Ο «γοργόδρομος» Βορέας

Ο Βορέας σε ένα χαρακτηριστικό ανάγλυφο από το Ωρολόγιον του Ανδρόνικου του Κυρρήστου είναι επίκαιρος τη σημερινή παγερή ημέρα.
Απεικονίζεται φτερωτός και γηραιός με γενειάδα.
Ο «γοργόδρομος» Βορέας, όπως τον χαρακτηρίζει ο Ησίοδος στη Θεογονία του, είναι γυιός του Γίγαντα Αστραίου και της πεντάμορφης χιλιοτραγουδισμένης Ηούς. Αυτός ο μεσήλικας και παγερός θεός του Βόρειου ανέμου «κατέβαινε από τη Θράκη φέρνοντας μαζί του χιόνια και χαλάζι», όπως μας περιγράφει ο ΄Ομηρος στην Ιλιάδα.
Η ονομασία του προέρχεται από τις λέξεις Βοή και Ρέω που αποδίδουν την ψυχρότητα που παράγει η ροή του, κυρίως όταν πέφτει πάνω στα δένδρα. Δεν αποκλείεται να είναι μια ηχοποίητη λέξη.
O Hσίοδος στο έπος του «Εργα και Ημέραι» μας παρουσιάζει δύο πλευρές του ανέμου αυτού με ανάλογες συνέπειες: «με τη σφοδρότητά του ξεριζώνει και ρίχνει δένδρα, διαπερνά τα στήθια των δασύτριχων ζώων, με μόνη εξαίρεση τα πρόβατα και κάνει τους γέροντες να μαζεύονται κουβάρι.» Υπάρχει όμως και η ευνοϊκή πλευρά του: διαλύει τα βαριά σύννεφα με ισχυρές νεροποντές κι έτσι ο Βοριάς γίνεται «αιθρηγενέτης» και «αίτιος ευδίας», ξαστεριάς.

Όμορφα τον περιγράφει στην επίκληση του ο Ορφικός Ύμνος.

Βορέου θυμίαμα, λίβανον

Χειμερίοις αύραισι δονών βαθύν ηέρα κόσμου
Κρυμοπαγής Βορέα, χιονώδεος ελθ’ από Θράικης
λύε τε παννέφελον στάσιν ηέρος υγροκελεύθου
ριπίζων ικμάσιν νοτεραίς ομβρηγες ύδωρ,
αίθρια πάντα τιθείς, θαλερόμματον αιθέρα τεύχων
ακτίνες ως λάμπουσιν επί χθονός ηελίοιο

μετάφραση

Εσύ ο παγερός Βορρά που με τις χειμωνιάτικες αύρες δονείς το βαθύ αέρα του κόσμου,
Έλα από τη χιονοσκέπαστη Θράκη και διάλυσε το νεφελώδη υγρό αέρα
και φύσηξε με υγρές ικμάδες το νερό της βροχής φέροντας την αιθρία
κι επιτυγχάνοντας ήπια ατμόσφαιρα, ώστε να λάμπουν οι ακτίνες του ήλιου πάνω στη γη.

Ράνια Τζεν

The Mythologists

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ