ΜΠΟΨΙ

Η εικοσιεξάχρονη μητέρα κοίταξε το γιό της που πέθαινε από ανίατη λευχαιμία. Αν και η καρδιά της ήταν γεμάτη πόνο, ήταν και άνθρωπος με δυνατή θέληση. Όπως κάθε γονιός, ήθελε να μεγαλώσει ο γιός της και να πραγματοποιήσει όλα του τα όνειρα. Αυτό τώρα πια δεν ήταν δυνατό να γίνει. Δε θα τον άφηνε η λευχαιμία. Ωστόσο δεν έπαυε να έχει την επιθυμία να πραγματοποιήσει ο γιός της τα όνειρα του.

Πήρε το χέρι του και τον ρώτησε: «Μπόψι, σκέφτηκες ποτέ τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Έκανες ποτέ όνειρα σχετικά με το τι θα έκανες στη ζωή σου;»

«Μαμά, ήθελα πάντα να γίνω πυροσβέστης όταν μεγαλώσω».
Η μαμά χαμογέλασε και είπε, «Για να δούμε αν μπορούμε να κάνουμε την επιθυμία σου πραγματικότητα». Αργότερα την ίδια μέρα, πήγε στην τοπική πυροσβεστική υπηρεσία στην πόλη Φοίνιξ της Αριζόνα, όπου βρήκε έναν πυροσβέστη που τον έλεγαν Μπόμπ και που είχε μεγάλη καρδιά, σαν την πόλη όπου ζούσε. Εξήγησε την τελευταία επιθυμία του γιου της και ρώτησε αν ήταν δυνατό να πάνε τον εξάχρονο γιό της μια βόλτα γύρω από το τετράγωνο, με ένα από τα πυροσβεστικά οχήματα.

Ο Μπόμπ, ο πυροσβέστης, της είπε: «Ακούστε, μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο απ’ αυτό. Αν μπορείτε να έχετε το γιο σας έτοιμο στις εφτά η ώρα την Τετάρτη το πρωί, θα τον κάνουμε επίτιμο πυροσβέστη για ολόκληρη τη μέρα. Θα έρθει στο γραφείο της πυροσβεστικής, θα φάει μαζί μας και θα πάει με τα πυροσβεστικά οχήματα σε κάθε κλήση για πυρόσβεση. Κι αν μας δώσεις το μέγεθος του, θα του φτιάξουμε και μια πραγματική στολή πυροσβέστη, με πραγματικό καπέλο – όχι παιχνίδι – με το έμβλημα της πυροσβεστικής υπηρεσίας της πόλης Φοίνιξ επάνω, μια κίτρινη νιτσεράδα απ’ αυτές που φοράμε εμείς και λαστιχένιες μπότες. Όλα αυτά κατασκευάζονται εδώ, στην πόλη μας, έτσι μπορούμε να τα φτιάξουμε γρήγορα».

Ο Ύπνος Μας Βοηθά Να Θυμόμαστε Ό,τι Χρειαζόμαστε

Η κριτική επιτροπή είναι πίσω μας και η απόφαση έχει παρθεί. Η μακροπρόθεσμη αποθήκευση των αναμνήσεων συμβαίνει κατά την διάρκεια του ύπνου. Δεν είναι απλά μια παθητική διαδικασία λήθης – κατά την οποία άχρηστες ή ασήμαντες βραχυπρόθεσμες μνήμες χάνονται στο σκοτάδι. Η αποθήκευση της μνήμης κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι μια ενεργητική διαδικασία. Αρκετοί ερευνητές έχουν δείξει ότι οι νευρωνικές αναπαραστάσεις των μνημών ανα-ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου, σαν ο εγκέφαλος να έκανε επανάληψη μιας εγγραφής. Η επανάληψη είναι σημαντική για την αποθήκευση της μακροπρόθεσμης μνήμης, πιθανώς επειδή αναδιανέμει νευρωνικές συνδέσεις από την βραχυπρόθεσμη μνήμη σε αποθηκευτικούς χώρους της μακροπρόθεσμης μνήμης στο νεοφλοιό.

Ο εγκέφαλος κατασκευάζει και αναδιοργανώνει τα κυκλώματα του ενώ εμείς κοιμόμαστε. Ωστόσο, είναι προφανές ότι πρέπει να γίνεται κάποια επιλογή. Οι περισσότερες από την τεράστια ποσότητα πληροφοριών που έρχεται σε εμάς κάθε μέρα κωδικοποιείται για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Σήμερα θυμόμαστε τι φάγαμε για πρωινό και που παρκάραμε το αυτοκίνητο. Αλλά ενώ κοιμόμαστε, η περισσότερη από αυτή τη γνώση απορρίπτεται. Έτσι, ό,τι γνωρίζουμε σήμερα μπορεί να χαθεί αύριο – ή και όχι. Αν και τα περισσότερα από αυτά που είχαν κωδικοποιηθεί στη μνήμη απορρίπτονται, το «σημαντικό υλικό» παραμένει. Δεν ξεχνάμε μια διαφωνία με τον σύζυγο ή μια πολλά υποσχόμενη επαγγελματική συνέντευξη.

Το κεντρικό ερώτημα είναι, Πώς «αποφασίζει» ο εγκέφαλος τι να κρατήσει και τι να πετάξει; Την τελευταία εβδομάδα μια σημαντική μελέτη έπεσε στην αντίληψη μου, που μπορεί να μας βοηθήσει τελικά να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα. Γερμανοί ερευνητές έχουν συγκεντρώσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος ξεκαθαρίζει τις αναμνήσεις και κατά προτίμηση κρατάει αυτές που είναι πιο σχετικές. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Neuroscience, καταλήσει στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος αξιολογεί τις πληροφορίες με βάσης τις μελλοντικές προσδοκίες. Μετά από έναν καλό βραδυνό ύπνο, θυμόμαστε τις πληροφορίες καλύτερα όταν ξέρουμε ότι θα είναι χρήσιμες στο μέλλον.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Πόσες φορές δεν έχουμε νιώσει όλοι μας τόσο έντονη κούραση ώστε δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις καθημερινές μας υποχρεώσεις; Πόσες φορές νιώθουμε ότι το έντονο άγχος, η σωματική και ψυχική κούραση μας καταβάλλουν;
Πότε όμως παύουμε να μιλάμε για απλή κούραση και πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τοσύνδρομο της χρόνιας κόπωσης;

To σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης είναι ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο της σύγχρονης εποχής και μαστίζει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους. Υπολογίζεται ότι περίπου σε κάθε 1.000 άτομα αντιστοιχούν δύο (2) τα οποία εμφανίζουν χαρακτηριστικά του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης.

Σύμφωνα με μια βρετανική έρευνα, το 20% των ανδρών και το 30% των γυναικών παραδέχονται ότι νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι. Εμφανίζεται πολύ συχνά σε ανθρώπους που εργάζονται αρκετές ώρες, υπό έντονες συνθήκες ψυχικής και σωματικής πίεσης.

ΣυμπτώματαΠρόκειται για μια περίπλοκη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονη κούραση η οποία όμως δεν υποχωρεί με ξεκούραση. Τα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο βιώνουν έντονη σωματική εξάντληση με τρεμούλες, μυαλγίες, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου. Επίσης χαρακτηριστικό είναι ότι τα άτομα αυτά παρουσιάζουν διαταραχή της μνήμης ή/και της ικανότητας συγκέντρωσης, μειωμένη λειτουργικότητα και κυρίως χαμηλά επίπεδα ενεργητικότητας.

Ορισμός Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης (κριτήρια CDC*)

Ο καταπιεσμένος θυμός υπονομεύει τη ζωτική μας ενέργεια

Πολλοί από μας έχουμε ρυθμιστεί/προγραμματιστεί κατά την παιδική ηλικία και από την σχολική εκπαίδευση να είμαστε παθητικοί και «καλοί», με συνέπεια να απορρίψουμε και να αποκηρύξουμε ζωτική ενέργεια και συναισθήματα που μας επιτρέπουν να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας. Παίζουμε εκ του ασφαλούς αντί να παίζουμε και να εξερευνούμε τα πάντα.

Παρατηρούμε αντί να συμμετέχουμε. Είμαστε νεκροί αλλά εξακολουθούμε να ζούμε. Μέσα μας βρίσκεται καταπιεσμένη οργή. Το μίσος και η διαμαρτυρία που απορρίφθηκε είναι σαν δηλητήριο και αν δεν αντιμετωπιστεί, δημιουργεί ψυχοσωματικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη.

Σίγουρα χρειαζόμαστε κοινωνικοποίηση του θυμού μας ως συναίσθημα, ώστε να είμαστε κοινωνικά προσαρμοστικοί και αποδεκτοί αλλά η διαδρομή έγκειται στην ενσωμάτιση αυτών των συναισθημάτων και όχι στην αποκήρυξη ή καταπίεσή τους στο σώμα και στην ασυνείδητη ζωή μας ή στην κάλυψή τους με γνωστική διαχείριση εξορθολογισμού.

Ο θυμός είναι ένα πρωτεύον συναίσθημα, κρίσιμο μέρος του ανθρώπινου σχεδιασμού μας. Δεν θα υπήρχαμε ως ανθρώπινη φυλή, χωρίς την παρουσία του στον εγκέφαλο και στο νευρικό μας σύστημα, ως ένας βασικός μηχανισμός αντίδρασης επιβίωσης. Ο θυμός είναι σχεδιασμένος για να δημιουργεί ασφάλεια και να μας βοηθάει να επιβιώσουμε, οπότε απ’ αυτή την άποψη δεν διαφέρει από τις άλλες συναισθηματικές αντιδράσεις επιβίωσής μας.

Όλες οι αντιδράσεις επιβίωσης, όπως η πάλη (θυμός), η φυγή, η προσκόλληση, το πάγωμα, η αποσύνδεση, χρησιμοποιούν το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ) είτε στην κατάσταση συμπαθητικοτονίας (επικράτηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος) ή στην κατάσταση παρασυμπαθητικοτονίας (επικράτηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος). Ο εγκέφαλος δεν προβλέπει ένα νέο κύκλωμα νευρώνων για το θυμό αυτό καθαυτό. Χρησιμοποιεί την υπάρχουσα υποδομή του και το νευρικό σύστημα του, σε συνδυασμό με τις χημικές διαδικασίες του υποθαλάμου και άλλων αδένων του σώματος που σχετίζονται με τη διάθεση, για να επιτευχθεί η έκφραση συναισθηματικών αντιδράσεων επιβίωσης όλων των ειδών.

Οι τρεις πιο συχνές μορφές παγιωμένης θυμωμένης προσωπικότητας έχουν διαφορετικές ρίζες.

Ο φόβος της εγκατάλειψης στην ερωτική σχέση

Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί άνθρωποι αντιδρούν με μεγάλη συναισθηματική ένταση στο ενδεχόμενο μιας πραγματικής ή φανταστικής εγκατάλειψης. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που στη σκέψη πως κάποιος σημαντικός άλλος θα τους εγκαταλείψει καταλαμβάνονται από έντονο άγχος, απόγνωση ή αντίθετα αποστασιοποιούνται με στόχο να παραμείνουν ασφαλείς.

Στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε το συναίσθημα της εγκατάλειψης και την επίδρασή του στις ερωτικές σχέσεις είναι σκόπιμο να αναλύσουμε, όσο αυτό είναι δυνατόν, τα επιμέρους χαρακτηριστικά του καθώς και να αναφερθούμε στις συνθήκες δημιουργίας του.

Το συναίσθημα της εγκατάλειψης, όπως κάθε άλλο πυρηνικό συναίσθημα, δημιουργείται στη βρεφική ηλικία κατά τη διάρκεια του προλεκτικού σταδίου ανάπτυξης, όταν η γλώσσα δεν έχει σχηματιστεί για να μπορεί να περιγράψει τα συναισθήματα.  Ερευνητικά έχει φανεί ότι η ανάδυση του συναισθήματος εγκατάλειψης επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση της ιδιοσυγκρασίας του παιδιού με τις πρώιμες εμπειρίες της παιδικής ηλικίας.

Πιο συγκεκριμένα, η βιολογική προδιάθεση στο άγχος αποχωρισμού σε συνδυασμό με τοξικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας σε ένα ασταθές περιβάλλον όπου οι σημαντικοί άλλοι δεν είναι ικανοί να προσφέρουν αγάπη και προστασία, είναι απρόβλεπτοι ή απόντες, είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην ανάδυση του συναισθήματος εγκατάλειψης. Το παιδί που αισθάνεται εγκαταλελειμμένο τείνει να κουβαλά αυτό το συναίσθημα και ως ενήλικας  με αποτέλεσμα αυτό να διαιωνίζεται και να εκδηλώνεται σε ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων όπως είναι οι ερωτικές σχέσεις.