Τρίτη 31 Μαΐου 2016

ΩΡΕΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ





Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ηλιακό ρολόι που το ονόμαζαν «Στοιχεῖον» με το όποιο μάθαιναν την ώρα.

Τις ώρες του ημερονυχτίου τις ονόμαζαν ανάλογα με τα συμβαίνοντα:
Την 1η
ώρα, την ανατολή την ονόμαζαν «ἅμα ἡλίῳ ἀνέχοντι»
Την 2η ώρα την ονόμαζαν: «Ώρα αγοράς».
Την 3η
και 4η
: «πληθούσης αγοράς» ή «αμφί την αγοράν πλήθουσαν»
.
Την 5η και την 6η
: Ημέρας ισταμένης
Ισταμενης: κατα τα μεσον της ημερας
Την 7η και την 8η
: βουλυτόν ή αμφί βουλυτόν
Βουλυτὀς [καιρος] επιθετο του καιρος (Βους+λυω). Το απογευμα, την ωρα που λύνουν, ξεζεύουν τά βοδια απο τον ζυγό.
Την 9η και την 10η
: Δείλη
Την 11η και την 12η
: Δείλης οψίας
Την 1η και 2α της νύχτας:
περι λυχνων αφάς Το ελεγαν ακομα και οταν ηταν στο πεδιο της μαχης χωρις να γνωρίζουν τι γινοταν στην αγορά
καὶ ἤδη τε ἦν ἀμφὶ ἀγορὰν πλήθουσαν καὶ πλησίον ἦν ὁ σταθμὸς ἔνθα ἔμελλε καταλύειν, ἡνίκα Πατηγύας, ἀνὴρ Πέρσης τῶν ἀμφὶ Κῦρον χρηστός,
προφαίνεται ἐλαύνων ἀνὰ κράτος ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ,
Την 3η και 4η
: Περί πρώτον ύπνον
: νυκτός ισταμένης
ο ισταμενος ειναι ο ισχύων, και ο ευρισκομενος εις το μεσον.
Την 7η και 8η
: περι αλεκτρυώνων ωδάς
Την 9η
: Ορθρου βαθέως
Την 10η – 12η
: Λυκαυγές
Λυκαυγές από το λύκη [δορά] = τομάρι λύκου αλλού γκρίζο και αλλού λευκὀ, η αυγή, τα χαράματα. Πιθανόν από αυτή τήν ρίζα να προέρχεται το
Λυκαβητός (απ΄όπου ανέτελλε ο ήλιος για τους Αθηναίους).
Η μέτρηση του χρόνου στην αρχαία Ελλάδα
Οι αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι μέτρησαν τον χρόνο για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας τον γνώμονα και την κλεψύδρα. Ο γνώμονας τους ήταν γνωστός από τους Χαλδαίους αστρονόμους και έτσι κατασκεύασαν τελειοποιημένους γνώμονες με τη βοήθεια των μαθηματικών τους γνώσεων.
Ο γνώμονας ήταν ένας κατακόρυφος στύλος μεγάλου ύψους που μετρούσε τον χρόνο κατά τη διάρκεια των ηλιόλουστων ημερών. Η κίνηση της σκιάς του γνώμονα έδινε πληροφορίες για τη χρονική διάρκεια της μέρας καθώς και για τον υπολογισμό των ωρών της. Η κίνηση της σκιάς ήταν ουσιαστικά η φαινόμενη κίνηση του Ηλίου στην Ουράνια σφαίρα και ο χρόνος προσδιοριζόταν μέσω των ουρανογραφικών συντεταγμένων του Ηλίου, δηλαδή το αζιμούθιο και το ύψος του. Πρώτος εισήγαγε τον γνώμονα στην αρχαία Ελλάδα ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (610-540 π.Χ) και τον εγκατέστησε στη Σπάρτη. Εξέλιξη του γνώμονα αποτέλεσαν τα ηλιακά ρολόγια. Μετρούσαν τον αληθινό ηλιακό χρόνο και διακρινόταν σε οριζόντια, κατακόρυφα και ισημερινά ανάλογα με την κατεύθυνση του γνώμονα, την μορφή των χαραγών και την κλίση της ωρολογόπλακας. Ο γνώμονας έδειχνε την ημερήσια ώρα αρκετά ικανοποιητικά και το σφάλμα της μέτρησης προερχόταν λόγω της παρασκιάς του τμήματος της κορυφής του οργάνου.
Η κλεψύδρα χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση του χρόνου κατά τη διάρκεια των μη ηλιόλουστων ημερών και κατά τη διάρκεια της νύκτας. Η αρχή λειτουργίας του οργάνου στηριζόταν στη συνεχή ροή ύδατος από ένα δοχείο υψηλότερης στάθμης σε ένα άλλο δοχείο χαμηλότερης στάθμης. Η σπουδαιότητα του οργάνου στη μέτρηση του χρόνου έγκειται στο ότι η λειτουργία της ήταν ανεξάρτητη της κίνησης των ουρανίων σωμάτων και έτσι ο χρόνος μπορούσε να προσδιοριστεί με σημαντική ακρίβεια, της τάξης ακόμα και κάποιων δευτερολέπτων. Η κλεψύδρα χρησιμοποιήθηκε ευρέως στα αρχαία αθηναϊκά δικαστήρια (6ος π.Χ. αιώνας) για τη μέτρηση της χρονικής διάρκειας της δίκης.
Σημαντικό όργανο για τον υπολογισμό του χρόνου, μέσω της κίνησης των άστρων, ήταν η ουράνια σφαίρα. Η ουράνια σφαίρα ήταν μια μικρογραφία της Ουράνιας σφαίρας όπου οι κινητοί και ακίνητοι κύκλοι της αντιστοιχούσαν στους κύριους κύκλους της Ουράνιας σφαίρας. Κατασκευαστές της θεωρούνταν ο Χείρων και ο Θαλής ο Μιλήσιος (636-546 π.Χ.). Βελτιωμένες ουράνιες σφαίρες κατασκεύασαν ο Εύδοξος ο Κνίδιος (409-356 π.Χ.) προσθέτοντας γνωστούς αστερισμούς και λαμπρά άστρα σε αυτήν (κρικωτή σφαίρα) και ο Ίππαρχος (2ος π.Χ. αιώνας), λαμβάνοντας υπόψη τη μετατόπιση της θέσης των πόλων του Ουρανού κατά 1ο ανά 73 έτη (μεταπτωτική σφαίρα).
Ο αστρολάβος (άστρο+λαμβάνω) ήταν ένα άλλο σημαντικό όργανο που προσδιόριζε το χρόνο μέσω του ύψους των αστέρων από τον ορίζοντα και της θέσης τους (σε εκλειπτικές συντεταγμένες). Επινοήθηκε από τον Ίππαρχο το 150 π.Χ. ή από τον Απολλώνιο τον Περγαίο (261-190/179 π.Χ.) και χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τον Ίππαρχο. Η ακρίβεια του αστρολάβου ήταν πολύ ικανοποιητική και το σφάλμα στη μέτρηση της ώρας ήταν μικρότερο του ενός λεπτού.
Σημαντικό αστρονομικό όργανο ήταν και η διόπτρα, μια ξύλινη ράβδος κατά μήκος της οποίας γινόταν η σκόπευση των άστρων στο ουράνιο στερέωμα με έναν κύλινδρο που ήταν προσαρτημένος στο πάνω μέρος της ράβδου και είχε τη μορφή στοχάστρου. Επινοήθηκε από τους Ήρωνα (90 π.Χ-80 μ.Χ. περίπου), Αρχιμήδη (287-212 π.Χ.), Δικαίαρχο τον Μεσσήνιο (350-290 π.Χ.) και Ίππαρχο (190-120 π.Χ.). Με τη βοήθεια της διόπτρας υπολογιζόταν η ώρα από το ύψος των λαμπρών άστρων, δεδομένης της θέσης των άστρων στην Ουράνια σφαίρα.
Άλλα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τους αρχαίους χρόνους από τους Έλληνες μελετητές του έναστρου ουρανού ήταν η πλινθίς (υπολογισμός μεσημβρινού του τόπου), η σκάφη (απεικόνιση πορείας του Ηλίου στην Ουράνια σφαίρα), ο παραλλακτικός χάρακας, το ηλιοτρόπιο ή ηλιόμετρο ή σκιάθηρον, η αράχνη, το καθέτιον, ο πόλος, το ηλιορολόγιο, οι αρθρωτοί κύκλοι, ο ισημερινός κρίκος, ο τροπικός κρίκος, η υδράρπαξ, το υδρολόγιον καθώς και όργανο με ισημερινή στήριξη.
Η ακρίβεια μέτρησης του χρόνου στην αρχαία Ελλάδα ήταν γενικότερα της τάξης μερικών πρώτων λεπτών των εποχιακών ωρών, ενώ οι λέξεις «πρώτα λεπτά» της ώρας και «δεύτερα λεπτά ή δευτερόλεπτα» δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ. Μεγαλύτερης ακρίβειας μετρήσεις πραγματοποίησε ο μεγάλος αστρονόμος του 2ου αιώνα Κλαύδιος Πτολεμαίος. Παρ’ όλα αυτά δεν ανέφερε ως χρονικές μονάδες μέτρησης τα πρώτα λεπτά ή δευτερόλεπτα, αλλά τα πρώτα και δεύτερα λεπτά τόξου του κύκλου, χωρίζοντας την ώρα και τη μοίρα σε 60 πρώτα λεπτά και το κάθε πρώτο λεπτό σε 60 δεύτερα.
Το παρόν άρθρο περιέχει αποσπάσματα από την ομιλία της κ. Ευαγγελίας Πάνου με θέμα «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ»

Διεθνές αρχαίο ηλιακό ρολόι

Είναι ένα από τα λιγοστά παγκοσμίως και δείχνει σωστή ώρα Ρώμης, Γαλλίας και Κίνας 

Το ρολόι εντοπίστηκε σε κτίριο της ύστερης αρχαιότητας στο Πολύχρονο Χαλκιδικής

Ενα από τα λιγοστά παγκοσμίως ηλιακά ρολόγια των ελληνορωμαϊκών χρόνων που έχουν εντοπιστεί άθικτα ανασύρθηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη στο Πολύχρονο Χαλκιδικής. Το εύρημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς τα ηλιακά ρολόγια κατασκευάζονταν για συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος, δηλαδή ήταν ακριβή μόνο για τον τόπο στον οποίο συνήθως κατασκευάζονταν. Το ρολόι του Πολύχρονου έχει κατασκευαστεί έτσι που μπορεί να δείχνει τη σωστή ώρα της κάθε μέρας τόσο στη Χαλκιδική όσο και στη Ρώμη, τη Γαλλία ή την Κίνα.
Η αρχαιολόγος της 16ης Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Μπετίνα Τσιγαρίδα, η οποία έχει αφιερώσει την πολύχρονη επαγγελματική της δραστηριότητα στην περιοχή της Χαλκιδικής και ειδικότερα της αρχαίας Κασσάνδρειας, ανταμείφθηκε με το συγκεκριμένο εύρημα αλλά και με μοναδικά στοιχεία για την αμπελουργία και τη μελισσοκομία στη Χερσόνησο της Χαλκιδικής κατά τους αρχαίους χρόνους.
Το ρολόι εντοπίστηκε σε κτίριο της ύστερης αρχαιότητας στο Πολύχρονο και τα στοιχεία που δίνει είναι εντυπωσιακής σαφήνειας. «Το ρολόι αποτελείται από ημισφαιρική επιφάνεια, στην οποία υπάρχουν χαραγμένες έντεκα γραμμές που τη χωρίζουν σε δώδεκα τμήματα, τα οποία αντιστοιχούν στις ώρες της ημέρας. Κάθετες σε αυτές είναι τρεις άλλες εγχάρακτες γραμμές που αντιστοιχούν στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο. Στη μέση της ημισφαιρικής επιφάνειας είναι στερεωμένος ένας χάλκινος γνώμονας, ο οποίος ρίχνει τη σκιά του στο ημισφαίριο και ανάλογα με τη θέση της στα δώδεκα τμήματα φανερώνει την ώρα της ημέρας. Η σκιά του ρολογιού έχει ίδιο μήκος όλες τις ώρες της ημέρας, αλλάζει όμως μήκος ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Το μικρότερο μήκος παρατηρείται όταν είναι στο χειμερινό ηλιοστάσιο και σταδιακά αυξάνεται μέχρι το ανώτατό του κατά το θερινό ηλιοστάσιο.
Ετσι οι ιδιοκτήτες του ρολογιού είχαν τη δυνατότητα να υπολογίζουν όχι μόνο τις ώρες της ημέρας, αλλά και την ημερομηνία», δήλωσε η κ. Τσιγαρίδα στο «Εθνος».
Για τον ΔίαΣύμφωνα με την αρχαιολόγο, «στη Χαλκιδική θα πρέπει να έφτασε ως ανάθημα σε κάποια ιερό, ίσως του Αμμωνα Δία».
Απόστολος Λυκεσάς 
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.