Ο καταπιεσμένος θυμός υπονομεύει τη ζωτική μας ενέργεια

Πολλοί από μας έχουμε ρυθμιστεί/προγραμματιστεί κατά την παιδική ηλικία και από την σχολική εκπαίδευση να είμαστε παθητικοί και «καλοί», με συνέπεια να απορρίψουμε και να αποκηρύξουμε ζωτική ενέργεια και συναισθήματα που μας επιτρέπουν να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας. Παίζουμε εκ του ασφαλούς αντί να παίζουμε και να εξερευνούμε τα πάντα.

Παρατηρούμε αντί να συμμετέχουμε. Είμαστε νεκροί αλλά εξακολουθούμε να ζούμε. Μέσα μας βρίσκεται καταπιεσμένη οργή. Το μίσος και η διαμαρτυρία που απορρίφθηκε είναι σαν δηλητήριο και αν δεν αντιμετωπιστεί, δημιουργεί ψυχοσωματικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη.

Σίγουρα χρειαζόμαστε κοινωνικοποίηση του θυμού μας ως συναίσθημα, ώστε να είμαστε κοινωνικά προσαρμοστικοί και αποδεκτοί αλλά η διαδρομή έγκειται στην ενσωμάτιση αυτών των συναισθημάτων και όχι στην αποκήρυξη ή καταπίεσή τους στο σώμα και στην ασυνείδητη ζωή μας ή στην κάλυψή τους με γνωστική διαχείριση εξορθολογισμού.

Ο θυμός είναι ένα πρωτεύον συναίσθημα, κρίσιμο μέρος του ανθρώπινου σχεδιασμού μας. Δεν θα υπήρχαμε ως ανθρώπινη φυλή, χωρίς την παρουσία του στον εγκέφαλο και στο νευρικό μας σύστημα, ως ένας βασικός μηχανισμός αντίδρασης επιβίωσης. Ο θυμός είναι σχεδιασμένος για να δημιουργεί ασφάλεια και να μας βοηθάει να επιβιώσουμε, οπότε απ’ αυτή την άποψη δεν διαφέρει από τις άλλες συναισθηματικές αντιδράσεις επιβίωσής μας.

Όλες οι αντιδράσεις επιβίωσης, όπως η πάλη (θυμός), η φυγή, η προσκόλληση, το πάγωμα, η αποσύνδεση, χρησιμοποιούν το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ) είτε στην κατάσταση συμπαθητικοτονίας (επικράτηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος) ή στην κατάσταση παρασυμπαθητικοτονίας (επικράτηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος). Ο εγκέφαλος δεν προβλέπει ένα νέο κύκλωμα νευρώνων για το θυμό αυτό καθαυτό. Χρησιμοποιεί την υπάρχουσα υποδομή του και το νευρικό σύστημα του, σε συνδυασμό με τις χημικές διαδικασίες του υποθαλάμου και άλλων αδένων του σώματος που σχετίζονται με τη διάθεση, για να επιτευχθεί η έκφραση συναισθηματικών αντιδράσεων επιβίωσης όλων των ειδών.

Οι τρεις πιο συχνές μορφές παγιωμένης θυμωμένης προσωπικότητας έχουν διαφορετικές ρίζες.

Η πρώτη μορφή σχετίζεται με το νευροαναπτυξιακό τραύμα που εμφανίζεται στη μήτρα, καθώς αναπτύσσεται ο εγκέφαλος του εμβρύου και καταλήγει σε ένα διευρυμένο μεταιχμιακό σύστημα. Αυτά τα παιδιά -και στη συνέχεια οι ενήλικες- φαίνεται ότι αναπτύσσουν έναν (περισσότερο ή λιγότερο) συναισθηματικά αντιδραστικό εγκέφαλο και προσωπικότητα που έχει το θυμό/οργή ως πρωταρχικό μηχανισμό αντίδρασης.

Η δεύτερη μορφή είναι ο σύγχρονος χρήστης ναρκωτικών τύπου μεθαμφεταμίνης, που ενδίδει στις ουσίες υπερδιέγερσης, οι οποίες έχουν ευρεία κυκλοφορία στην κοινωνία. Τέτοιες καταστάσεις ύπαρξης που τροφοδοτούνται από το θυμό, αποτελούν μια νέα μορφή ατόμων με μη υγιή ενεργειακή φόρτιση. Η οργή που προκαλείται από τα στεροειδή είναι στην ίδια κατεύθυνση όπως αυτή που προκαλείται από τα ναρκωτικά.

Η τρίτη μορφή είναι το άτομο που έχει αποκηρύξει το θυμό του ως γενική αρχή στην αναπτυξιακή του ψυχολογία ή που έχει κάποια μορφή τραύματος που προκαλεί το ίδιο αποτέλεσμα. Εδώ θα αναφερθούμε σ’ αυτό τον τύπο προσωπικότητας, καθώς οι δύο πρώτοι απαιτούν διαφορετικές παρεμβάσεις για να επιτευχθεί σταθερότητα.

Ο καταπιεσμένος και ανέκφραστος θυμός μπορεί να δημιουργήσει σωματικά ή ψυχολογικά προβλήματα: υπέρταση, στρες, αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής κοκ. Για να ξεπεραστούν τέτοιου είδους προβλήματα, είναι απαραίτητη η υγιής έκφραση του θυμού.

Δεν γίνεται απλά να παρακάμψουμε τα συναισθήματα και το θυμό μας για να είμαστε καλά. Μπορεί να ξεγελάσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους αλλά αυτή η άμυνα ποτέ δεν αποδίδει -τουλάχιστον όχι μακροπρόθεσμα. Θα το βρίσκουμε συνέχεια μπροστά μας.

Οι άνθρωποι που είναι σε άρνηση και εκείνοι που αποκηρύσσουν ζωτικής σημασίας πτυχές του εαυτού τους, έχουν την τάση να τις εκδραματίζουν, συχνά μέσω παθητικής επιθετικότητας. Πολλές φορές, τα άτομα αυτά καταφεύγουν στο να ασκούν έλεγχο στους άλλους και αυτός είναι ο τρόπος τους να ζουν. Δεν έχουν επίγνωση της συναισθηματικής τους ζωής και συνήθως ούτε του εαυτού τους. Άρα δεν έχουν και καλή συναισθηματική νοημοσύνη (EQ).

Πολλοί άνθρωποι φοβούνται το θυμό των άλλων αλλά και το θυμό που έχουν μέσα τους χωρίς να το συνειδητοποιούν. Φοβούνται την έκφραση του θυμού και ιδιαίτερα τη σωματική έκφραση. Όμως όταν κάποιος αποκτήσει επαρκείς σωματικούς και ψυχονοητικούς πόρους, αυτοπεποίθηση και νιώθει παρών, γειωμένος και σε εγρήγορση, δεν θα φοβάται την ενσώματη έκφραση του θυμού γιατί ο φόβος δεν είναι πλέον κυρίαρχη κατάσταση της ύπαρξής του.

Αυτό αποδεικνύεται στην παράδοση των πολεμικών τεχνών. Όταν ένας μαθητής ξεκινά μια πολεμική τέχνη, συχνά ανησυχεί και φοβάται μήπως τραυματιστεί ή ταπεινωθεί. Όταν καθοδηγηθεί, διδαχθεί και εκπαιδευτεί σε συνθήκες ασφάλειας, μαθαίνει πώς να δαμάζει και να πειθαρχεί το φόβο και το θυμό του, έτσι ώστε να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, γείωση και εγρήγορση με έναν υγιή τρόπο. Δεν είναι σε μόνιμη κατάσταση φόβου ως ύπαρξη. Έχει επαρκείς πόρους μέσω της γείωσης του θυμού του σε ένα πειθαρχημένο τρόπο ύπαρξης.

Παρόμοιο αποτέλεσμα έχει και η σωματική ψυχοθεραπεία, παρόλο που δεν διδάσκονται τεχνικές άμυνας πολεμικών τεχνών ως βοηθητικοί πόροι. Το αποτέλεσμα ωστόσο είναι παρόμοιο. Και οι δύο τύποι αποφοίτων έχουν τη χαλαρή και γεμάτη αυτοπεποίθηση φύση που είναι σε ισορροπία κοινωνικά και ψυχικά και συχνά ανακαλύπτουν ότι αναπτύσσεται μια αίσθηση πνευματικής επίγνωσης μέσα από τη νέα ήρεμη αλλά γεμάτη αυτοπεποίθηση φύση τους.

Στη σωματική ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής βοηθά τον αναλυόμενο να έχει επίγνωση των εικόνων και ασυνείδητων στοιχείων που γίνονται συνειδητά, καθώς η διαδικασία εκφόρτισης προκαλεί την «αντίδραση μάχης» και τα συναισθήματα του θυμού. Αυτά συνειδητοποιούνται και ενσωματώνονται. Μερικοί άνθρωποι είναι εντελώς αποκομμένοι από το θυμό τους ενώ άλλοι είναι σε επαφή με τον καταπιεσμένο θυμό που χρειάζεται επεξεργασία και εκκαθάριση.

Τα διάφορα αποτελέσματα που προκύπτουν σε αυτές τις διαδικασίες έχουν βαθύ νόημα και δίνουν πολλές πληροφορίες για τις άμυνες του αναλυόμενου, τους κανόνες, τις πεποιθήσεις και τη συναισθηματική κατάσταση της υγείας του. Οι περισσότεροι αναλυόμενοι βρίσκουν αυτές τις διαδικασίες ενισχυτικές. Μπορεί επίσης πέρα από την οργή να νιώσουν ευχαρίστηση που είναι το πρωτογενές συναίσθημα του παιχνιδιού, της εξερεύνησης και της περιέργειας. Μόνο αν νιώθεις ασφαλής μπορείς να νιώσεις αυτές τις θετικές καταστάσεις. Ο θυμός σε κάνει να νιώθεις ασφαλής, ώστε μπορεί να βιώσεις αυτά τα θετικά συναισθήματα.

Μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία, η ζωή σταδιακά αλλάζει προς το καλύτερο. Είμαστε λιγότερο θυμωμένοι και λιγότερο φοβισμένοι από ό,τι πριν. Η κατάθλιψη και άλλες ψυχοσωματικές ασθένειεςκαι σωματονοητικές καταστάσεις αποκαθιστώνται με την πάροδο του χρόνου. Η ζωή γίνεται και πάλι μια θετική εμπειρία. Αναπτυσσόμαστε και αισθανόμαστε ασφαλείς και με επαρκείς πόρους. Η δουλειά με το θυμό δεν είναι πλέον το επίκεντρο της θεραπείας.

Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε. Δουλεύουμε αναπτυξιακά προς μεγαλύτερη αυτοπραγμάτωση και αρχές της θετικής ψυχολογίας. Εξελισσόμαστε με αυθεντικό τρόπο και το τραύμα και η θυματοποίηση γίνονται αναμνήσεις του παρελθόντος.

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ