«Μήπως σπαταλάτε τη ζωή σας;»

Ο Ι. Β. είπε πως είδε ότι πήγαινε από τη μία προσκόλληση στην άλλη και κάθε φορά, ανάλογα με το πρόσωπο, το μοντέλο κάπως άλλαζε, αλλά στην ουσία ήταν το ίδιο: ίδια μπερδέματα και ίδιος πόνος, η ίδια σπατάλη ενέργειας και ματαιότητα. Δεν ήξερε πώς να βγει από αυτή την άχρηστη εξάρτηση από την προσκόλληση.

Τον ρώτησα αν δεν σπαταλάει τη ζωή του έτσι κι αλλιώς, πράγμα στο οποίο συμφώνησε αμέσως. Οπότε γιατί τον ενοχλούσε άλλη μια σπατάλη με την προσκόλληση; Αν όλη η ζωή του ήταν μια σπατάλη, τι τον ένοιαζε αν σπαταλιόταν ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, με το να βρίσκεται στη σύγχυση, στην αταξία και στην οδύνη της προσκόλλησης; Σπαταλούσε τη ζωή του ή αυτό που συνέβαινε ήταν ότι το πραγματικό του ενδιαφέρον βρισκόταν σε ύπνωση, επειδή δεν είχε βρει μια διέξοδο που να αξίζει;

Είπε ότι από πάντα ένοιωθε ότι υπήρχε μέσα του ένα ανεκδήλωτο ενδιαφέρον που, δεν εμφανίστηκε ποτέ με κάποιον τρόπο. Σιγόκαιγε, αλλά δεν είχε ξεσπάσει ποτέ σε φλόγες. Η πολιτική, οι επιχειρήσεις, η οικογένεια και η θρησκεία, δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον γι’ αυτόν, γιατί δεν οδηγούσαν πουθενά. Είπε ότι δεν ήταν κυνικός, αλλά ο κόσμος και οι δρόμοι του, δεν ζωντάνεψαν ποτέ πολύ τον ίδιο ή το θαμμένο ενδιαφέρον του. Ωστόσο, αυτή η μόνιμη προσκόλληση που δεν ήταν η φλόγα της αγάπης, τον ενοχλούσε και ήθελε να τελειώνει μ’ αυτήν.

Δεν θεωρούσε σημαντικό να βρει γιατί εκείνο που τον ενδιέφερε δεν είχε εμφανιστεί, γιατί του είχε επιτρέψει να μείνει αποκοιμισμένο; Ίσως αν το κατανοούσε αυτό, να μπορούσε να λύσει το πρόβλημα της προσκόλλησης.

 Περίμενε να του ξυπνήσουν το ενδιαφέρον του οι συνθήκες; Μήπως έλπιζε ότι με τη βοήθεια κάποιου άλλου θα διαπερνούσε την ομίχλη της αδράνειας; 

Προφανώς αναζητούσε, συνειδητά ή ασυνείδητα, έναν εξωτερικό παράγοντα που θα ξύπναγε το ενδιαφέρον του. Μπορεί να βοηθήσει κάποιος άλλος; Βλέποντας την απόλυτη έλλειψη χρησιμότητας της ζωής του και όντας βαθιά σοκαρισμένος, ίσως αναζητούσε κάποιον άλλον, κάποιες συνθήκες, να τον τραβήξουν έξω από την ομίχλη της τεμπελιάς του. 

Πώς θα μπορούσε οποιοσδήποτε άλλος αντί για τον ίδιο, να του ζωντανέψει το κοιμισμένο του ενδιαφέρον; Μήπως θα έπρεπε να το κάνει μόνος του; Βλέποντας ότι κανένας και κανενός είδους συνθήκη, δεν ξύπνησαν το βαθύτερο ενδιαφέρον του, δεν θα έπρεπε να βάλει τον εαυτό του να το κάνει; Γιατί δεν έβαζε τον εαυτό του; Μήπως φοβόταν; Μήπως φοβόταν ότι αν το έκανε, ο τωρινός τρόπος ζωής του και σκέψης του, ίσως θα έπρεπε να αλλάξουν;

Απάντησε πως όχι, αυτό δεν τον ενοχλούσε· θα ήταν ευτυχής να γίνει μια εσωτερική επανάσταση και μια εξωτερική αλλαγή. Ένοιωθε πως όχι, δεν ήταν αυτός ο λόγος που φοβόταν. Παραδέχτηκε ότι κάτι φοβόταν, αλλά δεν ήξερε τίποτα το συγκεκριμένο που να του προκαλούσε φόβο. Είχε σκεφτεί γι’ αυτόν τον φόβο, αλλά δεν μπορούσε να ανακαλύψει την αιτία του.

Αν κατάφερνε να ζωντανέψει το βαθύτερο ενδιαφέρον του, τότε η ζωή του δεν θα σπαταλιόταν, και η μεγαλύτερη σπατάλη της ζωής του – η προσκόλληση – θα σταματούσε επίσης. Ένα μεγαλύτερο και σημαντικότερο ζήτημα, το βαθύ ενδιαφέρον του, θα αντικαθιστούσε το μικρότερο, την προσκόλληση. Γιατί, λοιπόν, φοβόταν και τι φοβόταν; Μήπως η αιτία ήταν η έλλειψη αυτοπεποίθησης;
«Ναι, αυτό είναι», απάντησε «και πόσο ανόητος ήμουν να μην το έχω σκεφτεί αυτό από μόνος μου;»

Αν ξέρεις πώς να οδηγήσεις ένα αυτοκίνητο, δεν νοιώθεις φόβο, αλλά αν δεν είσαι εξοικειωμένος με τις ταχύτητες, με το φρένο, το τιμόνι και λοιπά, θα φοβάσαι να οδηγήσεις. Για κάτι που ξέρεις δεν υπάρχει φόβος· ο φόβος γεννιέται όταν υπάρχει άγνοια. Από τη στιγμή που έχεις άγνοια του εαυτού σου, υπάρχει έλλειψη αυτοπεποίθησης, υπάρχει φόβος. Ο φόβος εξαφανίζεται με την αυτογνωσία. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης σου φέρνει εξάρτηση και προσκόλληση με όλες τις στενοχώριες τους. Δεν υπάρχει καμιά έξοδος απ’ αυτά, εκτός από εκείνη της αυτογνωσίας. Όσο περισσότερη επίγνωση έχεις του εαυτού σου, τόσο περισσότερο ανακαλύπτεις τα εμπόδια που μπλοκάρουν το βαθύ ενδιαφέρον σου που δεν εκδηλώνεται και σπαταλάς τη ζωή σου.

«Θέλετε να πείτε», ρώτησε, «ότι με την αυτογνωσία θα ανακαλυφθεί το αληθινό μου ενδιαφέρον και θ’ αποκτήσει νόημα η ζωή μου» ;

Η αυτογνωσία είναι εξαιρετικά δύσκολη, κι αν δώσεις το χρόνο σου και υπομονή για να ανακαλύψεις ό,τι είναι κρυμμένο, τότε εμφανίζεται το αληθινό και βαθύτερο ενδιαφέρον σου, που μεταμορφώνει ό,τι σε έλκει προσωρινά. Μέσα από αδιάκοπη επίγνωση κάθε σκέψης και συναισθήματος, στοχαζόμενος βαθιά κάθε σκέψη και συναίσθημα, αναβάλλοντας κάθε κριτική σου, και συγκρατώντας τις επιλογές σου -γιατί κάθε κριτική και επιλογή εμποδίζει το άνθισμα σκέψης και συναισθήματος- έρχεται κατανόηση των πολλών επιπέδων της συνείδησης. Μέσα από αυτή την χωρίς επιλογές επίγνωση η επιθυμία, η αιτία του «εγώ», της άγνοιας της θλίψης και του χρόνου, μεταμορφώνεται. Είναι ένα επίπονο έργο, αλλά τότε η ζωή θα ‘χει νόημα, γιατί σ’ αυτήν ανακαλύπτεται η ίδια η δημιουργία.

Aπό το βιβλίο του Κρισναμούρτι, «Ο κόσμος μέσα μας» (δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη) που έχει τις σημειώσεις από τις συναντήσεις του με ανθρώπους που τον επισκέπτονταν σπίτι στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, που είχε σταματήσει να δίνει δημόσιες ομιλίες.

Krishnamurti Library of Athens

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ