Η προσφυγική ιστορία της Τουρκίας

Οι Σύροι πρόσφυγές το τελευταίο επεισόδιο της τουρκικής προσφυγικής ιστορίας

Μία βαθιά υπαρξιακή κρίση  θα στοιχειώνει την Τουρκία κατά την διάρκεια των επόμενων δεκαετιών. Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου, πάνω από δυόμισι εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν εγκατασταθεί στην Τουρκία. Ένας σχετικά μικρός αριθμός αυτών των προσφύγων, ίσως όχι περισσότεροι από 300.000, έχουν διαμοιραστεί ανάμεσα στα 26 στρατόπεδα που η Άγκυρα έχει δημιουργήσει σε κοντινή απόσταση από τα σύνορα. Η πλειοψηφία τους, έχει επιλέξει, αντί για αυτά, να εγκατασταθούν στα αστικά κέντρα σε όλη την χώρα. Οι κακές συνθήκες διαβίωσης, καθώς και η ανεργία και η έλλειψη εγκαταστάσεων σωματικής και ψυχικής υγείας, κάνουν την ζωή δύσκολη για τους Σύριους . Κοιτώντας προς το μέλλον, υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τον αριθμό των Σύριων οι οποίοι θα παραμείνουν στην Τουρκία και ποια θα είναι η επίδραση στην τουρκική κοινωνία, τον πολιτισμό και την πολιτική της.Οι μεταναστευτικές κρίσεις δεν είναι κάτι καινούργιο στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, η προσφυγική πολιτική έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην σύγχρονη τουρκική ιστορία, αν και η τρέχουσα εισροή μεταναστών είναι πιο δραματική από όσο οι προηγούμενες περιπτώσεις. Είναι σαφές ότι η Άγκυρα έχει δύσκολο δρόμο μπροστά της, όπως και η τουρκική κοινωνία των πολιτών γενικότερα. Το πώς η Τουρκία θα διαχειριστεί την εγκατάσταση και την ενσωμάτωση των προσφύγων από την Συρία, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, μπορεί να καταλήξει να μεταμορφώσει την χώρα με βαθείς τρόπους.

Η Δημοκρατία της Τουρκίας μπορεί δικαίως να αποκαλείται ένα έθνος μεταναστών. Η Ανατολία, από τους κλασικούς χρόνους και εντεύθεν, έχει δει ταξιδιώτες, εμπόρους, προσκυνητές, κατακτητές, και απόβλητους να έρχονται σε αναζήτηση ασφάλειας ή καλύτερης τύχης. Η ροή των μεταναστών στα εδάφη που περιλαμβάνουν τώρα την Τουρκία αναμφισβήτητα κορυφώθηκαν κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα. Καθώς εκατομμύρια Ιρλανδοί, Ιταλοί, Πολωνοί και Ρώσοι μετανάστες συνέρεαν πέρα από τον Ατλαντικό ψάχνοντας για μια καλύτερη ζωή, εξίσου μεγάλος αριθμός ανθρώπων από τα Βαλκάνια και τον Καύκασο έφτασαν στην Οθωμανική Ανατολία διαφεύγοντας από την βία και την καταπίεση. Το μέγεθος και το εύρος αυτής της μαζικής μεταφοράς ανθρώπων είναι ακόμα εμφανές στην Τουρκία σήμερα. Δεν είναι αδιανόητο ότι περισσότεροι Αλβανικής, Ταταρικής της Κριμαίας, ή Αμπχάζιας καταγωγής άνθρωποι κατοικούν σε τουρκικές πόλεις και χωριά από όσοι ζουν στους αρχικούς τους τόπους καταγωγής. Ωστόσο, σήμερα υπάρχει περιορισμένη μόνο κοινοτική αναγνώριση αυτών των κοινοτήτων στο εσωτερικό της Τουρκίας. Παρά το γεγονός ότι οι απόγονοι έχουν σχηματίσει πολιτιστικές ομάδες, με την ελπίδα να κάνουν περισσότερο ορατή την ιστορία αυτών των παλαιών ομάδων διασποράς, οι περισσότεροι Τούρκοι πολίτες δεν αναγνωρίζουν ή γιορτάζουν τις ρίζες τους ως απόγονοι των μεταναστών 19ου αιώνα.

Η άνοδος του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ως ιδρυτικός πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας συνέβη στην μέση μιας άλλης, πολύ πιο σοβαρής προσφυγικής κρίσης. Στην οριστικοποίηση της ειρήνης μεταξύ της νέας τουρκικής κυβέρνησης και των νικητών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Άγκυρα συμφώνησε να δεχτεί πάνω από μισό εκατομμύριο εκτοπισμένους Μουσουλμάνους από την Ελλάδα ως μέρος της επίσημης ανταλλαγής πληθυσμών. Η ενσωμάτωση αυτών των πρώην Οθωμανών πολιτών, καθώς και η απέλαση πάνω από ένα εκατομμύριο Ελλήνων, βασανίστηκε από δυσκολίες.

Η οικονομία της Τουρκίας ήταν χαοτική καθώς ξεκινούσε η μεταπολεμική εποχή. Οι προσπάθειες για την εγκατάσταση των προσφύγων από την Ελλάδα ήρθαν στην κορυφή των συνεχιζόμενων προσπαθειών για την διευθέτηση ανθρώπων που εκτοπίστηκαν κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (ένας προσφυγικός πληθυσμός που αριθμούσε πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα). Πολλοί από τους εκτοπισθέντες δεν μιλούσαν τουρκικά και διέθεταν ανεπαρκείς δεξιότητες ή καμία εξοικείωση με τις δουλειές ή την ζωή στις νέες τους πατρίδες.

Η Άγκυρα ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητη στις κουλτούρες αυτής της γενιάς των μεταναστών και αφιέρωσε σημαντικούς πόρους για να αφομοιώσει τους νεοφερμένους. Μια σειρά από παράγοντες συνέβαλαν στην γενική επιτυχία αυτής της πολιτικής. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι μετανάστες ήταν αναλφάβητοι και εξαρτώντο σε μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση για την γη, την απασχόληση και την εκπαίδευση, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που έφτασαν και εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία κατά την διάρκεια της μεταπολεμικής εποχής αποδέχθηκαν εύκολα την τουρκική ταυτότητα και ιθαγένεια. Δεν είχαν άλλη επιλογή. Παρά το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς που «αντηλλάγησαν» από την Ελλάδα (mübadils) εξακολουθούν να διατηρούν πτυχές της γλώσσας και του πολιτισμού από τις πατρίδες τους, οι πρόσφυγες της μεταπολεμικής εποχή σε γενικές γραμμές ποτέ δεν αποτέλεσαν ένα ξεχωριστό πολιτικό ή κοινωνικό στοιχείο στο εσωτερικό της Τουρκίας συνολικά. Οι mübadils έγιναν γενικά Τούρκοι χωρίς επιφυλάξεις.

Η Τουρκία θα ζήσει πολλές άλλες σοβαρές προσφυγικές κρίσεις μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1950, η κυβέρνηση της Βουλγαρίας ανάγκασε πάνω από εκατό χιλιάδες Τούρκους να φύγουν έξω από τα σύνορά της (πράξη που επαναλήφθηκε το 1989 κατά τις ημέρες της πτώσης του κομμουνιστικού καθεστώτος). Παρόμοιες επίσημες και ανεπίσημες πιέσεις από το Βελιγράδι οδήγησαν δεκάδες χιλιάδες Μουσουλμάνους να εγκαταλείψουν την Γιουγκοσλαβία μεταξύ 1945 και 1991. Το ξέσπασμα του πολέμου στην Βοσνία και το Κόσοβο προκάλεσε απότομες αιχμές στην μουσουλμανική μετανάστευση προς την Τουρκία. Πολλοί από τους Βαλκάνιους πρόσφυγες, καθώς και δεκάδες χιλιάδες Κούρδοι που κατέφυγαν στο βόρειο Ιράκ το 1991, επέστρεψε στο σπίτι τους ή εγκαταστάθηκαν αλλού με το τέλος των μαχών.

paratiritis

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ