Τρίτη 7 Ιουλίου 2015

Πέρα από την ευτυχία: Τα πλεονεκτήματα της κακής διάθεσης...ΜΕΡΟΣ Γ’



Το να κάνουμε λάθη είναι μια εξαιρετικά εκπαιδευτική ευκαιρία.
Το να κάνουμε λάθη είναι μια εξαιρετικά εκπαιδευτική ευκαιρία.
Επιμέλεια – Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA , υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Συγγραφέας Matthew Hutson
Μεταμέλεια και Απογοήτευση
O Ted Ligety πήγε στο Vancouver το 2010 ως φαβορί να κερδίσει ένα ολυμπιακό μετάλλιο στο αλπικό σκι στην υπεργιγαντιαία κατάβαση. Έφυγε με άδεια χέρια. «Μετά τον αγώνα κατάλαβα ότι έχασα χρόνο κατεβαίνοντας την πλαγιά», είπε αργότερα. «Αυτό ήταν ένα βαθύ αίσθημα απογοήτευσης, αλλά με βοήθησε πολύ ν’ αλλάξω τη νοοτροπία μου». Πίεσε τον εαυτό του περισσότερο και τέσσερα χρόνια αργότερα κέρδισε το χρυσό.
Η μεταμέλεια κάνει την εμφάνισή της όταν αναρωτιόμαστε «τι θα γινόταν αν είχαμε κάνει κάτι λίγο διαφορετικά». Έχει τη βάση του σε παράλογες σκέψεις, στο συλλογισμό πάνω σε εναλλακτικές μορφές της πραγματικότητας. Αυτές οι παράλογες σκέψεις μάς βοηθούν ν’ αναλύσουμε το παρελθόν και το μέλλον, ώστε να κατανοήσουμε την αιτιότητα : «Αν δεν είχα κάνει το Α θα είχε συμβεί το Β», «Αν κάνω το Χ, θα συμβεί το Ψ». Έτσι αποκτούμε εμπειρία και μαθαίνουμε να προγραμματίζουμε.
Το να κάνουμε λάθη είναι μια εξαιρετικά εκπαιδευτική ευκαιρία κι έτσι τα αισθήματά μας επιμένουν όταν κάνουμε λάθος, προσθέτοντας τη μεταμέλεια στην ήδη επιβαρυμένη περίσταση. «Πώς μπόρεσα να το κάνω αυτό;» αναρωτιέσαι, «Φέρθηκα τόσο ανόητα! Αν ήξερα τότε αυτά που γνωρίζω σήμερα». Εξελιχθήκαμε αναγνωρίζοντας τα λάθη μας συχνά με κάθε επώδυνη λεπτομέρεια. Υπάρχει λόγος που μας κλωτσάμε όταν έχουμε ήδη πέσει.Οι έρευνες δείχνουν ότι καθώς η μεταμέλεια κάνει τα λάθη μας περισσότερο επώδυνα, γίνονται περισσότερο αξιομνημόνευτα κι έτσι αποφασίζουμε πιο σθεναρά ν’ αλλάξουμε πορεία. Η μεταμέλεια είναι ίσως, το πιο συνηθισμένο αρνητικό αίσθημα, που καλύπτει κάθε περίσταση από την επιλογή ερωτικού συντρόφου έως την επιλογή ουράς στο σούπερ μάρκετ.

Ο Todd Kashdan θυμάται ακόμα την ευκαιρία που είχε να πάρει ένα μάθημα του Carl Sagan στο πανεπιστήμιο. Είχε προγραμματίσει μια συνάντηση με τον αστρονόμο για να τον δεχτεί στο μάθημά του, αλλά ντρεπόταν τόσο να τον συναντήσει που τελικά δεν πήγε. «Ντρέπομαι που άφησα το άγχος μου να μου στερήσει μια τόσο όμορφη εμπειρία», λέει. «Είναι η λυδία λίθος που μου έρχεται στο νου όταν έρχομαι αντιμέτωπος με το άγχος του να συστηθώ σε κάποιον».
Η μεταμέλεια συνοδεύεται από ένα ακόμα αίσθημα που μας κρατάει μακριά από μπελάδες: τις τύψεις. Όταν δε μας παραλύουν, ο φόβος των τύψεων μας ωθεί ν’ αγοράζουμε προφυλακτικά, να πίνουμε λιγότερο αλκοόλ και να τρώμε πιο υγιεινά, όπως μας δείχνουν οι έρευνες.
Η μεταμέλεια μας κινητοποιεί επίσης να διορθώσουμε οποιαδήποτε ζημιά έχουμε κάνει ανεξάρτητα από το αν αυτό αφορά την επιστροφή μιας απερίσκεπτης αγοράς ή το να ζητήσουμε συγγνώμη σε ένα φίλο. Αυτό ακριβώς το στοιχείο της επανόρθωσης διακρίνει τη μεταμέλεια από την απογοήτευση η οποία μας οδηγεί να εγκαταλείψουμε ένα στόχο. Η μεταμέλεια έρχεται στην επιφάνεια όταν ένα αποτέλεσμα είναι χειρότερο από αυτό που περιμέναμε και αφορά στην προσωπική μας ευθύνη σε σχέση με αυτό. Η απογοήτευση αναδύεται όταν αισθανόμαστε ανήμποροι για την κακή έκβαση ενός γεγονότος. Παρ’ όλο που η απογοήτευση είναι δυσάρεστη, έχει και αυτή τη χρησιμότητά της. Για παράδειγμα βάζει τέρμα σε μια ανέφικτη επιθυμία, ελκύει τη συμπάθεια και την υποστήριξη των άλλων. Ως αποτέλεσμα, οι άλλοι γίνονται περισσότερο υποστηρικτικοί.
Η έκφραση της μεταμέλειας φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά. Το μοίρασμα των τύψεών μας μπορεί να μας κάνει να φαινόμαστε περισσότερο ταπεινοί –άλλωστε όλοι κάνουμε λάθη-, ευάλωτοι και υπεύθυνοι για τις συνέπειες των πράξεών μας.
Οι ψυχολόγοι Laura King και Joshua Hicks, πιστεύουν ότι η μεταμέλεια είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Οι άνθρωποι που σκέφτονται στοχάζονται πάνω στις εκδοχές του εαυτού τους που δεν έγιναν πραγματικότητα έχουν περισσότερο ώριμες και περίπλοκες προσωπικότητες: είναι περισσότεροι ανθεκτικοί στην αβεβαιότητα, βιώνουν κάθε λεπτή απόχρωση των αισθημάτων τους, έχουν ενσυναίσθηση, είναι ανοικτοί σε νέες εμπειρίες και διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους. Η αναγνώριση της ήττας μάς διδάσκει να εγκαταλείπουμε παλιούς στόχους και να θέτουμε καινούργιους. Η μεταμέλεια μπορεί μακροχρόνια να οδηγήσει σε ένα πιο ολοκληρωμένο σχέδιο για ευτυχία, πιο ανθεκτικό και περίπλοκο.
Σύγχυση, Εκνευρισμός, Ανία
Όταν ο Sidney D’Mello ψυχολόγος στο Notre Dame, εκπαιδευόταν στον προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών, έγραφε ένα πρόγραμμα, το έτρεχε και στην οθόνη εμφανιζόταν άμεσα ένα μήνυμα βλάβης. Ενώ όλα έδειχναν μια χαρά, κάτι δεν δούλευε. Η εμφάνιση νέων πληροφοριών που δεν ταιριάζουν με τις παλιότερες – ένα μήνυμα βλάβης όταν δεν περιμένεις κάτι τέτοιο- προκαλεί έκπληξη και εάν η ασυμφωνία επιμείνει προκαλεί σύγχυση. Ο κόσμος γίνεται ένα παράξενο, ανησυχητικό μέρος όπου η αντίληψη και η λογική δεν είναι αρκετά αξιόπιστες. Το σύμπαν καταρρέει.
Όμως η σύγχυση μπορεί να γίνει παραγωγική, να μας εξαναγκάσει να ξανακολλήσουμε μεθοδικά τα κομματάκια του σύμπαντός μας. O D’ Mello κατέγραψε νοερά ένα μοντέλο του προγράμματός του και το δοκίμασε ξανά και ξανά για να διαπιστώσει αν υπήρχε κάποιο πρόβλημα στην τροφοδοσία και στην επικοινωνία όλων των μερών του υπολογιστή. « Αυτή η πλούσια διαδικασία, η αφηρημένη σκέψη, οι δοκιμές και η παρακολούθηση του τρόπου που δουλεύει ένα περίπλοκο σύστημα», λέει ο D’ Mello, είναι η ουσία κάθε μεθόδου εκπαίδευσης.
Ο D’Mello ερευνά τώρα τον τρόπο με τον οποίο οι φοιτητές προσεγγίζουν την επιστημονική σκέψη. Η δυσθυμία που προκαλεί η σύγχυση είναι το καύσιμο για την επίλυση προβλημάτων. Οι ερευνητές στον τομέα της εκπαίδευσης μιλούν για «καλοδεχούμενες δυσκολίες» που αναγκάζουν τους φοιτητές να ασχοληθούν με το εκπαιδευτικό υλικό και την διαδικασία πληροφόρησης σε βάθος. Οι στόχοι των δασκάλων, γράφει ο D’ Mello, θα έπρεπε να είναι να εντοπίσουν τις «ζώνες της δημιουργικής σύγχυσης».
Όταν η σύγχυση επιμένει, εκνευριζόμαστε τόσο, που καμιά φορά θυμώνουμε. Πιο συγκεκριμένα, η σύγχυση, ο εκνευρισμός και ο θυμός προκαλούν το ανασήκωμα των φρυδιών, που είναι ένδειξη ενός εμποδίου μπροστά από το στόχο. Ο εκνευρισμός σε κινητοποιεί να προσπαθήσεις περισσότερο, να σκεφτείς βαθύτερα, να παλέψεις για να επιλύσεις τις ασυμβατότητες.
Αν συνεχίσεις να προσπαθείς αλλά δεν έχεις αποτέλεσμα, αρχίζει η ανία. Η ανία σε αναγκάζει να αναζητάς πιο ενδιαφέροντα προβλήματα. Η ανία είναι τόσο ενοχλητική που οι άνθρωποι προτιμούν ένα ηλεκτροσόκ από το να μείνουν μόνοι με τις σκέψεις τους για ένα τέταρτο της ώρας. Αν δεν έχετε μια μπαταρία αυτοκινήτου, έτοιμη για χρήση, μπορείτε να ονειροπολήσετε ή να σκεφτείτε μια καινούργια πρόκληση. Κάπως έτσι γεννούνται οι μεγάλες ιδέες.
Θλίψη και Πένθος
Το 1995 η Jane και ο Flicka Rodman περιηγούνταν στο μονοπάτι από τον Καναδά στο Μεξικό. Δυο χιλιάδες μίλια από την εκκίνηση του ταξιδιού τους, το ζευγάρι ακολούθησε μια παρακαμπτήρια οδό για να συναντήσει κάποιους φίλους. Ένας οδηγός βγήκε εκτός πορείας και σκότωσε και τους δυο. Η μητέρα του Flick, η Barbara Perry διοχέτευσε το ανείπωτο πένθος της σε δυο κατευθύνσεις. Ίδρυσε τον οργανισμό «Jane and Flicka Fund for the Pacific Crest Trail Association» και οργάνωσε ένα ετήσιο δεκαπενθήμερο ταξίδι στο οποίο εκείνη και οι φίλοι του ζευγαριού ακολούθησαν το μονοπάτι. Κάθε βράδυ γύρω από τη φωτιά της κατασκήνωσης, η Barbara διάβαζε αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Flicka που αφορούσαν στο κομμάτι της διαδρομής που είχαν μόλις καλύψει. Το κλάμα και το γέλιο εναλλάσσονταν μιας και ο Flicka ως φοιτητής ιατρικής είχε λεπτομερείς αναφορές στις αφοδεύσεις του.
Η αποτυχία να βιωθεί η θλίψη και ο θυμός μετά από μια τέτοια τραγωδία, είναι αδιανόητη. Η Barbara δε θα είχε ιδρύσει τον οργανισμό που ίδρυσε, για μια δραστηριότητα που αγαπούσε πολύ το παιδί της και δε θα είχε συγκεντρώσει τους φίλους του γιου της. «Ειδικά όταν υπάρχει μια τόσο αδιανόητη απώλεια», λέει η Barbara, «είναι αναγκαίο να βγει κάτι θετικό από αυτό».
Η θλίψη είναι η αντίδραση σε μια αληθινή ή πιθανή απώλεια και σηματοδοτεί την ανάγκη αποκατάστασης. Ως αποτέλεσμα, κινητοποιεί την αλλαγή και διαφορετικά είδη λύπης προκαλούν διαφορετικά είδη αποκατάστασης. Σε μια μελέτη, οι συμμετέχοντες φαντάστηκαν ότι έχαναν ένα αγαπημένο από καρκίνο, ότι αποτύγχαναν σε έναν σημαντικό στόχο, ή απλά ότι πήγαιναν για ψώνια και μετά έκαναν μια λίστα των πραγμάτων που θα ήθελαν να κάνουν. Εκείνοι που ένιωσαν την απώλεια μιας σχέσης επέλεξαν πιο κοινωνικές δραστηριότητες και εκείνοι που ένιωσαν αποτυχημένοι στράφηκαν σε επαγγελματικές δραστηριότητες. Ο πόνος μας ωθεί να επανορθώσουμε.
Η θλίψη μας κάνει περισσότερο λογικούς και ενθαρρύνει την πρακτική σκέψη. Μειώνει την αφέλεια, την αφηρημάδα και την ευπείθεια στα στερεότυπα. Μας στρέφει στην υπακοή στις κοινωνικές νόρμες, αυξάνει την ευγένεια και την ευθυκρισία. Αντίθετα, η ευτυχία μπορεί να συνδυάζεται με επιφανειακή σκέψη, ύβρη και ανάληψη ρίσκου. Η αποδοχή των αρνητικών συναισθημάτων όπως η θλίψη, μπορεί παραδόξως να μειώσει την κατάθλιψη, γιατί σημαίνει ότι δεν ενοχοποιεί τους ανθρώπους που αισθάνονται άσχημα.
Η θλίψη επίσης λειτουργεί ως σήμα για την παροχή βοήθειας από τους άλλους. Το κλάμα, σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες είναι ξεκάθαρος δείκτης της θλίψης. Η κατάθλιψη, – η κατάσταση παρατεταμένης θλίψης και ανημποριάς- αντιμετωπίζεται σήμερα ως διαταραχή. Ωστόσο μπορεί να είναι μια υγιής αντίδραση σε δύσκολες καταστάσεις της ζωής. Πιθανόν να έχει εξελιχθεί σε μέσο απόσυρσης των ανθρώπων από περισπασμούς, ώστε να συγκεντρωθούν στο περίπλοκο πρόβλημα που τους καταβάλλει.
Αν προσπαθήσουμε να αποφύγουμε τη θλίψη ή το θυμό, την σύγχυση ή την ανία, εμποδίζουμε την ανάπτυξη και τη λειτουργικότητά μας και αποξενωνόμαστε από την πλήρη βίωση της ανθρώπινης εμπειρίας. «Παρ΄ όλο που κανείς δεν επιζητεί τη θλίψη, λέει η Barbara, «είναι μια από τις πιο μεταμορφωτικές εμπειρίες που θα έχετε ποτέ, ως ανθρώπινα όντα».
Ανακαλώντας την απόγνωση που ένιωσε όταν έχασε το γιο της, η Barbara μας λέει: «Πρέπει να βρεις τα πατήματά σου όπου μπορείς, ακόμα και αν αυτά βρίσκονται στην άκρη του γκρεμού», και γελάει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΜΕΡΟΣ Α’
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΜΕΡΟΣ Β’
Πηγή: www.psychology.com
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.