Η Σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα

Ράνια Τζεν

Φίλες και φίλοι 

Σήμερα θα πάμε στη Μηλίνα κοντά στις ακτές του Παγασητικού κόλπου, σε απόσταση 49 χλμ. από τον Βόλο, ανάμεσα στα χωριά Αργαλαστή και Λαύκος. Εκεί βρίσκεται μια σπηλιά με το όνομα Βαθοσπηλιά, ανεξερεύνητη με είσοδο σκεπασμένη από ροδιές. Αυτή θεωρείται ως η σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα. Έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς προέκυψε ο εντοπισμός της.

Ένας ένθερμος ερευνητής και μελετητής των Ορφικών, ο Σωτήρης Σοφιάς, τοπογράφος μηχανικός, με τη βοήθεια των υπολογιστών και αστρονομικών προγραμμάτων, χρονολόγησε τα ορφικά κείμενα βάσει των αστρονομικών φαινομένων που περιγράφονται σ’ αυτά.
Παράλληλα με τα προγράμματα Google earth και Atlas Encarta of the World της Microsoft , ταυτοποίησε τουλάχιστον 50 γεωγραφικές περιοχές της γης που αναφέρονται από τον Ορφέα, με τα σημερινά τους ονόματα.
Έτσι αποκωδικοποίησε όλη τη διαδρομή των Αργοναυτών μέτρο προς μέτρο. Στη συνέχεια ενδιαφέρθηκε να εντοπίσει τη σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα.
Στα Αργοναυτικά του ο Ορφέας αναφέρει πολλές λεπτομέρειες για τη σπηλιά του Χείρωνα.

Λόγω του επαγγέλματος του, ο κ. Σοφιάς, πριν ξεκινήσει την ανάλυση των περιγραφών, είχε προσδιορίσει με πολύ μεγάλη ακρίβεια όχι φυσικά την γεωγραφική θέση της σπηλιάς, αλλά την ακριβή περιγραφή της τοπογραφίας της περιοχής όπου βρισκόταν.
Με βάση το αρχαίο κείμενο προσδιόρισε το «Οδοιπορικό Σκαρίφημα».

Τί λένε τα αρχαία Ορφικά κείμενα για τη σπηλιά του Χείρωνα;

Ο Ορφέας αναφέρει ότι συναντήθηκε με τον Χείρωνα, οπότε εννοείται ότι ήταν σύγχρονός του. Κατά συνέπεια τα γραπτά του Ορφέα αποτελούν μοναδική ιστορική μαρτυρία και εκεί πρέπει να βασιστεί κανείς και όχι σε μεταγενέστερα κείμενα.

Έτσι στηριζόμενοι στα κείμενα αυτά διαπιστώνουμε ότι ο Ορφέας περιέγραψε τους Κενταύρους με ανθρώπινες συμπεριφορές και όχι ως παράξενα όντα που ήταν κατά το ήμισυ άνθρωποι και κατά το ήμισυ άλογα. Δυστυχώς οι παρερμηνείες των αρχαίων κειμένων οδήγησαν σε λάθος συμπεράσματα που αναμίχθηκαν με την αχλή του μύθου και παραδόθηκαν στις μεταγενέστερες γενεές οι μύθοι περί των Κενταύρων ως υβριδικών όντων.

Στα Αργοναυτικά του Ορφέα αναφέρεται ότι οι Αργοναύτες, την νύχτα άναψαν φωτιές στη παραλία του Αναύρου ποταμού, έφαγαν, ήπιαν και γλέντησαν με τη ψυχή τους.
Άρα όταν την επομένη σηκώθηκαν, καθέλκυσαν την Αργώ, φόρτωσαν τα πράγματά τους και αναχώρησαν από την Ιωλκό. Το πιο λογικό είναι να ξεκίνησαν πρωί. Ο ήλιος ανέτειλε στις 7.20 και έδυσε στις 5.20 καθ' όσον ήταν αρχές Δεκεμβρίου του έτους 1870 π.Χ.
Μετά από κωπηλασία κάποιων ωρών, έφτασαν το μεσημέρι στο πρώτο λιμάνι στον Παγασητικό και αφού έδεσαν την Αργώ, κατέβηκαν με ξύλινη σκάλα από το πλοίο στην αποβάθρα και κατευθύνθηκαν στην παραλία όπου ξάπλωσαν να ξεκουραστούν. Τότε ο Πηλέας παρακάλεσε τους συντρόφους του να ανέβουν στο ιερό βουνό του Πηλίου, όπου ο δικαιότατος των Κένταυρων, ο σοφός Χείρωνας, δίδασκε το μικρό του γιο, τον Αχιλλέα.

Έτσι λοιπόν ο ερευνητής υπολόγισε την απόσταση αυτή με δεδομένο ότι ξεκίνησαν από τη Ιωλκό στις 8-9 το πρωί και έφτασαν στην περιοχή του Πηλίου κατά τις 13-14 το μεσημέρι, 30 με 35 χιλιόμετρα από το σημερινό Βόλο και την εντόπισε στην ευρύτερη περιοχή της Μηλίνας.

Βρήκε επίσης και 5 φυσικά χαρακτηριστικά της σπηλιάς που κυριολεκτικά την «φωτογράφιζαν» και την έκαναν μοναδική.

Με τη βοήθεια του Δημάρχου Σηπιάδος κ.Σταμάτη Βακούλα και μετά από έρευνα τριών μηνών, είχαν βρει μια από τις πολλές σπηλιές της περιοχής που ταίριαζε απόλυτα με την περιγραφή που είχε ήδη γίνει.

Στις 21 Σεπτέμβρη 2007 έγινε η ταυτοποίηση της σπηλιάς. Μια φωτεινή σπηλιά που επέτρεπε στο φως του ήλιου να μπει από μια μικρή οπή στην οροφή, αλλά παρ’ όλα αυτά ήταν προστατευμένη από τη βροχή. Τα τοιχώματα λεία και το περιβάλλον της ξηρό.

Στις 21 Μαρτίου 2008, ο κ. Σοφιάς επισκέφθηκε ξανά τη σπηλιά με κλιμάκιο αρχαιολόγων και την εφορεία Βόλουγια να τους υποδείξει τη θέση της σπηλιάς.

Η συνέχεια της έρευνας αποτελεί έργο αρχαιολόγων, όπως λέει ο κ. Σοφιάς.

Η δική του συνεισφορά ήταν πολύ σημαντική. Χάρις σε επιστάμενες μελέτες και έρευνες και με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, αυτή η εγκαταλελειμμένη σπηλιά με ιστορία 4000 ετών και πλέον, αποκάλυψε την ταυτότητά της. Εκεί έζησε ο Κένταυρος Χείρωνας, σοφός και ιατρός και δάσκαλος.
Εδώ έκαναν την πρώτη στάση οι Αργοναύτες που έπλεαν προς την Κολχίδα. Από εκεί πέρασε ο Ορφέας.

Ο Κένταυρος Χείρωνας σύμφωνα με τη μυθολογία, κατάγεται από τον Κρόνο και τη νύμφη Φιλύρα και είναι μια σημαντική μορφή της ελληνικής μυθολογίας. Είχε σύζυγο τη Χαρικλώ, η οποία επικουρούσε το έργο του.
Σε αντίθεση με τους άλλους Κενταύρους, που λειτουργούσαν σε ένα κόσμο αγριότητας και ενστίκτων, ο Χείρωνας αντιπροσώπευε μια αγαθοεργό δύναμη. Δίδαξε πολλούς ήρωες μεταξύ των οποίων τον Αχιλλέα, το Θησέα αλλά και τον Ασκληπιό. Ο ίδιος εκπαίδευσε τον Ακταίωνα στο κυνήγι.
Δίδαξε τη θεραπευτική τέχνη, τις τέχνες της αστρολογίας, της βοτανικής, του κυνηγιού, της πολεμικής τέχνης, και της άσκησης των εσωτερικών, φυσικών χαρισμάτων. Τους μαθητές του Χείρωνα τους έφερναν οι ίδιοι θεοί ή προηγούμενοι μαθητές του, που γνώριζαν τη διδασκαλία του.

Η πρωιμότερη αναφορά που έχουμε στο όνομα του Χείρωνα είναι στην Κοσμογονία του Ησιόδου.
Εκεί αναφέρεται ότι η Μήδεια (η οποία κατείχε την τέχνη της μαγείας και της θεραπευτικής) γέννησε από τον Ιάσονα τον Μήδειο:
[...Κι αυτή στην εξουσία μπαίνοντας του Ιάσονα του βασιλιά, γέννησε το Μήδειο, το γιο της, που τον ανάθρεψε στα βουνά ο Χείρων, ο γιος της Φιλύρας -και του μεγάλου Δία το σχέδιο γινόταν...].

Ήταν δηλαδή σχέδιο του Δία η διάδοση της μαγείας και θεραπευτικής τέχνης στις μελλοντικές γενιές.

Πηγές:

Ελληνική Μυθολογία, Ζαν Ρισπέν
K.Kerenyi, η Μυθολογία των Ελλήνων
e-telescope.gr: άρθρο του Σ. Σοφιά

Εικόνες:

1. Ο Χείρωνας διδάσκει τον Αχιλλέα, ρωμαϊκή τοιχογραφία
2-3. Η σπηλιά του Χείρωνα στη Μηλίνα
4. Ο αστερισμός Χείρωνας

The Mythologists 

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ