ανθρωπολογία της ηγεσίας: ο Κύριος διατάζει, ο ηγέτης ποτέ! (1)

φίλες και φίλοι

ΥΠΟΘΕΣΗ εργασίας: δέκα αναρχικοί και δέκα αναρχικές, ηλικίας 20-40 ετών, όλοι και όλες άγνωστες μεταξύ τους, πάνε να ζήσουν για πολλά χρόνια, για πέντε ας πούμε,  σε ένα μεγάλο κτήμα όπου υπάρχουν είκοσι μικρά σπίτια και ένας μεγάλος κοινόχρηστος χώρος, με αποθήκες εργαλείων και τροφίμων, με χώρους ετοιμασίας τροφής και κοινής εστίασης. Φτάνουν λοιπόν μια μέρα και από εκείνη τη στιγμή αρχίζει ένα μεγάλο δράμα, το οποίο θα εκτυλιχτεί νοερά στη φαντασία μας. Το δράμα της συγκρότησης μιας κοινωνίας. Είμαι έτοιμος, ελπίζω να είστε κι εσείς, να το ζήσουμε. Κι όταν λέω δράμα εννοώ προβλήματα, πολλά προβλήματα, επιλύσιμα και ανεπίλυτα.

ΤΟ πρώτο πρόβλημα. Ποιο σπίτι θα πάρει ποιος και ποια; Το πρόβλημα υπάρχει όχι γιατί τα σπίτια είναι διαφορετικά σε μέγεθος αλλά σε αρχιτεκτονική ή σε διαφορετική θέση. Κάποιο είναι πέτρινο, άλλο ξύλινο, κάποιο είναι κυκλικό, κάποιο έχει περισσότερη θέα, κάποια είναι κοντά στο ποταμάκι που ρέει μέσα στο χτήμα και είναι πολύ ωραίο να είσαι μέσα στο σπίτι και να ακούς το κελάρυσμα του μεγάλου ρυακιού. Πώς θα το λύσουμε αυτό το πρόβλημα;  Όποιος και όποια προλάβει;  Ο πιο γρήγορος θα πάρει αυτό που του αρέσει; Ο πιο μπρατσωμένος τσαμπουκάς θα πάρει αυτό που το αρέσει; Όχι, είμαστε αναρχικοί και αναρχικές, θα συζητήσουμε και θα αποφασίσουμε ήρεμα και συντροφικά. Αμ δε! Να γιατί δεν θα μπορέσουμε να επιλύσουμε το πρόβλημα μέσω της χαμπερμασιανής επικοινωνίας.

ΕΙΝΑΙ απολύτως βέβαιο ότι κάποιο σπίτι θα το θελήσουν δυο και τρεις μπορεί και τέσσερις. Κατά συνέπεια, θα υπάρξει σπίτι ή σπίτια τα οποία, αν και πολύ ωραία, δεν θα τα θέλει κανένας. Τι θα κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Θα μονομαχήσουμε με γροθιές ή ρόπαλα; Μάλλον όχι. Θα προτείνουμε την εναλλαγή –  φέτος εσύ, του χρόνου εγώ. Ναι, αλλά ποιος πρώτος ή πρώτη, εάν αυτό το σπίτι το θέλουν οι έξι από  τους είκοσι;  Κάποιος ή κάποια θα υποχωρήσει, πολύ ωραία. Δεν θα υποχωρήσουν όμως όλοι και όλες.  Πόσοι και πόσες, ποιοι και ποιες δεν θα υποχωρήσουν;  Θα υπάρξει κάποιος ή κάποια που δεν θα υποχωρήσει ποτέ; Ποιος, ποια θα είναι;  Δεν εννοώ να μάθουμε το όνομα του αλλά τον ρόλο του/της στην υπό συγκρότηση κοινωνία. Σας παρακαλώ, συγκρατείστε αυτόν τον τύπο ή αυτήν την τύπισσα, γιατί θα τον συναντήσουμε παρακάτω.

ΤΟ πρόβλημα δεν θα λυθεί με επικοινωνία και συζήτηση και καλή θέληση και αμοιβαίες υποχωρήσεις. Θα λυθεί όμως γιατί είναι πρόβλημα επιλύσιμο –  θα δούμε ότι υπάρχουν και προβλήματα ανεπίλυτα κι αυτό είναι το δράμα του ανθρώπινου γένους και του ανθρώπινου πολιτισμού. Θα μου επιτρέψετε, σας παρακαλώ, να εμπλακώ προσωπικά σε αυτή την υπόθεση εργασίας και να παίρνω θέση σε κάθε πρόβλημα που προκύπτει. Στην περίπτωση του σπιτιού θα διάλεγα ένα σπίτι το οποίο δεν θα το ήθελε κανένας και καμία.

ΤΟ πρόβλημα θα λυθεί τελικά με κλήρωση. Η λύση όμως αυτή θα προκαλέσει άλλα προβλήματα. Πολύ λίγες φορές η επίλυση ενός προβλήματος δεν προκαλεί άλλα προβλήματα. Η όρθια στάση έλυσε πολλά προβλήματα, αλλά και πόσα άλλα προκάλεσε! Όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν από τη μέση τους και οι γυναίκες γεννάνε με δυσκολία –  να δύο ανεπίλυτα προβλήματα, τα οποία μόνο προσωρινά ανακουφίζονται. Ποιο πρόβλημα θα εμφανιστεί;  Της στέρησης, του φθόνου και της οργής. Εάν είμαι εγώ που δεν θα υποχωρούσα με τίποτα για να πάρω το, κατά τη γνώμη μου,  ωραιότερο σπίτι και μου τύχαινε το χειρότερο, κατά τη γνώμη μου, θα ήμουν πολύ ανικανοποίητος και οργισμένος. Διότι, όπως και να το κάνουμε, υπάρχει αυτό που λέγεται προτίμηση και η προτίμηση είναι ένα από τα πολλά ανεπίλυτα προβλήματα των ανθρώπινων κοινωνιών. Θα πρότεινα λοιπόν η διαμονή στα σπίτια να είναι ετήσια και η κλήρωση να ξαναγίνει, με την ελπίδα ότι του χρόνου θα είμαι πιο τυχερός. Θα τη δεχτούν όλοι και όλες αυτή την πρόταση; Εάν την δεχτούν οι έντεκα, οι περισσότεροι, έχει καλώς, του χρόνου θα ξαναγίνει η κλήρωση.

ΕΑΝ δεν την δεχτούν; Ή θα στερηθώ το σπίτι που μου άρεσε πολύ και κάπου κάπου θα ξεσπάω, πάνω σε άλλους και άλλες εννοείται,  ή θα πάω να διώξω με τη βία αυτόν ή αυτήν που μένει μέσα. Πώς θα αντιδράσουν οι άλλοι; Κάποιοι και κάποιες θα ταχθούν με το μέρος του/της, κάποιοι και κάποιες με το δικό μου. Η κοινωνία θα σπάσει σε δύο εχθρικά κομμάτια. Ποιες θα είναι οι μεταξύ τους σχέσεις και που μπορεί να καταλήξουν θα το δούμε αργότερα γιατί τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουμε άλλα δύο, προς το παρόν προβλήματα:  είμαστε άνθρωποι και πρέπει να φάμε και να γαμήσουμε –  δεν το λέω μόνο για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες, γιατί έχω ακούσει να ρωτάει η μία την άλλη:  τον γάμησες;  Και όχι, γαμήθηκες ή κοιμήθηκες μαζί του!

ΘΑ αρχίσω με το φαγητό διότι, γαμάνε τα ψωμιά, όχι τα ψωλιά! Πολύ ωραία, τακτοποιηθήκαμε στο σπίτι μας, είτε μας αρέσει είτε όχι,  και πεινάσαμε. Ξέχασα να σας πω ότι στις αποθήκες υπάρχουν τρόφιμα για ένα ολόκληρο χρόνο. Πώς θα ετοιμάζουμε τη τροφή μας;  Θα μαγειρεύει ο καθένας μόνος του ή θα μαγειρεύουμε εκ περιτροπής;  Επιλύσιμο πρόβλημα, πολύ επιλύσιμο. Μπορεί όλοι και όλες, αν και δεν είμαι βέβαιος, να δεχτούν το εκ περιτροπής μαγείρεμα. Μπορεί να συνυπάρξουν και οι δύο τρόποι, no problem! Δύο ετοιμάζουν σήμερα το φαγητό, άλλοι δύο αύριο και τα λοιπά με αποτέλεσμα να μαγειρεύεις μια φορά τη βδομάδα για τους άλλους και τις έξι να πηγαίνεις να τρως. Εγώ θα προτιμούσα τον τρόπο της εναλλαγής, κατηγορηματικά. Εννοείται ότι είσαι υποχρεωμένος,η  να μαγειρέψεις όταν έρθει η σειρά σου  αλλά όχι και να παρευρίσκεσαι πάντα την ώρα του φαγητού – μπορεί να είσαι άρρωστος, να μην έχει κέφι να δεις άνθρωπο, να κάνεις κάτι και να μην θέλεις να το διακόψεις και άλλα πολλά.

ΚΑΙ σε αυτή την περίπτωση, ενώ το πρόβλημα θα λυθεί πολύ εύκολα, θα προκύψουν προβλήματα, επιλύσιμα και ανεπίλυτα. Τι ώρα θα τρώμε;  Εάν δεν θα μπορέσουμε να καταλήξουμε να τρώμε στις μία και μισή ή στις δύο ή στις δύο και μισή, θα καταφύγουμε πάλι στην κλήρωση. Εάν κάποιος, κάποια δεν ξέρει να μαγειρεύει; Κι αν κάποιος που αποφάσισε να μαγειρεύει μόνος του έρχεται και τρώει, κάπου κάπου στην αρχή και μετά το κάνει σύστημα και τρώει χωρίς να μαγειρεύει και να πλένει πιάτα και κατσαρόλες;  Γιατί μην μου  πείτε ότι δεν θα προκύψει αυτό το πρόβλημα! Κόβω τον πούτσο μου φετούλες σα να είναι σαλάμι αέρος, τύπου Λευκάδας! Μα την Παναγία! Πώς θα του φερθούμε αυτού του τύπου ή της τύπισσας. Θα δείξουμε ανοχή ή θα του τρίψουμε τη μούρη στα σκατά;  Εγώ προτείνω να του τρίψουμε τη μούρη στα σκατά.

ΑΣ κάνω μια μικρή στάση να μηρυκάσω μερικές σκέψεις. Ο τύπος που δεν θα υποχωρήσει στο ζήτημα της επιλογής του σπιτιού και ο τύπος που θα τρώει χωρίς να μαγειρεύει και να πλένει θα είναι ο ίδιος ή θα είναι διαφορετικοί;  Μπορεί να είναι ο ίδιος, μπορεί και διαφορετικοί. Έχουμε λοιπόν δύο υπόπτους  –  υπόπτους για ποιο προαναγγελθέν έγκλημα, Αθανάσιε Τριανταφυλλιά;

ΘΑ απαντήσω αφού αντιμετωπίσουμε το επόμενο, λογικά και χρονικά, πρόβλημα. Είμαστε από είκοσι μέχρι σαράντα χρονών, μέσα στη τρελή την  κάβλα,  και μετά από κάνα δύο μέρες το πολύ θα αρχίσει το γαμήσι –  κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ας το πω πιο ευγενικά – διότι είμαι ευγενικός: θα αρχίσει το μεγάλο δράμα του ζευγαρώματος. Διότι και πλήρη ελευθερογαμία να έχουμε πάλι θα υπάρξουν δράματα. Αλλά ελευθερογαμία δεν θα υπάρξει διότι προερχόμενοι από τη σημερινή κοινωνία έχουμε τις αναστολές μας και τις ενοχές μας και τους περιορισμούς μας –  δεν το κατηγορώ, το κατανοώ.

ΝΑ ποιο θα είναι το πρόβλημα. Θα υπάρξουν άνδρες και γυναίκες που θα είναι περισσότερο επιθυμητοί, επιθυμητές από τους άλλους και τις άλλες. Εάν ήμουνα κι εγώ εκεί μέσα, όντας 58 χρονών, θα ήμουνα ο λιγότερο επιθυμητός άνδρας, το γνωρίζω και δεν μου καίγεται καρφάκι! Δε θα πεθάνω με το παράπονο ότι δεν έχω γαμήσει  –  με άλλα παράπονα θα πεθάνω, όλοι και όλες μας παραπονεμένοι θα πεθάνουμε, μη νομίζετε! Εάν όμως ήμουνα είκοσι ή τριάντα ή σαράντα και ήμουνα ο λιγότερο ή καθόλου επιθυμητός θα έπρεπε να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου παίζοντας με τη παλάμη μου το γνωστό ερωτικό παιχνίδι, Μαριγούλα Μαριγώ, δεν με θέλεις, να κι εγώ. Ή, θα μπορούσε να ήμουν ο πιο επιθυμητός –  να με ήθελαν οι τέσσερις από τις δέκα! Θα υπάρξει μια γυναίκα που θα είναι η λιγότερο επιθυμητή και γυναίκα που να την προτιμούν οι πέντε από τους δέκα άνδρες! Προφανώς και αντιλαμβάνεστε το πρόβλημα. Προσπερνώ τροχάδην το όλο ζήτημα και περιγράφω την πιο θεμιτή κατάληξη της διαδικασίας ζευγαρώματος συνοπτικά: έχουμε δέκα ζευγάρια – με κάποιες να γαμάνε περισσότερους, κάποιους να γαμάνε περισσότερες, ζευγάρια να κάνουν παρτούζα, άνδρες και γυναίκες να πηγαίνουν και με άνδρες και με γυναίκες ή μόνο με γυναίκες ή μόνο με άνδρες, μου είναι παντελώς αδιάφορο, αρκεί να είναι εντάξει στις όποιες υποχρεώσεις έχει αναλάβει μέσα στην ομάδα/κοινωνία. Ερωτώ τώρα. Ο πιο επιθυμητός άνδρας, αυτός που θέλει να τρώει χωρίς να μαγειρεύει κι αυτός που δεν υποχωρεί στο ζήτημα του σπιτιού είναι ένας ή τρεις ή δύο;

ΘΑ μου πείτε βέβαια τι σχέση έχουν όλα αυτά με το ζήτημα της ηγεσίας. Ελάτε τώρα, μην κάνετε πως δεν καταλαβαίνετε! Κουτόχορτο τρώμε! Για να γίνω πιο σαφής, για να μπω θυελλωδώς και τρικυμιωδώς στο  θέμα μας θα καταπιαστώ με το πιο σημαντικό από τα προβλήματα που θα προκύψουν κατά τη διαδικασία συγκρότησης της εν λόγω κοινωνίας των αναρχικών. Να διευκρινίσω ότι η ομάδα αυτή είναι κοινωνία, κάθε ομάδα είναι κοινωνία, κάθε κοινωνία είναι ή ομάδα ή άθροισμα ομάδων, όχι μεμονωμένων ατόμων!  Και ότι κατά τη διαδικασία συγκρότησης της ομάδας, άρα και της κοινωνίας, εμφανίζονται αναπόφευκτα ο ηγέτης και το θύμα. ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ. Εικάζω ότι ακούτε ηγέτης και σας σηκώνεται η τρίχα κάγκελο. Διαφωνώ:  δεν μπορεί να υπάρξει ομάδα, άρα και κοινωνία, χωρίς ηγέτη. Χωρίς Κύριο μπορεί να υπάρξει, χωρίς ηγέτη όχι! Είναι φύσει αδύνατον! Χωρίς θύμα μπορεί να υπάρξει ομάδα/κοινωνία, θα δούμε πως και γιατί ένα άλλο πρωινό, αλλά χωρίς ηγέτη όχι.

ΚΑΠΟΙΑ στιγμή κάποιος ή κάποια, θα δούμε ότι θα είναι κάποιος, θα θέσει το εξής ζήτημα. Αγαπητοί και αγαπητές, τα τρόφιμα που έχουμε μας αρκούν για ένα χρόνο, εμείς όμως θα ζήσουμε εδώ πέντε. Τι θα κάνουμε μόλις τελειώσουν τα τρόφιμα;  Αυτός που θα θέσει αυτό το ερώτημα, θα είναι ο ηγέτης. Ποιος θα είναι;  Γιατί θα είναι άνδρας;  

badarts

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ