Η έννοια της «ερωτικής επιθυμίας» δύσκολα προσδιορίζεται επακριβώς. Τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος έχει «χαμηλή ερωτική επιθυμία», «έλλειψη ερωτικής επιθυμίας», ή, αντιθέτως, «υπέρμετρη ερωτική επιθυμία»; Ο όρος ισχύει για το ίδιο άτομο σε κάθε περίσταση, σε κάθε επιλογή ερωτικού συντρόφου και σε κάθε ερωτική επαφή;
Πρόκειται για το πάθος, τη λαχτάρα, τη λαγνεία ή την υπέρμετρη σεξουαλική δραστηριότητα; Στις επιστήμες ψυχικής υγείας η ερωτική επιθυμία συχνά ταυτίζεται με τη φροϋδική έννοια της λίμπιντο (libido).
Κατά τον Φρόιντ, η λίμπιντο αποτελεί ενδογενές ερωτικό ένστικτο, μια παρόρμηση που απαιτεί άμεση εκτόνωση. Όταν το άτομο δεν είναι σε θέση να βιώσει αυτή την παρόρμηση, το γεγονός αυτό επιφέρει σημαντικές επιδράσεις στην ψυχική του ισορροπία και αποτελεί σημαντική ένδειξη ψυχοπαθολογίας. Αντιθέτως, οι σύγχρονες θεωρίες και τα ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν μια περισσότερο πολυδιάστατη έννοια της «ερωτικής επιθυμίας» που αποτελεί σημείο συνάντησης και αλληλεπίδρασης πολλών διαφορετικών παραμέτρων: βιολογικών (π.χ. νευρολογικών, ενδοκρινολογικών), ψυχολογικών (συναισθηματικών και γνωσιακών), κοινωνικών (π.χ. σχέσεις, επικοινωνία) και πολιτισμικών (π.χ. θρησκευτική παιδεία).
Ερωτική Επιθυμία & Ερωτική Διέγερση
Μια επιπλέον δυσκολία στην περιγραφή και τον επακριβή προσδιορισμό της «ερωτικής επιθυμίας» επέρχεται και από το γεγονός ότι συχνά συγχέεται με την «ερωτική διέγερση».
Συχνά μπορεί κάποιος να πει ότι «δεν απόλαυσε ιδιαίτερα μια σεξουαλική επαφή», ενώ στην πραγματικότητα δεν είχε εξαρχής επιθυμία για ερωτική επαφή. Συχνά επίσης η στυτική δυσλειτουργία στον άντρα ή η μη εφύγρανση του κόλπου στη γυναίκα συγχέονται με την έλλειψη ερωτικής επιθυμίας.
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η ερωτική επιθυμία αποτελεί στάδιο που προηγείται της ερωτικής διέγερσης. Αν κάποιος δεν έχει επιθυμία για ερωτική επαφή, είναι φυσικό να μην βιώνει και όλα τα συνεπακόλουθα αυτής, όπως την ικανοποιητική διέγερση, τη στύση, τον οργασμό κοκ.
Η έλλειψη ερωτικής επιθυμίας χαρακτηρίζεται ουσιαστικά από μειωμένο ενδιαφέρον για σεξουαλική δραστηριότητα. Το σεξ μοιάζει απλά σαν να μην ενδιαφέρει το άτομο, σαν να μην απασχολεί καν την καθημερινότητά του.
Αντιθέτως, η ερωτική διέγερση αφορά όλες τις αλλαγές που συντελούνται μετέπειτα, σε σωματικό, γνωσιακό και συναισθηματικό επίπεδο, για να προετοιμάσουν το άτομο για σεξουαλική δραστηριότητα.
Η έλλειψη ερωτικής επιθυμίας χαρακτηρίζεται ουσιαστικά από μειωμένο ενδιαφέρον για σεξουαλική δραστηριότητα. Το σεξ μοιάζει απλά σαν να μην ενδιαφέρει το άτομο, σαν να μην απασχολεί καν την καθημερινότητά του.
Αντιθέτως, η ερωτική διέγερση αφορά όλες τις αλλαγές που συντελούνται μετέπειτα, σε σωματικό, γνωσιακό και συναισθηματικό επίπεδο, για να προετοιμάσουν το άτομο για σεξουαλική δραστηριότητα.
Στον άντρα αναφέρονται κυρίως στη στυτική λειτουργία και στη γυναίκα στην αγγειοδιαστολή και εφύγρανση του κόλπου κλπ. Οι δυσκολίες στην ερωτική διέγερση συνοδεύονται κυρίως από πρόωρο τερματισμό ή μη ολοκλήρωση της ερωτικής πράξης. Σε αυτή την περίπτωση όμως, η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι το άτομο έχει αρχικά προσεγγίσει την ερωτική επαφή με επιθυμία, δεν είναι όμως σε θέση να διατηρήσει το επίπεδο της διέγερσής του και να την ολοκληρώσει.