ωστόσο, μετά τη γέννησή μας, τα κύτταρα αυτά αρχίζουν να συνδέονται μεταξύ τους, και όσο μακραίνουν και πληθαίνουν οι συνδέσεις τους, τόσο μεγαλώνει ο εγκέφαλός μας. 

Τελικά, ο εγκέφαλός μας γίνεται πολύ μεγαλύτερος από εκείνον του χιμπαντζή.

Και γιατί αυτό είναι ενδιαφέρον ή σημαντικό;

Εμείς οι άνθρωποι, δεν τρέχουμε τόσο γρήγορα, δεν βλέπουμε τόσο καλά, και δεν είμαστε τόσο δυνατοί σε σχέση με πολλά άλλα ζώα.

Παρ' όλα αυτά, ζούμε και ευδοκιμούμε στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, έχοντας κυριαρχήσει πάνω στα άλλα ζώα,  επειδή σε έναν συγκεκριμένο τομές λειτουργούμε πολύ καλύτερα από οποιοδήποτε ζώο: μαθαίνουμε.

Ακριβώς επειδή υπερέχουμε μαθαίνοντας από τις εμπειρίες μας, μπορούμε να προσαρμοζόμαστε σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Και υπερέχουμε στη μάθηση επειδή τα εγκεφαλικά κύτταρα μας δημιουργούν εκπληκτικές συνδέσεις μεταξύ τους, κάθε στιγμή της ζωής μας.

Κάθε εμπειρία μας τροποποιεί τις συνδέσεις στον εγκέφαλό μας.

Συνεπώς, ακόμη κι αν είμαστε κλώνος - πανομοιότυπος δίδυμος με τα ίδια γονίδια με τον αδελφό ή την αδελφή μας - διαθέτουμε ένα μοναδικό σχέδιο συνδέσεων των εγκεφαλικών κυττάρων, αφού οι εμπειρίες μας είναι καθαρά προσωπικές.

Ακόμη κι αν ζούμε στο ίδιο σπίτι με την ίδια οικογένεια, βιώνουμε μεμονωμένα και μοναδικά περιστατικά, διαφορετικά από εκείνα που βιώνουν οι άλλοι.

Κάθε φορά που κάνουμε κάτι έστω και απλό - λόγου χάρη, μιλάμε με κάποιον, παίζουμε ένα παιχνίδι, τρώμε ένα συγκεκριμένο φαγητό ή κοιτάμε έξω από το παράθυρο - οι συνδέσεις των εγκεφαλικών κυττάρων μας προσαρμόζονται με μοναδικό τρόπο, έτσι ώστε να γινόμαστε το μοναδικό πρόσωπο που είναι καθένας από μας.

Η απάντηση στο ερώτημα, λοιπόν, είναι πως ο ''εγκέφαλος'' και ο ''εαυτός'' είναι ένα και το αυτό.

Συνεπώς, το ένα δεν μπορεί να ελέγξει το άλλο.

Ωστόσο, το πως μπορεί να γεννηθεί η αίσθηση του εαυτού από κάτι που μοιάζει με καρύδι και έχει την υφή μαλακού αυγού, είναι ένα από τα δυσκολότερα και μεγαλύτερα αινίγματα που δεν έχουν ακόμη λυθεί.


Από το βιβλίο 
Έχεις Απάντηση;
Emma Elwin Harris

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ

[Απαγορεύεται η αναδημοσίευση της ανάρτησης αυτής χωρίς αναφορά στην πηγή και χωρίς την πλήρη αναγραφή όλων των συντακτών όπως ακριβώς αναφέρονται σε αυτήν. Σε αντίθετη περίπτωση το ιστολόγιο επιφυλάσσεται για χρήση κάθε νομίμου δικαιώματος του]