Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015

Ψυχολογικά πειράματα με ανθρώπους – Μέρος ΙΙ


O John Darley και ο Bibb Latane λοιπόν, σχεδίασαν μια αλληλουχία πειραμάτων για να εξετάσουν τις αναγκαίες συνθήκες οι οποίες κάνουν τους ανθρώπους να αγνοήσουν την κραυγή βοήθειας κάποιου, αλλά κι αυτές κατά τις οποίες πρυτανεύει η ευσπλαχνία τους τελικά. Έτσι το πείραματα σχεδιάστηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε οι συνθήκες διεξαγωγής τους να προσομοιάζουν με τις συνθήκες  που επικρατούσαν κατά την διάρκεια του φόνου της Kitty Genovese.

Δηλαδή, οι συμμετέχοντες που ήταν 72 φοιτητές (άντρες και γυναίκες), του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, πίστευαν ότι παίρνουν μέρος σε μια συζήτηση για την προσαρμογή τους στην πανεπιστημιακή ζωή της πόλης, ήξεραν ότι στο πείραμα συμμετέχουν κι άλλοι, αλλά δεν τους έβλεπαν. Πως γινόταν αυτό; Τους περνούσαν από ένα διάδρομο, που φαινόταν ότι οδηγεί σε άλλα δωμάτια (αλλά οι πόρτες αυτών των δωματίων ήταν κλειστές), σε ένα χώρο όπου θα άκουγαν άλλους συμμετέχοντες να μιλούν για τη ζωή τους, σαν να βρίσκονταν για παράδειγμα σε ομαδική συνεδρία.

Για να εξασφαλιστεί υποτίθεται η ανωνυμία και να μην αισθάνονται ντροπή και ενοχές να μιλήσουν για προσωπικά τους θέματα, κανείς δεν θα έβλεπε τον άλλο και ο ερευνητής θα έβγιανε εκτός δωματίου, αφήνοντας τους μόνο ένα ερωτηματολόγιο με οδηγίες. Όταν θα μιλούσαν οι άλλοι (επρόκειτο όμως για ηχογραφημένες ‘συνεντεύξεις’), το δικό τους μικρόφωνο θα ήταν κλειστό κι όταν ερχόταν η σειρά τους, θα μπορούσαν να μιλήσουν για δύο λεπτά για τις εμπειρίες τους.




Μέσα στις ηχογραφημένες συνομιλίες, που επαναλαμβάνω όμως πως αυτός που συμμετείχε κάθε φορά δεν ήξερε ότι είναι ηχογραφημένες, αλλά νόμιζε πως στα άλλα δωμάτια βρίσκονται όντως άλλοι άνθρωποι και μιλούν (καταλαβαίνετε εδώ την προσομοίωση με τις συνθήκες που επικρατούσαν την βραδιά του φόνου της Genovese που άνθρωποι παρακολουθούσαν από διαφορετικά διαμερίσματα τι διαδραματιζόταν), υπήρχε και μία ενός φοιτητή με επιληψία που εξομολογούνταν ότι παθαίνει συχνά σοβαρές κρίσεις, ότι το Πανεπιστήμιο είναι δύσκολο κι ότι η Ν. Υ. σαν πόλη είναι απάνθρωπο μέρος για να ζει κανείς.

Ύστερα ακουγόντουσαν κάποιες άλλες διηγήσεις από τις μαγνητοταινίες που έπαιζαν στα άλλα δωμάτια κι εν συνεχεία αυτός ο ‘φοιτητής’, πάθαινε ‘κρίση’ την ώρα που μιλούσε και καταγραφόνταν οι αντιδράσεις των συμμετεχόντων. Οι περισσότεροι αν και δεν έμεναν καθόλου απαθείς όσο τον άκουγαν να καλεί ξέπνοος σε βοήθεια και να λέει πως φοβάται ότι θα πεθάνει (μετά ακουγόνταν ένας γδούπος και ακολουθούσε σιγή), ίσα-ίσα ψέλλιζαν διάφορα όπως «Πω πω»,  «Θεέ μου παθαίνει κρίση» κτλ, δεν βγήκαν από το δωμάτιο να αναζητήσουν τον ερευνητή που τους είχε οδηγήσει εκεί και να του ζητήσουν βοήθεια.

Πόσοι ήταν αυτοί; Το 85% των συμμετεχόντων. Αντιλαμβάνεστε την συσχέτιση με το πείραμα του Milgram; Και σημειωτέον ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος για τους ίδιους, ενώ την βραδιά του φόνου της άτυχης κοπέλας οι 38 αυτόπτες μάρτυρες είχαν να κάνουν μ’ έναν δολοφόνο. Δεν ρίσκαραν κάτι οι φοιτητές λοιπόν αν έβγαιναν να αναζητήσουν βοήθεια και κανείς δεν τους είπε κανείς να μην βγουν. Ο ερευνητής τους είχε απλώς δώσει την οδηγία να ακολουθήσουν την διαδικασία, να μιλήσουν όταν θα έρθει η σειρά τους κι είχε αποχωρήσει απ’ το χώρο.

Αξίζει δε να έχετε υπόψη ότι η διάρκεια της επίπλαστης επιληπτικής κρίσης ήταν 6 λεπτά, άρα ο εκάστοτε συμμετέχων είχε πολύ χρόνο να σκεφτεί και να πράξει κι ότι το χρονικό αυτό διάστημα ισοδυναμούσε περίπου με την διάρκεια της επίθεσης και του φόνου της Genovese (σας θυμίζω ότι ο δολοφόνος την μαχαίρωσε και προσπάθησε να την βιάσει σε τρεις αλλεπάλληλες επιθέσεις που διήρηκαν συνολικά πάνω από μισή ώρα, αλλά αποσυρόταν κάθε φορά που φοβόταν ότι κάποιος μπορεί να βγει απ’ την πολυκατοικία της και να την βοηθήσει).

Όταν ρωτήθηκαν εντέλει γιατί δεν αντέδρεσαν, δεν ήταν σε θέση να δώσουν επαρκείς εξηγήσεις. Δεν είχαν αποφασίσει εκ των προτέρων να μην αντιδράσουν, αλλά δεν αντέδρασαν. Οι ερευνητές μάλιστα βρήκαν ότι όσο περισσότερα άτομα υποτίθεται ότι συμμετείχαν, τόσο λιγότερο υπεύθυνο ένιωθε το άτομο να αντιδράσει προσωπικά. Ηδιάχυση της ευθύνης την οποία ήδη σας είχα αναφέρει, κυριαρχούσε. Ενώ στις δυάδες συμμετεχόντων, αν το δεύτερο μέλος ήταν ο ‘επιληπτικός’ φοιτητής, οι συμμετέχοντες σε ποσσοτό 85% αναζητούσαν βοήθεια και μάλιστα στα 3 πρώτα λεπτά. Αντιστράφηκε δηλαδή το ποσοστό σ’ αυτή τη συνθήκη.

John Darley και ο Bibb Latane , βρήκαν επίσης ότι ανεξάρτητα απ’ τον αριθμό των συμμετεχόντων σε μια ομάδα, αν το υποκείμενο δεν ζητήσει βοήθεια για κάτι που συμβαίνει μέσα στα 3 πρώτα λεπτά, τότε είναι εξαιρετικά απίθανο να το κάνει μετά. Βρήκαν επίσης, ότι ακόμα κι αν εμείς κινδυνεύουμε (σχεδίασαν μια συνθήκη όπου καπνός έβγαινε από παντού, αλλά οι άλλοι δύο εκπαιδευμένοι συμμετέχοντες στο πείραμα, παρίσταναν τους αδιάφορους), αν οι άλλοι γύρω μας δεν αντιδρούν δεν θα αντιδράσουμε ούτε κι εμείς! Δείτε και το σχετικό video.



Μόνο ένας απ’ τους συμμετέχοντες ενημέρωσε για τον καπνό στα 4 πρώτα λεπτά και μόνο 3 συνολικά απ’ τους 72, αντέδρασαν σε όλο το πείραμα. Στις περιπτώσεις που οι συμμετέχοντες ήταν μόνοι τους (και ο καπνός εμφανιζόταν) έσπευδαν να ενημερώσουν και να ζητήσουν βοήθεια σχεδόν όλοι και μάλιστα αμέσως. Παράξενο, έτσι δεν είναι; Αυτό το πείραμα δείχνει και τον ισχυρό βαθμό κοινωνικής συμμόρφωσης, που κάνει τους περισσότερους από μας να ρισκάρουμε ακόμα και την ζωή μας, παρά να πάμε αντίθετα με ότι κάνει ο υπόλοιπος κόσμος. Σχεδόν ανίκητα τα κοινωνικά πρότυπα δηλαδή.

Και δυστυχώς σε περισσότερα από 50 folow up, οι μελέτες και τα πειράματα επαλήθευσαν την αντίστροφη σχέση μεγέθους ομάδας και παροχής βοήθειας. Τι μπορεί να γίνει λοιπόν, ώστε να επιλυθεί αυτή η προσωπική σύγκρουση που βιώνει κανείς όταν παρίσταται σε τέτοια γεγονότα; Πως μπορούμε να αντιπαλέψουμε την συλλογική αδράνεια, την διάχυση της ευθύνης, την πλουλαριστική άγνοια, το σύνδρομο Genovese όπως ονομάστηκε;

Απ’ ότι φαίνεται μόνο με εκπαίδευση. Όπως μαθαίνουν κάποιοι να δίνουν το φιλί της ζωής, έτσι πρέπει να μάθουμε το πως να αντιδρούμε σε τέτοιες περιστάσεις. Γίνεται; Η απάντηση είναι πως ναι. Άνθρωποι που εκπαιδεύτηκαν πως να αντιδρούν (μελέτη του A. Beaman), είχαν σχεδόν δυό φορές περισσότερες πιθανότητες να προσφέρουν βοήθεια, σε σχέση με άλλους που δεν πέρασαν από τέτοια εκπαίδευση. Κάτι δεν είναι κι αυτό;
Να είστε καλά.

aikaterinitempeli

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.