Ο εξυπνότερος υποχωρεί” – και χάνει το παιχνίδι

Έχετε αλληλεπιδράσει ποτέ με κάποιον που δεν μπορεί να τσακωθεί; Εγώ ζω με έναν τέτοιο άνθρωπο. Και μπορώ να πω ότι ειλικρινά, κάποιες φορές εύχομαι να μπορούσαμε να είχαμε μία καλή αντιπαράθεση! Δε μου αρέσουν οι φωνές, αλλά καμιά φορά χρειάζεται να ξεσπάσεις. Να θυμώσεις, να τα "βγάλεις από μέσα σου", που λένε. Γιατί αν δεν τα βγάλεις, πώς θα ξαλαφρώσεις;

Και αν δεν εκφράσεις στον άλλον τον εκνευρισμό σου σε όλο του το μεγαλείο, πώς αυτός θα καταλάβει ότι πραγματικά κάτι σε ενοχλεί; Υπάρχουν άνθρωποι που όταν τους λες με ηρεμία "με ενοχλεί το τάδε" το παίρνουν απλά ως μία δήλωση άνευ σημασίας. Πρέπει να δουν και τον εκνευρισμό στο μάτι για να καταλάβουν τι συμβαίνει. Ο Ούρμπαν είναι ένας από αυτούς!

Δε λέω ότι είναι καλή τακτική να τσακώνεσαι με τον σύντροφό σου, ή με οποιονδήποτε. Λέω ότι είναι κακή τακτική να τα κρατάς όλα μέσα σου. Καλή η επικοινωνία, καλός ο διάλογος, αλλά όταν δε βγάζεις άκρη; Ο σύζυγός μου όταν εγώ εκνευρίζομαι κατεβάζει ρολά – σταματάει να μιλά, και συχνά φεύγει από το δωμάτιο, αφήνοντάς με να βράζω. Έτσι που καμιά φορά ελπίζω να ανταλλάξουμε μερικές θυμωμένες κουβέντες, για να ξεφουσκώσει ο θυμός, και μετά να πούμε "μα τι χαζομάρες κάνουμε" και να πάμε να πιούμε έναν καφέ φιλιωμένοι. Συμβαίνει κι αυτό, αλλά σπανιότερα. Και δεν υπάρχει κάτι που να με εκνευρίζει παραπάνω, όταν προσπαθώ να τσακωθώ και εκείνος μένει... βούδας. Είναι σαν να σου λέει "φώναζε εσύ, λίγο με ενδιαφέρει".

Ωστόσο όλα αυτά μου συμβαίνουν αποκλειστικά και μόνο στη συζυγική μου ζωή. Γιατί όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο πιο δύσκολο μου είναι να τσακωθώ με άλλους. Όταν βρίσκομαι μέσα σε μια αντιπαράθεση, κάποια στιγμή το μυαλό μου αρχίζει να παίζει νοητικά παιχνίδια: αρχίζει και βλέπει τη στάση του άλλου, πώς έφτασε εκείνος στην νοητική κατάσταση που είναι. Βλέπω και τη δική μου, και κατανοώ τους λόγους που έχω φτάσει σε αυτήν την αντιπαράθεση. Βλέπω το όλο σκηνικό "από πάνω", σαν ένας παρατηρητής που δεν έχει πλευρά. Και συνειδητοποιώ ότι ο άλλος πράγματι, από την πλευρά του κρατάει μια δικαιολογημένη στάση. Κι εγώ, από την πλευρά μου επίσης. Καθένας με τις εμπειρίες του, με τα προβλήματά του, με τα άγχη που κουβαλάει. Καθένας μέσα του έχει δίκιο. Όταν το καταλάβεις αυτό είναι δύσκολο να μείνεις θυμωμένος.

Αλλά το θλιβερό είναι ότι πολλοί δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση. Μένουν κλειδαμπαρωμένοι στο κουτάκι της περιορισμένης αντίληψής τους, μη μπορώντας να κατανοήσουν κάτι παραπέρα από τον μικρόκοσμο μέσα στο κεφάλι τους. Δεν λέω ότι πρέπει να συμμεριστούν την άποψη του άλλου – απλώς να καταλάβουν ότι η άποψη του άλλου έχει σχηματιστεί μέσα από τις εμπειρίες και τα συναισθήματά του, ότι ο άλλος έχει φτάσει σε αυτήν την άποψη μέσα από κάποια πνευματική και ψυχολογική διαδικασία, η οποία από την πλευρά του είναι δικαιολογημένη. Και αν εγώ έχω φτάσει σε μια αντίθετη άποψη λόγω των δικών μου εσωτερικών διαδικασιών, τότε απλώς έτσι έχουν τα πράγματα. Δεν έχει ο ένας δίκιο και ο άλλος άδικο, έχουμε και οι δύο δίκιο από την πλευρά μας. Και αν δεν μπορούμε να γεφυρώσουμε το χάος που μας χωρίζει υποχωρώντας λίγο αμοιβαία, τότε ας είναι. Δεν χρειάζεται όλοι να συνεννοούνται, και δε χρειάζεται να είμαστε φίλοι με όλους. Ούτε και με κάποιο αγαπημένο πρόσωπο πρέπει να συμφωνούμε σε όλα. Απλά να επιτρέπουμε στον άλλο να έχει την άποψή του.

Έχω γράψει αλλού για το πώς ο κόσμος κρίνει και κατακρίνει χωρίς να έχει ιδέα με ποιον τρόπο το άτομο που κρίνεται έχει περιέλθει στην κατάσταση που είναι, και γιατί συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται. Δυστυχώς έτσι λειτουργούν τα πράγματα. Είναι μια διαδικασία τόσο αυτόματη μέσα μας, που δύσκολα τη σταματάμε, ακόμα κι αν τη συνειδητοποιούμε. Κι όσο κι αν είμαστε εξελιγμένοι σαν είδος εμείς οι άνθρωποι, όσο κι αν έχει προχωρήσει η ιατρική, η φυσική και όλες αυτές οι επιστήμες που κάνουν τη ζωή μας τόσο άνετη, παρόλα αυτά αδυνατούμε να εφαρμόσουμε, ακόμα και στις καθημερινές μας σχέσεις, την ανοχή και την κατανόηση. Αδυνατούμε να επιτρέψουμε στον άλλο να είναι το ξεχωριστό πρόσωπο που είναι, με τις ιδέες του, τις ανησυχίες του, τα προβλήματά του, την άποψή του.

Γι' αυτό και τσακωνόμαστε.

Όταν όμως τα συνειδητοποιείς αυτά, ο θυμός εξανεμίζεται. Και ή υποχωρείς – αν ο άλλος σου είναι πραγματικά σημαντικός – ή απλά δέχεσαι ότι συμωνείς να διαφωνείς. Ή ακόμα – κάτι που συμβαίνει σπάνια – επιτρέπεις στον εαυτό σου να τσακωθεί, έχοντας πλήρη επίγνωση του ότι αυτό δεν έχει κανένα νόημα. Καμιά φορά είναι ψυχοθεραπεία, κάθαρση, ξαλάφρωμα.

Το ιδανικό είναι να βρεις τον σύντροφο ο οποίος θα υποχωρεί ένα βήμα για κάθε βήμα που υποχωρείς εσύ. Μια σχέση αμοιβαία, που καθένας είναι διατεθειμένος να κάνει μια μικρή θυσία προκειμένου να συνυπάρχει με τον άλλον. Και φίλους που δε θα παρεξηγούνται με το παραμικρό και που δεν θα τους παρεξηγείς με το παραμικρό, που θα ξέρεις ότι ακόμα κι αν διαφωνείς, η διαφωνία δεν θα έχει ως αποτέλεσμα αρνητικά συναισθήματα.

Αλλά ξέρουμε όλοι πολύ καλά ότι δεν είναι πάντα έτσι. Ειδικά με ανθρώπους που δεν τους έχεις επιλέξει, αλλά ανήκουν στον οικογενειακό κύκλο. Με ανθρώπους που είναι πεπεισμένοι ότι έχουν δίκιο, ότι δεν επιτρέπεται να υπάρχει άλλη άποψη εκτός από τη δική τους, γιατί η δική τους είναι η σωστή. Όταν συνειδητοποιείς ότι ή θα υποχωρήσεις ή θα γίνει μεγάλος τσακωμός, και επιλέγεις να υποχωρήσεις, τότε είσαι ο εξυπνότερος. Και τελικά έχεις χάσει.

Ναι, έχεις χάσει. Καλά διαβάζετε. Ο εξυπνότερος είναι αυτός που πάντα χάνει το παιχνίδι, και ο θρασύς είναι αυτός του οποίου "του περνάει" το δικό του. Όχι μόνο αυτό: αισθάνεται και δικαιωμένος.

Έχω καταλήξει στο – αρκετά αυθαίρετο, ομολογώ – συμπέρασμα, ότι εξελικτικά ο άνθρωπος δεν είναι προγραμματισμένος να είναι πολύ ευφυής. Μέχρι ένα βαθμό. Εξάλλου σε κάθε ζωϊκό είδος, τα άκρα είναι αυτά που ξεχωρίζουν – και αυτά που γίνονται στόχος επιθέσεων. Η φύση δεν αγαπά τις αποκλίσεις. Αν είστε πολύ ευφυής, πιστεύω ότι καταλαβαίνετε πόσο λίγη σημασία έχει αυτό για την καλή ψυχολογική σας κατάσταση. Κι αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι ξεχωριστά και πολύ ευφυή, ξανασκεφτείτε το: η φύση, και η κοινωνία, πολεμά τις εξαιρέσεις. Μήπως καλύτερα να ήσαστε ευτυχισμένοι αν τα παιδιά σας μεγαλώνουν ως μέρος ενός συνόλου, παρά ως αποκλίσεις;

o-klooun

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ