Όταν δεν παρατηρούμε πώς λειτουργεί το σύστημά μας βιωματικά, οι σκέψεις που αναφέρονται στο ποιοι είμαστε δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Η παρατήρηση είναι αυτή που διαλύει τα ψέματα και φέρνει στη ζωή μας την αλήθεια και την κατανόηση.
Αν δεν προηγηθεί η παρατήρηση, ο νους είναι αδύνατο να φανταστεί την πραγματικότητα και θα δημιουργεί σκέψεις που δεν ανταποκρίνονται σ' αυτή. Αυτό συμβαίνει σε όλους μας όταν είμαστε παιδιά και γι' αυτό πιστεύουμε ότι είμαστε κάτι που δεν είμαστε. Χάνουμε την αυθεντική επαφή με το σώμα μας και σιγά-σιγά κυριαρχούν οι ταυτότητες και οι ρόλοι που δημιουργούνται από τις προβολές των άλλων πάνω μας. Τελικά πιστεύουμε ότι οι οικογενειακές και κοινωνικές ταυτότητες μάς προσδιορίζουν περισσότερο έναντι της ταυτότητας που προέρχεται από την ικανότητά μας να παρατηρούμε τις σκέψεις και τις αισθήσεις του σώματος. Είμαστε καλοί ή κακοί, σωστοί ή λάθος, ανάλογα με το τι μας λένε οι άλλοι, πώς μας βλέπουν, πώς μας μιλάνε και πώς μας συμπεριφέρονται.
Μια αρνητική αυτοεικόνα που είναι γεμάτη από αρνητικές σκέψεις (ενοχικές, απειλητικές, κατωτερότητας, αυτοκριτικής, κ.ά), δεν μπορεί να επιβιώσει αν έχει προηγηθεί η παρατήρηση. Συγκεκριμένα, η παρατήρηση για να δράσει απελευθερωτικά πρέπει να κατευθυνθεί προς το σώμα, δηλαδή προς τις αισθήσεις και τις πέντε αισθήσεις της αντίληψης. Όταν το σώμα γίνεται αντιληπτό ως ένα σύνολο διαφόρων δομικών συστατικών (δέρμα, τρίχες, μύες, όργανα, κόκαλα, πρωτεΐνες και νερό, δεν μπορούν να επιβιώσουν οι ταυτότητες και οι ρόλοι που παρουσιάζουν έναν εαυτό ως ανεπαρκή, κατώτερο ή λάθος.
Η ερώτηση-κλειδί που πρέπει να τεθεί σ' αυτό το σημείο είναι "πού είναι ο εαυτός που είναι ανεπαρκής;".