Ο σεξισμός στην εκφορά του δημόσιου λόγου

Cake

‘’Σε πορεία στο κέντρο της Αθήνας προχώρησαν οι μαθήτριες των Γυμνασίων και Λυκείων της Αττικής, εντείνοντας με τον τρόπο αυτόν τις κινητοποιήσεις τους για τη συνεχιζόμενη απεργία διαρκείας των Καθηγητριών Μέσης Εκπαίδευσης. 
Αντιπροσωπεία των μαθητριών επιχείρησε να συναντηθεί με τον Υπουργό Παιδείας, συνάντηση όμως που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ λόγω της άρνησης του Υπουργού να συναντηθεί μαζί τους. 
Οι γυναίκες της Τροχαίας Αττικής είχαν προβεί σε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την αποφυγή προβλημάτων στο κέντρο της Αθήνας, παρά τις οποίες όμως το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας ήταν τεράστιο.’’ 

Πως αλήθεια θα σας φαινόταν αν ξυπνούσατε ένα πρωί και οι ειδήσεις στα δελτία μεταδίδονταν κατά τον τρόπο αυτόν; Είναι βέβαιο πως θα σας ξένιζαν, το πιο πιθανό μάλιστα θα ήταν να αντιδρούσατε μιλώντας για υπερβολές του φεμινιστικού κινήματος και διάφορα άλλα συναφή...
Έλα όμως που κάπως έτσι είναι ο τρόπος που όλα αυτά τα χρόνια εκπαιδευτήκαμε όλοι μας να γράφουμε και να διαβάζουμε τις ειδήσεις, από την αντίθετη όχθη βέβαια... Χρησιμοποιούμε χωρίς δεύτερη σκέψη λέξεις όπως ‘’επανδρώθηκε’’ για να αναφέρουμε προσλήψεις ας πούμε στην Αστυνομία ή το Λιμενικό παρόλο που οι προσλήψεις αυτές μπορεί να αφορούν τόσο άντρες όσο και γυναίκες...
Αναφέρουμε ολόκληρες μικτές ομάδες πληθυσμού χρησιμοποιώντας τον αρσενικό όρο θεωρώντας το γεγονός αυτό απλά αυτονόητο.

Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο ''γλωσσικός σεξισμός'';
Τι όμως είναι ακριβώς ο γλωσσικός σεξισμός; Σεξισμός γενικότερα είναι η πρακτική της διάκρισης ενός ατόμου με γνώμονα το φύλο του. Στη σύγχρονη κοινωνία, η διάκριση αυτή γίνεται εις βάρος των γυναικών, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στη γλωσσική μας χρήση και συμπεριφορά και αυτό ακριβώς είναι ο γλωσσικός σεξισμός. Είναι δηλαδή η άνιση  αντιπροσώπευση των δυο φύλων στη γλώσσα.
Σεξισμός υπάρχει τόσο στη Γραμματική όσο και στη Σύνταξη, καθώς ο αρσενικός τύπος προηγείται σχεδόν πάντοτε του θηλυκού ή του ουδετέρου.

Keyword Suggestions

Η ελληνική γλώσσα, όπως και οι περισσότερες άλλωστε, διαθέτει γραμματικό γένος. Ο προσδιορισμός "γραμματικό" χρησιμοποιείται ακριβώς επειδή κατά κανόνα δεν συμπίπτει το γραμματικό με το φυσικό γένος. Η κατά παράδοση όμως χρήση του αρσενικού γένους για να εκφράσει και τα δύο γένη, εκτός από το γεγονός ότι επικαλύπτει το θηλυκό γένος, δημιουργεί και αμφισημία καθώς μπορεί να εννοεί είτε μια ομάδα ανδρών είτε μια ομάδα που αποτελείται τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες.

Ο σεξισμός στον λόγο είναι κάτι που ουσιαστικά ποτέ δεν απασχόλησε σοβαρά όλους εκείνους που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Μια απλή αναζήτηση στη χρήση παραγώγων για τις λέξεις άνδρας και γυναίκα αρκεί για επιβεβαιωθεί αυτό. Γυναικάκι, γυναικοδουλειές, γύναιο από τη μία, αντρεία, ανδρισμός, άντρακλας, ανδριάντας από την άλλη. Το καλό και το κακό, το μικρό και το σπουδαίο...
Ένας άντρας που δουλεύει ως καθαριστής ή γραμματέας αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και βαθιά μέσα του πιθανώς να αισθάνεται και περίεργα, ενώ ανάλογη θέση σε γυναίκα αποτελεί κάτι το απόλυτα φυσιολογικό. Ακόμα και οι συνειρμοί που γεννάει ο όρος άνδρας γραμματέας παραπέμπει μάλλον σε κάποιον Γενικό Γραμματέα κάπου Υπουργείου παρά σε κάτι άλλο...

Χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να καταρρεύσουν τα στερεότυπα 
Ο σεξισμός είναι δυστυχώς διάχυτος σχεδόν σε κάθε εκδήλωση της ανθρώπινης ζωής. Από τις διαφημίσεις μέχρι τα δελτία ειδήσεων και από τα επίσημα Δημόσια έγγραφα μέχρι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τον κινηματογράφο ή τα κινούμενα σχέδια.

Η γυναίκα αντιμετωπίζεται ακόμα σαν κάτι εύθραυστο, ξεχωριστό, σαν κάτι που είναι ικανό μονάχα για πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Εμφανίζεται να έχει ως μεγαλύτερο προσόν την εξωτερική της εμφάνιση, για την οποία είναι υποχρεωμένη να υπομένει τα χίλια μύρια προκειμένου να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της καθημερινότητας της. Τίποτα δεν της χαρίζεται και για να πάρει όλα εκείνα που δικαιούται πρέπει να παλέψει πολύ περισσότερο από έναν άντρα, αν ποτέ τελικά καταφέρει να τα πάρει.

Zimbio

Ολόκληρες γενιές μεγάλωσαν με βάση συγκεκριμένα στερεότυπα, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο, σχεδόν αδύνατο θα τολμούσα να πω, την προσαρμογή μας σε νέα δεδομένα. Η γυναίκα πρέπει να κάνει συγκεκριμένα επαγγέλματα, να είναι εκείνη που θα πρέπει να είναι υπεύθυνη για τα του οίκου της και να μη δίνει κανένα δικαίωμα παραέξω. Αντίθετα ο άντρας είναι ο κυνηγός της οικογενείας, εκείνος που πρέπει να φροντίσει για την παροχή των απαραίτητων για την επιβίωση της οικογένειας.

Σεξισμός και έμφυλα στερεότυπα στο Προσφυγικό
Μια ματιά στο τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι άντρες πρόσφυγες λόγω ακριβώς αυτής της κατάρρευσης των προτύπων εξ αιτίας της κατάστασης που βιώνουν, είναι αρκετή για επιβεβαιώσει την τεράστια δυσκολία και τον αγώνα που πρέπει να κάνουμε όλοι μας για την εξαφάνιση των ανάλογων στερεοτύπων από τις κοινωνίες μας. Αντιμετωπίζουν τεράστια ψυχολογικά προβλήματα, περιφέρονται άσκοπα όλη την ημέρα προσπαθώντας να συνειδητοποιήσουν την αδυναμία τους να ανταποκριθούν στο ρόλο που τους έχει επιβληθεί από την ημέρα της γέννησης τους.
Αντίθετα οι γυναίκες μοιάζουν να είναι πιο δυνατές, φαίνονται να έχουν μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι έχουν διατηρήσει κάποια από τα στοιχεία του ρόλου τους στην κοινωνία, απλά σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, όπως η φροντίδα της οικογένειας τους.

Ακόμα όμως και η χρήση του όρου ''μετανάστης'' και όχι και των δυο όρων, μετανάστριες και μετανάστες, οδηγεί στην αγνόηση των ιδιαίτερων στοιχείων των γυναικών προσφύγων και μεταναστριών, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι διακρίσεις σε βάρος τους. Συντελεί ακόμα στη διατήρηση ενός συγκεκριμένου προφίλ μετανάστη συνδεδεμένου με τα άσχημα μόνο αντρικά πρότυπα, με αποτέλεσμα να ενισχύει τη φαρέτρα όλων εκείνων που βγάζουν το ρατσιστικό τους μένος απέναντι σε μετανάστριες και μετανάστες, πρόσφυγες και προσφυγοπούλες.

Πως μπορούν ν' αλλάξουν τα πράγματα;
Χρειάζεται ιδιαίτερη εκπαίδευση και τεράστια προσπάθεια για μπορέσουμε να συνηθίσουμε σε βάθος χρόνου τη χρήση του ουδέτερου ή την ταυτόχρονη χρήση και των δυο τύπων, του αρσενικού και του θηλυκού, στις περιπτώσεις που η είδηση αναφέρεται και στα δυο φύλα. Εκπαίδευση τόσο σε εκείνους που γράφουν όσο και, περισσότερο θα έλεγα, σε εκείνους που διαβάζουν. Η ελληνική γλώσσα άλλωστε είναι τόσο πλούσια που υπάρχουν άπειροι τρόποι και εναλλακτικές λύσεις για να εκφράσει κανείς με τον σωστό τρόπο αυτό που θέλει.

Amethyst Recovery Center

Μα πάνω απ' όλα χρειάζεται τεράστια προσπάθεια και εκπαίδευση για καταφέρουμε να ανατρέψουμε όλα αυτά τα στερεότυπα και να αντιμετωπίσουμε τον κάθε άνθρωπο ως αυτό που πραγματικά είναι, άνθρωπος πρώτα και μετά άντρας ή γυναίκα δηλαδή...
Είναι κάτι που το χρωστάμε περισσότερο απ' όλους στα ίδια τα παιδιά μας, κορίτσια και αγόρια.

Υ.Γ. Εδώ μπορείτε να βρείτε τον οδηγό που συνέταξε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων στην προσπάθεια της να εντάξει την ισότητα των φύλων στη γλώσσα των Διοικητικών Εγγράφων.

enfo

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ