Η θωρακισμένη δασκάλα

Το κεντρικό σημείο, αναφορικά με την θωρακισμένη δασκάλα, είναι η στάση της απέναντι στον παιδικό αυνανισμό.

Ό αυτό-ηδονισμός την τρομοκρατεί. Δεν μπορεί να φανταστεί, πως αυτός ο φόβος δεν είναι παρά το ξύπνημα της δικιάς της οδυνηρής σύγχυσης όταν ήταν παιδί και της απαγόρευαν την φυσική ευχαρίστηση, του ν' αγγίζει τα γεννητικά όργανα.

Αν τολμούσε να ακολουθήσει το ξέσπασμα των απωθημένων συναισθημάτων της, θα μπορούσε κάλλιστα ν' ασκήσει βία ενάντια στο παιδί που αυνανίζεται - τόσο έντονη είναι η ματαίωση της δικιάς της εμπειρίας - όμως ή απώθηση είναι υπερβολικά βαθιά για οποιοδήποτε τέτοιο ρήγμα, κι έτσι στρέφεται με φανατισμό σ' αυτό που έχει διδαχτεί - να αποσπάσει το παιδί απ' αυτή την δραστηριότητα ή να το τιμωρήσει.

Έτσι, όταν ο μικρός Τόμυ, τεσσάρων χρόνων, άρχισε να βγάζει τα ρούχα του, στο διάλειμμα, για να παίξει με τα γεννητικά του όργανα, η δεσποινίς Τζόουνς τον επανέφερε αυστηρά στην τάξη. Αν τολμούσε να βγάλει την φόρμα του, τον τιμωρούσε να μείνει στο κρεβάτι ενώ τα άλλα παιδιά ανέβαιναν στην ταράτσα.

Και όταν παρατήρησε τον Χάρολντ, της ίδιας ηλικίας, που έπαιζε χαρούμενα με τα γεννητικά του όργανα, ενώ κοίταζε το σπιτάκι με τους κύβους που είχε χτίσει, ή δεσποινίς Τζόουνς είπε, «ο Χάρολντ παραείναι τολμηρός με τα χέρια του. Πρέπει αμέσως να κάνει κάτι εποικοδομητικό».

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της θωρακισμένης δασκάλας, είναι η ικανότητα της να αναγνωρίζει το διαταραγμένο παιδί, χωρίς καθόλου να υποπτεύεται την αιτία ή την σοβαρή φύση της διαταραχής. Ο Μπίλυ είναι πολύ επιθετικός, δεν δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τα παιχνίδια, και προσβάλλεται από ξαφνικούς φόβους και ξεσπάσματα υστερίας. Μολονότι, είναι απ' την φύση του, ένα πολύ καλοφτιαγμένο και ζωηρό αγόρι, κλείνεται συχνά στον εαυτό του και πιπιλίζει το δάχτυλο του.

Είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς, μια σοβαρή αναστολή αναφορικά με τον αυνανισμό, κι όμως η δεσποινίς Τζόουνς αρνιέται να ζητήσει την συμβουλή του ψυχιάτρου του σχολείου, λέγοντας πως ο Μπίλ θα το ξεπεράσει. Ο Νέντ, που ανήκει στην ίδια ομάδα των τετράχρονων παιδιών, πήγε σπίτι και είπε στην μητέρα του, πως η δασκάλα του είπε να μην πιπιλάει το δάχτυλό του· ή δεσποινίς Τζόουνς το αρνήθηκε, χωρίς να ' χει συνείδηση, πως οι πράξεις της μιλούν δυνατότερα απ' τις λέξεις.

Τυπική επίσης είναι η στάση της, αναφορικά με τις συνήθειες της τουαλέτας. Κάθε παιδί υποχρεώνεται να πάει στην τουαλέτα, πριν απ' την ώρα της ανάπαυσης, αδιάφορο αν έχει την επιθυμία να το κάνει. Εξάλλου, είναι υποχρεωμένο να μην ξαναπάει στην τουαλέτα, κατά την ώρα της ανάπαυσης, παρά σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Το αποτέλεσμα είναι κανένα παιδί να μην πηγαίνει στην τουαλέτα, όση ώρα είναι στο δωμάτιο η δεσποινίς Τζόουνς, όμως απ' την στιγμή που θα φύγει και θ' αναλάβω εγώ, αρχίζουν να ζητούν να πάνε στην τουαλέτα.

Ένα παιδί ήθελε τόσο πολύ να πάει στην τουαλέτα, ώστε όταν μ' άκουσε να έρχομαι ψιθύρισε στη δεσποινίδα Τζόουνς, «πηγαίνετε τώρα, βιαστείτε. Έρχεται η άλλη δασκάλα». Αργότερα, η δεσποινίς Τζόουνς μου ανέφερε αυτό το σχόλιο και είπε, «βλέπεις, δεν έχεις επιβάλλει τη κατάλληλη πειθαρχία σ' αυτά τα παιδιά».

Φαίνεται απίστευτο το γεγονός, ότι αυτή η δασκάλα δεν βλέπει πόση ένταση έχουν αυτά τα μικρά κορμιά πάνω στα κρεβάτια, πόσο αφύσικη και άκαμπτη είναι η στάση τους, καθώς βρίσκονται εκεί ξαπλωμένα, περιμένοντας να φύγει απ' το δωμάτιο.

Ούτε που της περνάει απ' το μυαλό να εξετάσει την σημασία του γεγονότος, ότι όταν επιστρέφει βλέπει σημειωμένο, πως τα παιδιά έχουν πάει τέσσερις ή πέντε φορές στην τουαλέτα.

Το μοναδικό της σχόλιο είναι σαρκαστικό, «είναι περίεργη η σχέση που έχουν τα παιδιά μαζί σου».

Η μόνη φορά που ενοχλήθηκε, ήταν τότε, που ένα μικρό κοριτσάκι της είπε «η άλλη δασκάλα είναι καλύτερη από σένα, μας αφήνει να πηγαίνουμε στην τουαλέτα», όμως κανόνισε αυτό το θέμα όπως της άρεσε, αναλαμβάνοντας όλη την ώρα της ανάπαυσης για αρκετές μέρες.

Η αντιμετώπιση του μικρού αγοριού, που παίζει με τα περιττώματα του, είναι πολύ ενδεικτική της θωρακισμένης προσέγγισης προς τα παιδιά. Σε μια τέτοια περίπτωση είχε κατατρομοκρατηθεί, και μου είπε πως αυτό σήμαινε ότι το παιδί ήθελε να τα κρατά όλα για τον εαυτό του, ακόμα και τα περιττώματά του.

Έφερε αμέσως ένα δοχείο και είπε πως πρέπει να υποχρεώνω το παιδί να κάθεται εκεί, ώστε να μπορώ να εμποδίζω κάθε προσπάθεια του να αγγίζει τα περιττώματα. Ξέροντας πως το αγοράκι θα 'νιωθε ταπεινωμένο και με μόνη τη σκέψη να καθίσει σ' ένα δοχείο, συγκατάνευσα ελάχιστα σ' αυτό.

Την άλλη μέρα, η δεσποινίς Τζόουνς του μίλησε τόσο αυστηρά για την καλή συμπεριφορά στην τουαλέτα και κατάφερε να τον τρομοκρατήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε τώρα, βουτάει το χέρι του στην τουαλέτα και αγγίζει τα περιττώματα, πιστεύοντας πως κανείς δε θα μάθει τι έκανε.

Είχα την εντολή να τον παρακολουθώ από κοντά κάθε μέρα και να φροντίσω να τηρηθεί η σωστή συμπεριφορά. Της πρότεινα την ιδέα πως ίσως ήταν μια εμπειρία, που το παιδί δεν είχε ζήσει στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας και πως ίσως ήταν σωστό να το αφήσουμε να την ζήσει τώρα, μα τα λόγια μου έπεσαν στο κενό.

Αυτό το επεισόδιο, την υποκίνησε να μου υποδείξει, να κρατώ ένα διάγραμμα, αναφορικά με την συμπεριφορά κάθε παιδιού, στην τουαλέτα. Η δεσποινίς Τζόουνς ανέφερε σαν παράδειγμα, μια μέθοδο ενός πολύ γνωστού σχολείου για την εκπαίδευση δασκάλων, που συμβούλευε να κρατείται ένα διάγραμμα με διαφορετικού χρώματος μολύβια, που κάθε ένα θα δείχνει το μέγεθος των κενώσεων, την συμπεριφορά του παιδιού κ.λ.π.

Εγώ αρνήθηκα, ενώ την κοίταζα και φανταζόμουν την φρίκη που θα φαινόταν στο πρόσωπό της, αν μόνο μπορούσε να δει τον της, καθώς αντλούσε μια ματαιωμένη πρωκτική ηδονή από μια τέτοιου είδους σχολαστική παρακολούθηση των απεκκριτικών λειτουργιών.

Στη διάρκεια της ημέρας, συμβαίνουν πολλά μικροεπεισόδια, φαινομενικά ασήμαντα, μα που αποτελούν όλα μέρος της ασυνείδητης απόφασης που έχει πάρει ή θωρακισμένη δασκάλα να μεγαλώσει καλοαναθρεμμένα και «καλά» παιδιά.

Για παράδειγμα, σπάνια τα' αφήνει να φωνάξουν ακόμα και στην ταράτσα, μη μπορώντας ν' αντιληφθεί πως αυτό είναι μια βιολογική ανάγκη για όλα τα παιδιά. Έχει διαρκώς στο στόμα της το «σουτ!», μια και τα καλοαναθρεμμένα τετράχρονα παιδιά δεν θα 'πρεπε να κάνουν θόρυβο.

Όταν ανακάλυψε δυο μικρά κοριτσάκια να βάζουν πανιά στο κεφάλι τους προσποιούμενες πως αυτά είναι οι σκούφοι που φορούν οι σερβιτόρες, τις ανάγκασε αμέσως να σταματήσουν το παιχνίδι. Τα πανιά αυτά προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν σαν καλύμματα στα κτήρια, που έφτιαχναν τα παιδιά με τους κύβους, πουθενά αλλού! Έχει μανία για τα ονομαζόμενα «δημιουργικά» παιχνίδια, όπως ή ξυλουργική ή οι κατασκευές με κύβους, αλλά της είναι αδύνατο να καταλάβει το «παιχνίδι για το παιχνίδι».

Να τσουλάς βαρέλια είναι ανόητο, δεν οδηγεί το παιδί πουθενά, και πρέπει να του αποσπάσουμε την προσοχή από αυτό. Η απλή πράξη του στιβάγματος μεγάλων κούφιων κύβων σ' ένα κασόνι, που για τα μικρά παιδιά είναι μια απόλαυση, φέρνει στο πρόσωπο της μια έκφραση ανυπομονησίας και θυμού.

Αυτό είναι ένας πραγματικά, χωρίς αξία τρόπος να περνάς τον καιρό σου - τίποτα δημιουργικό δεν έχει σχεδιαστεί , ούτε χτιστεί!

Η ζωγραφική είναι μια δραστηριότητα, που η δεσποινίς Τζόουνς ανέχεται επειδή αποτελεί μέρος του προγράμματος του σχολείου, κρυφά όμως, πιστεύει πως δεν έχει και μεγάλη αξία. Τα πασαλείμματα των τετράχρονων παιδιών, τα χρώματα που χρησιμοποιούν, η μορφή και το περιεχόμενο της αδέξιας μα σημαντικής τους προσπάθειας ν' αποτυπώσουν στο χαρτί αυτό που νιώθουν, είναι μάταια, σύμφωνα με την γνώμη της δασκάλας τους.

Έφτασε μάλιστα στο σημείο, να μου προτείνει να μην τα' αφήνω να ζωγραφίζουν πάνω από έναν πίνακα την ημέρα, αγνοώντας το γεγονός πως οποιαδήποτε δημιουργική τάση, είτε στο παιδί είτε στον ενήλικο, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ποτέ κάτω από τέτοιους περιορισμούς.

Πολύ συχνά συμβαίνει κάποιο επεισόδιο που ανοίγει μια πόρτα στον ασυνείδητο κόσμο του παιδιού. Μια κραυγή διέκοψε ξαφνικά την ησυχία κατά την ώρα της ανάπαυσης κι ο Τόνυ πετάχτηκε γεμάτος τρόμο από έναν εφιάλτη. «Βοηθήστε με! Ώ, βοηθήστε με!» φώναζε, «Το κεφάλι μου! Το κεφάλι μου!» και ξέσπασε τρέμοντας σε λυγμούς.

Όταν το ανέφερα στην δεσποινίδα Τζόουνς, γέλασε και σχολίασε, «Ώ, τα περισσότερα παιδιά έχουν εφιάλτες. Δεν έχει σημασία». Κι όταν πάλι ο μικρός Κένεθ έκανε μια από τις συνηθισμένες επιθέσεις του σ' ένα πιο αδύνατο παιδί είπε, «θέλω να βλέπω τους ανθρώπους να πονούν. Μ' αρέσει πολύ. Δεν ξέρω γιατί», το αντιμετώπισε εντελώς ελαφρά με το σχόλιο, «Αυτά είναι ανοησίες. Μη δίνεις προσοχή».

Το προβληματικό παιδί ενεργοποιεί κάτι στην δεσποινίδα Τζόουνς, που είναι παρόμοιο με τον πανικό. Γεμάτη φόβο για τον εαυτό της, επιβάλλει αμέσως στο παιδί υπερβολικά πειθαρχικά μέτρα. Η Μαίρη παθαίνει παροξυσμούς οργής, που οφείλονται στο γεγονός πως οι γονείς της είναι χωρισμένοι και είναι υποχρεωμένη να ζει με μια ανίδεη και εγωίστρια μητέρα. Είναι ένα αξιαγάπητο παιδί κι ασυνήθιστα έξυπνο.

Όταν μια μέρα ξέσπασε σε μια φοβερή κρίση οργής, η  δεσποινίδα Τζόουνς ανάγγειλε μεγαλόφωνα πως δεν την ήθελε στην τάξη κι έπρεπε να πάει να μείνει μόνη της ς' ένα δωμάτιο του πάνω ορόφου. Φωνάζοντας και κλαίγοντας με λυγμούς, το κοριτσάκι ήταν υποχρεωμένο να περάσει το πρωινό μόνη μέχρι, όπως λέει η δεσποινίδα Τζόουνς, «να καταλάβει πως μια τέτοια συμπεριφορά δεν θα γίνει ανεκτή».

Τελικά, με κάποια δικαιολογία, κατάφερα να πάω στο παιδί και να το πάρω στην αγκαλιά μου. Σε λίγα λεπτά η κρίση υποχώρησε, είχε αυτό που χρειαζόταν - την αγάπη. Όταν η δεσποινίς Τζόουνς ανακάλυψε πως είχα πάει στο κορίτσι, γύρισε θυμωμένα σε μένα και μου είπε, «Απλώς παραχαϊδεύεις αυτό το παιδί. Αυτό που χρειάζεται είναι ή πειθαρχία».

Ένα απ' τα πιο πιθανά συμπτώματα της θωρακισμένης δασκάλας, είναι η σχολαστική της ανάγκη για την τάξη και η επιμονή της να γίνονται όλα σύμφωνα με τους κανόνες. Τα παιδιά δεν πρέπει να διαβάζουν βιβλία, εκτός αν τα χέρια τους είναι εντελώς καθαρά. Το μπάνιο πρέπει να είναι πάντα πεντακάθαρο. Όταν πίνουν τον χυμό τους κι ακούν μια ιστορία, πρέπει να κάθονται σε κύκλο, ακριβώς πάνω στην άσπρη γραμμή, που είναι σχεδιασμένη γι' αυτό τον λόγο στο πάτωμα.

Τα γόνατά τους πρέπει να διασταυρώνονται με ομοιόμορφο τρόπο, πριν τους επιτραπεί να πάνε ένα ένα, να πάρουν την πορτοκαλάδα τους. Πρέπει πάντα να μιλούν με την σειρά και να μην διακόπτουν το ένα το άλλο. Μπορούν να πάρουν από τα ράφια μικρές καμινάδες ή ανθρωπάκια μόνο αν έχουν χτίσει ένα σπίτι με κύβους, για κανένα άλλο λόγο.

Μία δασκάλα πρέπει να «κατευθύνει την συζήτηση» στο τραπέζι του φαγητού, ή άλλη πρέπει να μένει σιωπηλή. Τα παιδιά δεν επιτρέπεται να πάρουν περισσότερες από δυο μερίδες φαγητού, ακόμα κι αν πεινούν και το φαγητό δεν ήταν αρκετό. Ο μικρός Χάρυ, δεν επιτρέπεται να παίξει με τα χτίσματα των άλλων παιδιών στην ταράτσα, αν έρχεται αργοπορημένος στο σχολείο μολονότι είναι πολύ δυστυχισμένος, που η μητέρα του κοιμάται ως αργά κι 'ετσι χάνει το παιχνίδι στο ύπαιθρο.

Αν στερήσεις αυτή την ευχαρίστηση από το παιδί, λέει η δεσποινίς Τζόουνς, θα παραπονεθεί στην μητέρα του κι εκείνη θα διορθώσει την συμπεριφορά της.

Κάθε στενή επαφή με κάποιο συγκεκριμένο παιδί αποδοκιμάζεται. Η δασκάλα πρέπει να εξοικειώνεται με το παιδί, μέσα από την παρατήρηση κι εκεί να σταματά. Ν' αποφεύγει να τα' αγγίζει. Αν η δεσποινίς Τζόουνς τύχει να με δει ν' ακουμπώ έστω το χέρι μου στον ώμο ενός παιδιού, χάνει την αυτοκυριαρχίας της, «Σου είπα να μην απλώνεις τα χέρια σου στα παιδιά. Είναι το χειρότερο που μπορείς να κάνεις!» φωνάζει.

Κι όταν κάποιο παιδί μ' αγκαλιάσει απ' την μέση, καθώς περιμένει στην αρχή της γραμμής για ν' ανεβεί επάνω, του βάζει τις φωνές, «Κατέβασε αμέσως τα χέρια σου. Η δασκάλα δεν θέλει να την αγγίζεις».

Χρειάζεται ν' απορούμε που τα παιδιά εξελίσσονται συχνά σε ψυχρά πλάσματα;

Βιβλιογραφία:

Ο θωρακισμένος άνθρωπος
Βίλχελμ Ράιχ
Ελίζαμπεθ Τάισον
Εκδόσεις: Καστανιώτη

Η Φώτο με το σκίτσο είναι από το ΑΚΟΥ, ΑΝΘΡΩΠΑΚΟ!
Εκδόσεις: αποσπεριτης

panagiotispsarros

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ