Δε εκφραζόμαστε μονάχα με τα λόγια

Ο λόγος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες, αν όχι τη μεγαλύτερη, δυνάμεις του ανθρώπου. Επάνω του στηρίχτηκαν ολόκληροι πολιτισμοί και ολόκληρες κοινωνίες. Είναι το μέσο που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να επικοινωνούν και να συνεννοούνται, προσπαθώντας πάντα να επιτύχουν κάποιο σκοπό. Μα πολλές φορές οι συζητήσεις χάνουν το νόημά τους, όχι από την ανεπάρκεια λόγου των συνομιλητών, μα από την αναποτελεσματικότητα της έκφρασής του.

Είναι ευρέως γνωστή η φράση «ο λόγος κόκκαλα δεν έχει, μα κόκκαλα τσακίζει». Με τη σωστή χρήση και απόδοση του λόγου μπορεί κανείς να «δείρει» κάποιον άλλον, χωρίς καν να τον ακουμπήσει. Τόσες παρεξηγήσεις και τόσοι καβγάδες έχουν ξεσπάσει μόνο και μόνο επειδή τα αυτιά άκουσαν τα στόματα να μιλούν, όχι με λάθος λόγια, μα με λάθος τρόπο. Κάπως έτσι χάνεται το δίκαιο, καταστρέφονται φιλίες, σχέσεις, απολύονται άνθρωποι και δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις.

Στην πολιτική δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει κάποιος βουλευτής να στηρίξει ένα κείμενο, παρά στα λόγια. Ναι μεν οι λέξεις είναι σημαντικές, μα μονάχα η έμφαση και ο τονισμός κάποιων μπορούν να κατευθύνουν το ακροατήριο σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που προοριζόταν το κείμενο αρχικά. Ένας δεινός ρήτορας μπορεί με το πάθος, την αποφασιστικότητα και το πείσμα στο λόγο του να κερδίσει και να χειραγωγήσει πολύ εύκολα ένα κοινό που τον βλέπει και τον ακούει. Γιατί ο συνδυασμός ήχου και εικόνας, το να μπορεί κανείς να βλέπει ακόμη και τις γκριμάτσες και τους μορφασμούς που κάνει κάποιος όταν μιλά, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικές απόψεις για το ποιόν του ομιλητή από αυτή που θα οδηγούνταν ο ακροατής μόνο με τον ήχο.

Ακόμη και για την κατάκτηση της εμπιστοσύνης, της εύνοιας, του σεβασμού και της αγάπης, χρειάζεται ο τρόπος που λέει κάποιος κάτι να επισημαίνει και να ενισχύει τις λέξεις του. Ένας τζέντλεμαν έχει περισσότερες πιθανότητες να κατακτήσει την καρδιά μιας γυναίκας από κάποιον που δεν ξέρει να συμπεριφέρεται και, πρωτίστως, να μιλά κόσμια. Μπορεί τα λόγια να γοητεύουν και να συναρπάζουν, όμως ο χαρακτήρας και ο εσωτερικός κόσμος κάποιου αποκαλύπτονται από τον τρόπο που τα εκφέρει.

Η αναπνοή εισέρχεται στους πνεύμονες, μετά υπάρχει μια στιγμιαία παύση, και στη συνέχεια ο αέρας που εκπνέεται περνά από τις φωνητικές χορδές για να φτάσει στο στόμα αυτού που θέλει να μιλήσει. Η στάση και η θέση των ματιών, των φρυδιών, της μύτης και των χειλιών κατά το χρονικό διάστημα που ο αέρας βρίσκεται μεταξύ φωνητικών χορδών και στόματος, σε συνδυασμό με την ένταση της φωνής, δημιουργούν την εικόνα που μπορεί άλλοτε να στηρίξει τα λόγια και άλλοτε να βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με αυτά. Εκείνο το απειροέλαχιστο χρονικό σημείο αποτελεί και τον τρόπο έκφρασης κάποιου, χωρίς να συνυπολογιστεί και η γλώσσα του σώματος. Είναι μία διαδικασία επιβεβαίωσης, απόρριψης, πρόκλησης ή και απογοήτευσης όλων εκείνων στους οποίους απευθυνόμαστε.

Ο τρόπος που λέμε κάτι είναι ικανός να οδηγήσει από ένα παθιασμένο φιλί στο στόμα μέχρι μια σφαλιάρα, μια μπουνιά ή και μία συγγνώμη. Δεν είναι ποτέ σίγουρο πώς θα αντιδράσει το άτομο που βρίσκεται απέναντί μας στον τρόπο που του αποκρινόμαστε. Με τη σωστή εκφορά του λόγου, και ανάλογα πάντα με την περίσταση, αφαιρούμε κάθε δυνατότητα από το συνομιλητή μας να μας εναντιωθεί. Είναι ένας μαγικός τρόπος να τον αφοπλίζουμε και να τον κάνουμε να μας ακούσει με προσοχή.

Άλλωστε, η ευγένεια λένε ότι κερδίζεται πάντοτε μέσω των καλών τρόπων. Μέσα σε αυτούς τους τρόπους συγκαταλέγεται και ο λεκτικός. Από μια χαλαρή στιγμή μέχρι μια αμήχανη, ο ευγενικός άνθρωπος θα μιλήσει χωρίς να προσβάλει και να μειώσει το συνομιλητή του, έχοντας διάθεση για χιούμορ, εμπνέοντας τον απόλυτο σεβασμό με την εναρμόνιση σκέψης, λόγου και τρόπου έκφρασης. Κι όμως, στις μέρες μας η ευγένεια αποτελεί είδος προς εξαφάνιση, αφού λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιαδήποτε συζήτηση χωρίς να προσβάλουν ή να θίξουν κάποιον από τους συνομιλητές τους.

Οπότε, την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να ανοίξουμε το στόμα μας, ας βουτήξουμε πρώτα τη γλώσσα στο μυαλό μας και, κρίνοντας πως έχουμε το σωστό τρόπο να εκφραστούμε εκείνη τη στιγμή, ας αφήσουμε τις λέξεις να κυλήσουν όμορφα και ωραία από αυτό. Οι καιροί είναι πολύ δύσκολοι και πολλοί γύρω μας ψάχνουν αφορμές να κρίνουν λεγόμενα, όντας έτοιμοι για παρεξήγηση. Ας μην τους κάνουμε αυτή τη χάρη κι ας τοποθετούμαστε σωστά, με σωστό λόγο και τρόπο, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα αρπακτικά της καθημερινότητάς μας.

mindthetrap

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ