Η αρχαία ελληνική Τέχνη ήταν φτιαγμένη από άνδρες για άνδρες, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία

1. Εάν καμιά φορά συναντήσετε αρχαιολόγο της κλασικής εποχής της Αρχαίας Ελλάδας, ρωτήστε τον/την, σας παρακαλώ, πόσο ψηλοί ήταν οι άνδρες της εποχής εκείνης; Κι εάν πάλι συναντήσετε ιστορικό της τέχνης ή της καθημερινής ζωής, ρωτήστε τους, ήταν τόσο ψηλοί και σωματώδεις όσο τους βλέπουμε στα γλυπτά και στην αγγειογραφία; Κι αν εμφανίζονται συχνά γυμνοί ή ημίγυμνοι, σε κάθε αναπαριστανόμενη περίσταση της καθημερινής ζωής, ζούσαν πράγματι γυμνοί;

2. Σε όλα τα κεφάλια των νεοελλήνων υπάρχει η αντίληψη ότι, αφού καταγόμαστε από τους ένδοξους προγόνους μας, αφού μιλάμε την ίδια γλώσσα και ζούμε στα ίδια μέρη, εμείς και οι πρόγονοί μας μοιάζουμε σαν δύο σταγόνες νερού. Μπορεί να μην είχαν αυτοκίνητο και κινητό, σε όλα τα άλλα όμως είμαστε ίδιοι και απαράλλαχτοι.

3. Ο αρχαιολόγος θα σας βεβαιώσει ότι οι αρχαίοι Έλληνες άνδρες ήταν κοντοί, πολύ κοντοί σε σύγκριση με εμάς – εάν κάποιος ήταν 1.60 θα θεωρούνταν ψηλός! Ήταν τόσο κοντοί που, εάν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και βρισκόμασταν στην Αθήνα στις παραμονές του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 π. Χ.), με πολύ μεγάλη δυσκολία θα κρύβαμε το μειδίαμα που θα σχηματιζόταν στα χείλη μας. Ήταν γεροδεμένοι, κοντοί όμως, με κοντά τα κάτω άκρα.

4. Η γύμνια των αγαλμάτων και των μορφών της αγγειογραφίας δεν ανταποκρίνεται σε καμιά περίπτωση στην καθημερινή ζωή: οι αρχαίοι Έλληνες δεν ζούσαν γυμνοί, παρά μόνο για λίγες μέρες στους αθλητικούς αγώνες, που ήταν υπόθεση αριστοκρατών, με θεατές μόνο άνδρες, και στα δημόσια λουτρά, όπου και εκεί υπήρχαν μόνο άνδρες.

5. Άλλο γυμνός, άλλο γδυτός.

6. Η γύμνια στην αρχαία ελληνική Τέχνη έχει πονοκεφαλιάσει και πονοκεφαλιάζει ακόμα τους ιστορικούς της Τέχνης. Έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες, δεν είναι του παρόντος όμως να τις εκθέσουμε ούτε καν συνοπτικά. Θα εστιάσουμε όμως την προσοχή μας στο εξής στοιχείο: κατά την αρχαϊκή εποχή και μέχρι τα μέσα του 5ου αι. (450) μόνο ενήλικες άνδρες αναπαρίστανται γυμνοί. Από εκείνη όμως τη στιγμή και μετά, τείνει να επικρατήσουν οι έφηβοι (12-18 ετών), χωρίς γένια και χωρίς δήλωση του ηβικού τριχώματος (εκτός εάν ζωγραφιζόταν στα αγάλματα και χάθηκε το χρώμα, αλλά δεν νομίζω). Όλες οι μορφές της διάσημης ζωφόρου του Παρθενώνα είναι έφηβοι χωρίς γένια, γυμνοί ή τόσο ημίγυμνοι που είναι σαν να είναι γυμνοί.

7. Η αρχαία ελληνική Τέχνη ήταν φτιαγμένη από άνδρες για άνδρες, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία. Αυτό ας μην το ξεχνάμε. Οι θεατές των γυμνών μορφών της ζωφόρου και των αγγείων ήταν οι ενήλικες άνδρες, οι πολίτες. Δεν μας επιτρέπεται να μην διατυπώσουμε την εξής ερώτηση: τι σκέφτονταν και τι ένιωθαν οι πολίτες όταν έβλεπαν αυτούς τους γυμνούς έφηβους χωρίς γένια και χωρίς τρίχες στ΄ αρχίδια;

8. Θα διατυπώσουμε τέσσερις απαντήσεις, θα το κάνουμε αύριο. Θα παραθέσω όμως μερικές γραμμές από τον Πλάτωνα, από τον διάλογο ‘ Χαρμίδης’, που θα βοηθήσουν την εκκίνηση της σκέψης μας. Μιλάει ο Σωκράτης και λέει, μεταξύ των άλλων, στην αρχή του διαλόγου: ‘. . . όλοι οι έφηβοι μου φαίνονται ωραίοι. . .πολλοί εραστές ακολουθούσαν τον Χαρμίδη. . . όλοι σαν άγαλμα τον θαύμαζαν. . .έτσι και γυμνωθεί, δεν θα προσέχεις πια το πρόσωπό του. . . τότε αυτός (ο Χαρμίδης) ήρθε και κάθισε κοντά μας κι εγώ ταράχτηκα. . .κάποια στιγμή άνοιξε το ρούχο του και είδα μέσα και τότε άρχισα να παίρνω φωτιά, να φλέγομαι’ . Ας το πω αλλιώς: διεγέρθηκα, άναψα, κάβλωσα!

badarts

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ