Κάβο Ντόρο / το ναυάγιο του Βρετανικού/ γυναίκα ναυτικός σε τρία ναυάγια

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός (πρωτοδημοσιεύτηκε στα περιοδικά: Σκάφος και Yachts motor and sailing)

Κάβο Ντόρο :

Το χρυσό (d’ oro) ή το δύσκολο (duro) ακρωτήρι;

«…  η ετυμολογία του Cavo D’ oro, επειδή φαίνεται να χρυσίζει κατά την ανατολή του ηλίου», πρέπει να θεωρείται αβάσιμη. Αντίθετα, πιο λογικός φαίνεται ο χαρακτηρισμός των Ιταλών ναυτικών: αποκαλούσαν το πέρασμα ως cavoduro (: σκληρό, δύσκολο, ακρωτήρι). Στις μεταγραφές από χάρτη σε χάρτη καθιερώθηκε το πιο «εξωτικό» doro (d’ oro), αντι για το duro.

Η θαλάσσια περιοχή νότια των διαύλων (μπουγάζια) Σουνίου – Μακρονήσου και Μακρονήσου – Κέας ονομάζεται “Kάβο Ντόρο”. Η νότια αλλά και βόρεια περιοχή του διαύλου Μακρόνησος – Κέα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κατά τη ναυσιπλοΐα, λόγω της διασταύρωσης πορειών με πάρα πολλά διαπλέοντα πλοία με πορεία από Ταίναρο προς Δαρδανέλια και αντίστροφα.

Στην αρχαιότητα το στενό και το ακρωτήρι ονομαζόταν Καφηρέας ή Καθηρέας).

Συγκεκριμένα, Καφηρέας ονομαζόταν η εσχατιά του όρους Όχη (Ν. Εύβοια, προς την πλευρά του Αιγαίου). Για τους ναυτικούς ήταν (και είναι μέχρι και σήμερα) ένα από τα πιο δύσκολα περάσματα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Κατά τη μυθολογία εκεί ναυάγησαν τα πλοία των Ελλήνων που επέστρεφαν από την Τροία. Το ναυάγιο αυτό, πάντα κατά τη μυθολογία, το προκάλεσε ο Ναύπλιος, ο γιος του Ποσειδώνα, ανάβοντας λανθασμένες Φρυκτωρίες και οδηγώντας τους ναυτικούς σε λάθος σημεία, ώστε να ναυαγήσουν. Ο θαλασσοπόρος Ναύπλιος (< Ναυς + πλέω) δεν έκανε μόνο αυτό. Επειδή οργίστηκε με τους Έλληνες, που είχαν λιθοβολήσει τον γιό του, τον Παλαμήδη, πλησίαζε τους εραστές των γυναικών των ηρώων που έλειπαν στον πόλεμο και τους παρακινούσε να σκοτώσουν τους νόμιμους συζύγους

Κατα το Μεσαίωνα το στενό του Κάβο Ντορο ονομαζόταν Ξυλοφάγος, γιατί είχαν συμβεί αμέτρητα ναυάγια (είναι από τις λίγες φορές που οι Έλληνες αναφέρονται αρνητικά προς τη θάλασσα. Τη θάλασσα τη φοβόντουσαν, αφού ήταν υπεύθυνη για χιλιάδες θανάτους, αλλά πάντα αναφερόντουσαν σε αυτή με χαρακτηρισμούς όπως: Θαλασσακι, Θαλασσίτσα, γαλανή, αφέντρα κ.ά.. Ποτέ, όμως, με λέξεις που να θυμίζουν θάνατο).

Πάντως, ο όρος Ξυλοφάγος αντικαταστάθηκε γρήγορα από τον Ιταλικό όρο Cavo doro (χρυσό ακρωτήρι), αν και η σχέση της περιοχής με τον χρυσό είναι αδικαιολόγητη. Η εξήγηση «επειδή φαίνεται να χρυσίζει κατά την ανατολή του ηλίου», πρέπει να θεωρείται αβάσιμη. Αντίθετα, πιο λογικός φαίνεται ο χαρακτηρισμός των Ιταλών ναυτικών: αποκαλούσαν το πέρασμα ως cavoduro (: σκληρό, δύσκολο, ακρωτήρι). Στις μεταγραφές από χάρτη σε χάρτη καθιερώθηκε το πιο «εξωτικό»doro (d’ oro), αντι για το duro.

Στις 20 Mαίου του 1824 ελληνική ναυτική μοίρα από 24 πλοία, με αρχηγούς τους Γ. Σαχτούρη (από την Ύδρα), Γ. Ανδρούτσο (από τις Σπέτσες) και Ν. Αποστόλη (από τα Ψαρά), επιτέθηκε και διέλυσε στον Κάβο Ντόρο τον τουρκικό στόλο, που τον αποτελούσαν 52 πλοία, βυθίζοντας μια φρεγάτα και δύο κορβέτες.

Το ναυάγιο του Βρετανικού

Στο Κάβο Ντόρο βυθίστηκε (21 Νοεμβρίου1916) ο Βρετανικός. Ο Βρετανικος ήταν αδελφό πλοίο του Τιτανικού και καθελκύστηκε το 1914. Με την έκρηξη του πολέμου μετατράπηκε σε πλωτό νοσοκομείο και, τελικά, προσέκρουσε σε νάρκη, ανοιχτά της Κέας, που είχε ποντίσει Γερμανικό υποβρύχιο. Τα θύματα ήταν μόνο 30 ( σκοτώθηκαν λόγω της πρόωρης καθέλκυσης των σωστικών λέμβων και ενώ οι μηχανές του πλοίου δούλευαν, με αποτέλεσμα να ρουφηχτούν από τη δίνη που προκαλούσαν οι προπέλες). Το 1976 ο Ζακ Κουστό ανακάλυψε και εξερεύνησε το ναυάγιο.

Στον Βρετανικό επέμβαινε και η Βιολέτα Τζέσοπ (1887 – 1971). Ποια ήταν η Βιολέτα; Σίγουρα δεν την έχετε ξανακούσει, αλλά πρόκειται για μια τυχερή γυναίκα με το «κοκαλάκι της νυχτερίδας», που θα γλυτώσει από τρία ναυάγια.

Και εξηγούμαι: η Βιολέτα ήταν Θαλαμηπόλος στην εταιρεία Γουάιτ Σταρ Λαιν, που είχε καθελκύσει τα μεγαλύτερα επιβατηγά πλοία της εποχής, δίνοντας τους ελληνικα ονόματα: το Olympic, το Titanic (το γνωστό) και το Gigantic (αργότερα Bretannic). Στο Olympic πρωτοδούλεψε η Βιολέτα με καπετάνιο τον Σμιθ (αργότερα πλοίαρχος του Τιτανικού). Φαίνεται ότι ο Σμιθ ήταν, μάλλον, άτυχος (ή ατζαμής καπετάνιος), αφού στο πέμπτο ταξίδι του Olympic θα συγκρουστεί (1911) με άλλο βρετανικό πλοίο, δίχως , ευτυχώς, να βυθιστεί. To Olympic θα μείνει για αρκετό καιρό στο ναυπηγείο για επισκευές και ο καπετάνιος μαζί με όλο το πλήρωμα θα περάσουν στο νεότευκτο πλοίο της ίδιας εταιρείας, τον Τιτανικό. Η κατάληξη του Τιτανικού είναι γνωστή (θα βυθιστεί κατά το πρώτο, μάλιστα, ταξίδι, το 1912). Ο καπετάνιος Σμιθ κατάφερε (!) τούτη τη φορά να το βυθίσει, αλλά και η Βιολέτα κατάφερε για άλλη μια φορά να σωθεί.

Εν τω μεταξύ, ήταν έτοιμο και το τρίτο πλοίο το Gigantic, αλλά επειδή θύμιζε το «γρουσούζικο» ελληνικό όνομα Titanic θα μετονομαστεί σε Britannic. Το 1915, μεσούντος του Α΄παγκόσμιου πολέμου, ο Βρετανικός θα επιταχθεί από τον Βρετανικό Στρατό και θα μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο. Στο πλοίο, βέβαια, εργάζεται, ως εθελόντρια, και η Βιολέτα. Το 1916, ανοιχτά της Κέας, ο Βρετανικός βυθίστηκε, αλλά η Βιολέτα, σαφέστατα, επέζησε και βγήκε σώα και ασφαλής στην Κέα. Θα ζήσει μια γαλήνια και οικογενειακή ζωή για άλλα 55 χρόνια και θα πεθάνει ήρεμα στο κρεββάτι της. (SteveSilverman,Einstein’srefrigeratorandotherstoriesfromtheflipsideofHistory)

24grammata

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ