Η Τυραννία της Ελλάδας Πάνω στη Γερμανία

“Οι Γερμανοί διακρίνονται από το έντονο πάθος με το οποίο αφοσιώνονται σε διάφορες ιδέες και προσπαθούν να τις μετατρέψουν σε πραγματικότητες. Τα μεγαλύτερα επιτεύγματά τους, οι πιο καταστροφικές αποτυχίες τους, η τραγική πολιτική τους ιστορία διαπνέονται εξ ολοκλήρου από αυτόν τον επικίνδυνο ιδεαλισμό. Αν οι περισσότεροι από εμάς είμαστε θύματα των περιστάσεων, μπορεί κανείς να πει ότι ο γερμανικός λαός ως σύνολο είναι έρμαιο των ιδεών”.

Eliza .M. Βutler, Η Τυραννία της Ελλάδας Επί της Γερμανίας, 1935

Γράφει ο Γιώργος Στάμκος

Παλιότερα, όταν κάποιος υπουργός των ΗΠΑ επισκέπτονταν την Αθήνα, το κέντρο της έκλεινε από χιλιάδες οργισμένους διαδηλωτές. Αντίθετα, η επίσκεψη ενός Γερμανού υπουργού στην ελληνική πρωτεύουσα δεν προκαλούσε απολύτως καμία αρνητική αντίδραση. Σήμερα οι ρόλοι αντιστράφηκαν: Όταν ένας Αμερικανός υπουργός επισκέπτεται την Αθήνα δεν ανοίγει ρουθούνι, ενώ η επίσκεψη ενός υπουργού της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας θεωρείται “κόκκινο πανί” προκαλώντας τεράστιες αντιδράσεις και διαδηλώσεις.

Αυτό δεν πρέπει να μας παραξενεύει διότι ο αντιαμερικανισμός -”Ο μόνος επιτρεπτός ρατσισμός στο σύγχρονο κόσμο”, σύμφωνα με τον Κρίστοφερ Πάτεν- που χαρακτήριζε ως πρόσφατα την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας, αντικαταστάθηκε εδώ και τέσσερα χρόνια από τον αντιγερμανισμό.

 Μετά το 2010, με την υπογραφή των Μνημονίων, την έλευση της Τρόικα και την εφαρμογή μιας -γερμανικής έμπνευσης- πολιτικής δημοσιονομικής πειθαρχίας και αυστηρής λιτότητας, που βύθισε την ελληνική οικονομία σε μια παρατεταμένη ύφεση και ισοπέδωσε προς τα κάτω την ελληνική κοινωνία, η Γερμανία κατέστη στα μάτια της πλειοψηφίας των Ελλήνων το τερατώδες “Άλλο”. Έγινε το νέο τρομακτικό φάντασμα που εισέβαλε ξαφνικά για να ανατινάξει την επίπλαστη πραγματικότητά μας. Ένας ακόμη “εχθρός” απέναντι στον οποίο θα έπρεπε να βγάλουμε τα απωθημένα μας ή έστω να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο μας μέσα στα πλαίσια ενός παγκοσμιοποιημένου και άκρως ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος.

Η επίσκεψη το 2013 στην Αθήνα του Γερμανού Υπουργού των Οικονομικών Βόλφανγκ Σόιμπλε, παρά την όποια σημασία της στα πλαίσια του παιχνιδιού των εντυπώσεων στο γερμανικό προεκλογικό αγώνα, έχει και μια τεράστια συμβολική σημασία. Για έναν Γερμανό αξιωματούχο, όπως ο Β. Σόιμπλε, που πιστεύει ότι η Γερμανία πρέπει να παραμείνει “πεισματάρα και απτόητη” στο θέμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας διότι έτσι θα παραμείνει σημείο σταθερότητας και μοχλός ανάπτυξης στην Ευρώπη, η Ελλάδα αντιπροσωπεύει αντίστοιχα το “Άλλο” στη ζώνη του Ευρώ: έναν “κακό μαθητή” του Νότου που θα πρέπει, αν όχι να τιμωρηθεί παραδειγματικά, τουλάχιστον να “αναμορφωθεί” ώστε να μη χαλάσει την εικόνα μιας οργανωμένης γερμανικής (και νεοφιλελεύθερα ανταγωνιστικής) Ευρωζώνης.

Μ’ αυτή την πολιτική όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση μετατρέπεται σε μια ανταγωνιστική λέσχη, τα μέλη της οποίας χωρίζονται σε πιστωτές και οφειλέτες, και όλη η νοτιοευρωπαϊκή μεσογειακή περιφέρεια μετεξελίσσεται σε μια θλιβερή ακτογραμμή, με “αποτυχημένα κράτη” που μαστίζονται από μακροχρόνια ύφεση, εκρηκτική ανεργία και πολιτική αστάθεια. Σε μια περιφερειακή “ζώνη του ήλιου” που, παρά τις φυσικές της ομορφιές, καταντά ένας κόσμος ακρωτηριασμένων ελπίδων, στραγγαλισμένων ονείρων, αλεξίσφαιρης λιμοκτονίας, πάλης για την επιβίωση κι αγώνων για μια σταγόνα ελευθερίας.

“Στην Αθήνα, σπρώχνοντας το αναπηρικό του καροτσάκι ανάμεσα στους σκοτεινούς διαδρόμους του Οργουελιανού τέρατος που είναι το (ελληνικό) υπουργείο οικονομικών, ο Σόιμπλε θα είχε κάνει τον πρώτο καγκελάριο της Γερμανίας Οτο φον Βίσμαρκ υπερήφανο”, έγραψε χαρακτηριστικά η βρετανική εφημερίδα Guardian. Υπόψιν, ο Βίσμαρκ ήταν εκείνος που έλεγε πως “τα Βαλκάνια δεν αξίζουν τη ζωή ούτε ενός Γερμανού στρατιώτη”, κι εκείνος που κατέλυσε την μακραίωνη ύπαρξη των γερμανικών πόλεων-κρατών και κρατιδιών δημιουργώντας μια νέα Γερμανική Αυτοκρατορία, το περίφημο Β’ Ράιχ που ηττήθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Προτού όμως η πρωσική πυγμή του Βίσμαρκ ενοποιήσει (το 1871) την κατακερματισμένη Γερμανία, οι γερμανικές πόλεις-κράτη του 19ου ιώνα είχαν μια φαντασιακή προσκόλληση προς τις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη. Για τους Γερμανούς ρομαντικούς και λογίους, που εμφορούνταν από αφελή ιδεαλισμό, οι δικές τους αυτόνομες πόλεις-κράτη ήταν η «αρχαία Ελλάδα του 19ου αιώνα», σε αντίθεση την Αυτοκρατορική Γαλλία, που όντας λατινόφωνη εκπροσωπούσε τη «σύγχρονη Ρώμη». Υπήρχε δηλαδή μια αφόρητη ελληνολατρία στους λόγιους Γερμανούς του 19ου αιώνα, που οδήγησε σ’ έναν άκρατο ιδεαλισμό -αλλά και λανθάνων αντιχριστιανισμό-, εκφραστής του οποίου ήταν και ο Φρ. Νίτσε. Τον 19ο αιώνα απέναντι στην γαλλική επαναστατική βιασύνη και τον αγγλικό μετριοπαθή ωφελιμισμό οι Γερμανοί είχαν να αντιτάξουν το στοχαστικό τους βάθος, που συνέβαλε καθοριστικά στη σύγχρονη φιλοσοφία -ένα ακόμη δάνειο από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Όπως έγραψε χαρακτηριστικά, το μακρινό 1935, η Βρετανίδα φιλόλογος και Ελληνίστρια Eliza Butler στο βιβλίο της Η Τυραννία της Ελλάδας επί της Γερμανίας: “Αν οι Έλληνες είναι τύραννοι, τότε οι Γερμανοί είναι γραμμένο να είναι οι σκλάβοι τους. Η Ελλάδα άλλαξε ριζικά τη συνολική πορεία του σύγχρονου πολιτισμού. Όποτε η Ελλάδα έπαιζε ένα ρόλο, άλλαζε τις σκέψεις, τα μέτρα και τα σταθμά, τις παραστάσεις, τα οράματα και τα όνειρα. Η Γερμανία ωστόσο είναι το καλύτερο παράδειγμα για το πόσο τυραννική μπορεί να καταντήσει αυτή η ελληνική πνευματικότητα. Οι Γερμανοί μιμήθηκαν τους Έλληνες πιο τυφλά από ό,τι το έκανε κάθε άλλη φυλή, οι Γερμανοί υποδουλώθηκαν εσωτερικά στους Έλληνες, τους ενστερνίσθηκαν πιστά χωρίς την παραμικρή αντίσταση. Βεβαίως και δεν είναι εύκολο να προσμετρήσει κανείς την ελληνική επιρροή στην Ευρώπη. Αλλά πουθενά η επιρροή αυτή δεν ήταν τόσο καθοριστική όσο στη Γερμανία”. Αυτή η αμφίσημη σχέση πνευματικής κυριαρχίας-υποτέλειας, παθιασμένης αγάπης και μίσους κ.α. μεταξύ Γερμανών και Ελλήνων εκφράστηκε με ακραίες μορφές κατά τις επόμενες δεκαετίες, με αποκορύφωμα την Ναζιστική εισβολή και κατοχή της Ελλάδας, η οποία υπήρξε από τις πλέον σκληρότερες και ανθρωποκτόνες στην Ευρώπη. Έτσι, οι ίδιοι οι Ναζί αξιωματικοί που θαύμαζαν τα αρχαία ελληνικά μνημεία και αγάλματα, ήταν οι ίδιοι που έδιναν διαταγές να καούν ολόκληρα χωριά και να εκτελεστούν χιλιάδες Έλληνες.

Αν ο Κομουνισμός υπήρξε το νόθο παιδί του Διαφωτισμού και της χριστιανικής κουλτούρας, ο Ναζισμός από την άλλη, που γεννήθηκε στη Μεσοπολεμική Γερμανία, ήταν το νόθο παιδί των παλαιών αυταρχικών και τυραννικών καθεστώτων με τη νεωτερικότητα της βιομηχανικής εποχής, μπολιασμένος με νεοπαγανισμό και εθνοφυλετισμό. Η ιδεολογία του Φασισμού και της ακροδεξιάς εν γένει δεν ήταν ποτέ αυθεντική, αλλά συγκριτηστική και υβριδική: από την Αριστερά υπέκλεψε την αμφισβήτηση του Συστήματος και την επαναστατικότητα για αλλαγή της κοινωνίας κι από την Δεξιά τη λατρεία της παράδοσης και τον εθνικισμό. Σ’ αυτό το πλαίσιο κινείται και το νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής -ένα γερμανικό αντιδάνειο προς την Ελλάδα- που έχει συσσωματώσει παραδοσιακούς Έλληνες εθνικιστές, ακραίους συντηρητικούς, φιλοχουντικούς, φανατικούς υπερορθόδοξους, αρρωστημένα συνωμοσιοπαρανοϊκους, αντιχριστιανούς νεοπαγανιστές, ξενόφοβους και ρατσιστές όλων των αποχρώσεων, που τους συνδέει το μίσος προς την κοινοβουλευτική δημοκρατία, προς την Ευρώπη και ο φόβος για τη διαφορετικότητα και το μέλλον.

Έχει πάντως ενδιαφέρον που οι εγχώριοι Νεοναζί της Χρυσής Αυγής κατηγορούν για «Ναζί» τον Χριστιανοδημοκράτη Βόλφανγκ Σόϊμπλε! Στην πραγματικότητα, χάρη στην πολιτική της αυστηρής λιτότητας που συνταγογραφεί εδώ και τρία χρόνια στην Ελλάδα ο Γερμανός Υπουργός των Οικονομικών τα εγχώρια “Ορκ της Μαύρης Νύχτας”, ενώ δε μετρούσαν ούτε 30.000 ψήφους στις εκλογές του 2009, εδώ και μήνες οι δημοσκοπήσεις τους βγάζουν 3ο κόμμα. Χωρίς την πολιτική που προωθεί ο Β. Σόιμπλε δε θα υπήρχε Χρυσή Αυγή στη Βουλή των Ελλήνων (λαθρομετανάστες υπήρχαν βλέπετε στην Ελλάδα και πριν το 2010, όμως η πολιτική επιρροή της Χρυσής Αυγής ήταν ασήμαντη πριν την έλευση της Τρόικας). Γι’ αυτό ας αφήσουν κατά μέρος τους ψευτολεονταρισμούς κι ας καταθέσουν ένα δάφνινο στεφάνι στον ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας, που τους έβγαλε από το περιθώριο -για να εκδικηθεί άραγε ετεροχρονισμένα την “Τυραννία της Ελλάδας Επί της Γερμανίας;

Φυσικά και δεν είναι μόνον η πολιτική που προωθεί πανευρωπαϊκά η γερμανική κυβέρνηση η μοναδική αιτία της επανεμφάνισης του ναζιστοφασιστικού φαινομένου: “Η ιστορία έχει δείξει κατ’ επανάληψη ότι σε καιρούς οξυμμένου άγχους και αναταραχών, τα έθνη και τα άτομα είναι διατεθειμένα να καταφύγουν στα πιο παράλογα μυθολογικά μέσα για να δώσουν νόημα και τάξη σ΄ έναν ακατανόητο κόσμο” (Richard Wolin, Η Γοητεία του Ανορθολογισμού). Γι΄ αυτό και η απάντηση σε όλα αυτά από την κοινωνία των πολιτών, από τις δυνάμεις του “δημοκρατικού μπλοκ” και ειδικά της Αριστεράς, που έχει πρωτοστατήσει στην ιστορία στους αγώνες για ελευθερία, εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία, θα πρέπει να είναι μια εκ νέου συμμαχία με την κοινή λογική, την κριτική σκέψη, τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές αξίες. Μια συμμαχία ανάμεσα στην ιδιωτική πρωτοβουλία και το δημόσιο συμφέρον, τις ατομικές ελευθερίες και την κοινωνική αλληλεγγύη, ανάμεσα στον οικονομικό ρεαλισμό και στο όραμα μιας καλύτερης και δικαιότερης κοινωνίας. Η λύση δε βρίσκεται απλά στην “ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας” αλλά στην Ανάκτηση της Ελπίδας.

Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας και δημιουργός του περιοδικού Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com).

Πρωτοδημοσιεύτηκε το 2013 στο www.tvxs.gr

zenithmag

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ