Να βλέπεις, να παρατηρείς, ν’ ακούς, είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορεί να κάνει κανείς

"Για άλλη μια φορά λοιπόν: Τι μένει να κάνει κανείς;
Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να δει. Να δει τη γωνιά,
το σπιτάκι που έχει χτίσει στη γωνιά μιας τεράστιας,
μιας απέραντης πεδιάδας και ζει εκεί, πολεμάει, τσακώνεται,
εξελίσσεται — τα ξέρετε όλ’ αυτά που συμβαίνουν —
ε, δείτε τα.

Και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσει
κανείς τι σημαίνει να δεις, γιατί από τη στιγμή
που υπάρχει σύγκρουση, ανήκεις σ’ αυτή την απομονωμένη γωνιά. Όταν βλέπεις, δεν υπάρχει σύγκρουση. 

Γι’αυτό πρέπει κανείς να μάθει από την αρχή — όχι, όχι
από την αρχή, αλλά τώρα — να κοιτάζει. Ό χ ι αύριο,
γιατί δεν υπάρχει αύριο — το «αύριο» είναι επινόηση της
αναζήτησης ευχαρίστησης ή του φόβου ή του πόνου. Στην
πραγματικότητα δεν υπάρχει, ψυχολογικά, το αύριο, αλλά
ο εγκέφαλος, ο νους, έχουν επινοήσει τον ψυχολογικό
χρόνο αλλά αυτό θα το εξετάσουμε αργότερα.

Εκείνο, λοιπόν, που πρέπει να κάνει κανείς είναι να
δει. Δεν μπορείς να δεις, αν δεν είσαι ευαίσθητος και δεν
είσαι ευαίσθητος όταν υπάρχει εικόνα ανάμεσα σε σένα
και σ’ αυτό που κοιτάς. 

Καταλαβαίνετε; 

Εκείνο, λοιπόν,
που σε κάνει να δεις, είναι η αγάπη. Ξέρετε τι ευαισθητοποιεί
το σύνολο του νου; Μόνο η αγάπη. Μπορείς να μάθεις
μια τεχνική και μαζί ν’ αγαπάς, αλλά, αν έχεις τεχνική
και δεν έχεις αγάπη, καταστρέφεις την ανθρωπότητα.


Παρατηρήστε το αληθινά μέσα σας, κύριοι, εμβαθύνε-
τε αληθινά στον ίδιο σας το νου και στην καρδιά και θα
το δείτε από μόνοι σας. Να βλέπεις, να παρατηρείς, ν’
ακούς, είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορεί να κάνει κανείς,
και δεν μπορείς να δεις αν κοιτάζεις μέσα απ’ αυτή τη μικρή
γωνιά, δεν μπορείς να δεις τι συμβαίνει στην ανθρωπότητα,
να δεις την απελπισία, το φόβο, την οδυνηρή μοναξιά,
τα δάκρυα των μανάδων, των συζύγων, των εραστών,
για όλους τους δικούς τους που σκοτώθηκαν. Αλλά
πρέπει να τα δεις όλ’ αυτά, όχι συναισθηματικά, όχι μελοδραματικά,
όχι λέγοντας: «Ναι! Είμαι εναντίον του πολέμου» ή «είμαι υπέρ του πολέμου», γιατί αυτοί οι συναισθηματισμοί και οι μελοδραματισμοί είναι· από τα πιο καταστροφικά πράγματα — αποφεύγεις τα γεγονότα κι έτσι αποφεύγεις αυτό που συμβαίνει.


Εκείνο, λοιπόν, που είναι το σημαντικότερο όλων είναι να βλέπεις. Να βλέπεις σημαίνει κατανόηση- δεν μπορείς να κατανοήσεις με το μυαλό, με τη νόηση ή δεν μπορείς να κατανοήσεις
βλέποντας μέσα από ένα κομμάτι. Υπάρχει κατανόηση
μόνο όταν ο νους είναι ολοκληρωτικά ήσυχος, που σημαίνει
όταν δεν υπάρχει εικόνα.

Όταν βλέπεις, καταστρέφονται όλα τα εμπόδια.
Κοιτάξτε, κύριοι, όσο θα υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε
σας και στο δέντρο, ανάμεσα σε σας και σε μένα και ανάμεσα
σε σας και στο γείτονα σας (αυτός «ο γείτονας»
μπορεί να είναι χιλιάδες μίλια μακριά ή στη διπλανή
πόρτα), θα υπάρχει σύγκρουση. 

Διαχωρισμός σημαίνει
σύγκρουση, είναι πολύ απλό. Και ζούμε μέσα στη σύγκρουση,
έχουμε συνηθίσει να ζούμε μέσα στη σύγκρουση
και στο διαχωρισμό. 

Οι Ινδίες αντιμετωπίζονται ως μία
ξεχωριστή μονάδα — γεωγραφική, πολιτική, οικονομική,
κοινωνική, πολιτιστική — και το ίδιο ισχύει για την
Ευρώπη και την Αμερική και τη Ρωσία: είναι ξεχωριστές
μονάδες, η μια είναι εναντίον της άλλης και όλος αυτός ο
διαχωρισμός θρέφει αναπόφευκτα τον πόλεμο. 

Αυτό δεν
σημαίνει ούτε ότι όλοι πρέπει να συμφωνούμε, αλλά ούτε
και ότι όταν διαφωνούμε πρέπει να πολεμάμε ο ένας τον
άλλο- άλλωστε, όταν βλέπει κανείς τα πράγματα όπως
είναι, δεν υπάρχει κανενός είδους διαφωνία ή συμφωνία.
Μόνο όταν έχεις διάφορες απόψεις γ ι’ αυτό που βλέπεις
υπάρχει διαφωνία και επομένως διαχωρισμός. 

Όταν εσύ
κι εγώ δούμε ότι αυτό που βλέπουμε είναι το φεγγάρι,
τότε δεν υπάρχει διαφωνία, είναι το φεγγάρι. Αλλά αν
εσύ νομίζεις ότι είναι το ένα κι εγώ νομίζω ότι είναι το
άλλο, τότε θα υπάρξει διαίρεση κι επομένως σύγκρουση.

Έτσι στο κοίταγμα κάποιου δέντρου, όταν το κοιτάς
αληθινά, δεν υπάρχει διαίρεση ανάμεσα σε σένα και στο
δέντρο, δεν υπάρχει παρατηρητής που κοιτάζει το δέντρο.Κάποια μέρα μιλούσαμε μ’ έναν πολύ μορφωμένο γιατρό,
που είχε πάρει ένα ναρκωτικό που λεγόταν L.S.D. —
μια πολύ μικρή δόση — έχοντας δύο γιατρούς κοντά του
κι ένα μαγνητόφωνο το οποίο έγραφε αυτά που έλεγε.

Ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα κοίταξε το βάζο με τα
λουλούδια που ήταν μπροστά του πάνω στο τραπέζι κι
ανάμεσα σ’ εκείνα τα λουλούδια και στον ίδιο δεν υπήρχε
απόσταση. Αυτό δεν σημαίνει ότι ταύτισε τον εαυτό του
με τα λουλούδια, αλλά ότι δεν υπήρχε απόσταση, που
σημαίνει ότι δεν υπήρχε ο παρατηρητής. Δεν υποστηρίζουμε
ότι πρέπει να πάρετε L.S.D., γιατί έχει τις δικές
του βλαβερές για τον οργανισμό συνέπειες- κι ακόμα,
όταν παίρνεις τέτοια πράγματα, γίνεσαι σκλάβος τους.

Υπάρχει, όμως, ένας πολύ πιο απλός, πιο άμεσος, πιο
φυσικός τρόπος, που είναι να παρατηρείς μόνος σου ένα
δέντρο, ένα λουλούδι, το πρόσωπο ενός ανθρώπου, να
κοιτάς οποιοδήποτε απ’ όλα αυτά και να δεις ότι η απόσταση
ανάμεσα σε σένα και σ’ αυτά είναι ανύπαρκτη. 

Και
μπορείς να κοιτάξεις μ’ αυτό τον τρόπο μόνο όταν υπάρχει
αγάπη — αυτή η λέξη που είναι τόσο πολύ κακομεταχειρισμένη.
Δεν πρόκειται να εξετάσουμε το θέμα της αγάπης προς
το παρόν, αλλά όταν έχεις αυτή την αίσθηση της πραγματικής
παρατήρησης, την αίσθηση ότι βλέπεις πραγματικά,
τότε αυτό το κοίταγμα φέρνει μαζί του εκείνη την εκπληκτική
εξαφάνιση χρόνου και χώρου που εμφανίζεται
όταν υπάρχει αγάπη. 

Και δεν μπορείς να έχεις αγάπη
μέσα σου αν δεν εκτιμάς την ομορφιά. Μπορεί να μιλάς
για την ομορφιά, να γράφεις, να ζωγραφίζεις, αλλά, αν
δεν έχεις μέσα σου αγάπη, τίποτα δεν είναι όμορφο. Το
να μην έχεις μέσα σου αγάπη σημαίνει ότι δεν είσαι ολοκληρωτικά
ευαίσθητος. Και αν δεν είσαι ολοκληρωτικά ευαίσθητος, εκφυλίζεσαι.
Αυτή εδώ η χώρα εκφυλίζεται. 

Μην πείτε: «Γιατί, δεν υπάρχουν και άλλες χώρες που εκφυλίζονται;» Φυσικά και υπάρχουν, αλλά αυτό δεν αλλάζει ότι εσείς εκφυλίζεστε. Παρ’ όλο που τεχνικά μπορεί
να είσαι ένας εκπληκτικά καλός μηχανικός, ένας θαυμάσιος
δικηγόρος ή τεχνίτης, να παίζεις στα δάχτυλα τους
υπολογιστές, εκφυλίζεσαι γιατί δεν είσαι ευαίσθητος σε
όλη τη διαδικασία της ζωής.

Τότε το βασικό μας πρόβλημα δεν είναι πώς να σταματήσουμε
τους πολέμους, ούτε ποιος θεός είναι καλύτερος
από τους άλλους θεούς ούτε ποιο πολιτικό ή οικονομικό
σύστημα είναι καλύτερο ούτε ποιο κόμμα αξίζει να
ψηφίσουμε (έτσι και αλλιώς όλα είναι ανέντιμα), αλλά
το πιο βασικό πρόβλημα για τα ανθρώπινα πλάσματα είτε
ζουν στην Αμερική είτε στις Ινδίες, στη Ρωσία ή οπουδήποτε
αλλού, είναι να ελευθερωθούν από τη «γωνίτσα».

Και αυτή η γωνίτσα είναι ο εαυτός μας, αυτή η γωνίτσα
είναι ο μικρός ασήμαντος νους σας. 

Φτιάξαμε αυτή τη
γωνίτσα, γιατί ο μικρός νους τού καθενός μας είναι ένα
κομματάκι κι έτσι είναι ανίκανος να είναι ευαίσθητος στο
όλο’ θέλουμε να κάνουμε αυτό το μικρό μέρος ασφαλές,
ειρηνικό, ήσυχο, να προσφέρει ικανοποίηση, ευχαρίστηση
οπότε αποφεύγουμε κάθε είδους πόνο γιατί, βασικά, ανα-
ζητάμε την ευχαρίστηση. 

Και αν έχετε ερευνήσει την ευχαρίστηση,
την προσωπική σας ευχαρίστηση, αν την έχετε
παρατηρήσει, αν την έχετε προσέξει, αν έχετε εμβαθύ-
νει σ’ αυτήν, θα έχετε δει ότι εκεί όπου υπάρχει ευχαρίστηση,
υπάρχει πόνος. 

Δεν μπορείτε να έχετε το ένα χωρίς
το άλλο’ και καθώς αναζητάμε πάντα όλο και περισσότερη
ευχαρίστηση, προσκαλούμε όλο και περισσότερο
πόνο. Και πάνω εκεί έχουμε χτίσει αυτό το κομμάτι που
αποκαλούμε ανθρώπινη ζωή. Να βλέπεις σημαίνει να έχεις ενδόμυχη επαφή μ’ αυτό και δεν μπορείς να έχεις ενδόμυχη, πραγματική επαφή μ’ αυτό, αν έχεις ιδέες, πιστεύω,
δόγματα και απόψεις.

Αυτό, λοιπόν, που είναι σημαντικό δεν είναι να μαθαίνεις,
αλλά να βλέπεις και ν’ ακούς. Ν’ ακούς τα πουλιά,
ν’ ακούς τη φωνή της γυναίκας σου, όσο κι αν είναι
εκνευριστική, ωραία ή άσχημη, να την ακούς και ν’ ακούς
και τη δική σου, όσο ωραία ή άσχημη ή ανυπόμονη μπορεί
να είναι. 

Τότε, ακούγοντας μ’ αυτό τον τρόπο, θα
ανακαλύψεις ότι κάθε διαχωρισμός ανάμεσα στον παρατηρητή
και στο παρατηρούμενο φτάνει σ’ ένα τέλος. 

Οπότε
δεν υπάρχει σύγκρουση και παρατηρείς τόσο προσεκτικά
που η ίδια αυτή η παρατήρηση είναι πειθαρχία- δεν χρειάζεται
να επιβάλεις κάποια πειθαρχία. Και αυτή είναι η
ομορφιά, κύριοι (αν μπορούσατε μόνο να το συνειδητοποιήσετε),
αυτή είναι η ομορφιά τού να βλέπεις. 

Αν μπορείς
να δεις, δεν έχεις τίποτα άλλο να κάνεις, γιατί σ’
αυτό το κοίταγμα βρίσκεται όλη η πειθαρχία, όλη η αρετή,
που είναι προσοχή. Και σ’ αυτό το κοίταγμα υπάρχει
όλη η ομορφιά και με την ομορφιά υπάρχει αγάπη.


Τότε, όπου υπάρχει αγάπη, δεν χρειάζεται να κάνεις τ ίποτα
παραπάνω. Τότε, όπου και να είσαι, βρίσκεσαι στον
παράδεισο- τότε κάθε αναζήτηση φτάνει στο τέλος."

ΜΑΔΡΑΣ, 3 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1968

Κρισναμούρτι “Το ξύπνημα της Νοημοσύνης” 2ος τόμος,μετάφρ. Στ.Ταπτά-Ν.Πιλάβιος, εκδ.Κέδρος

Krishnamurti Library of Athens

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ