Ρευστή αγάπη

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Ποτέ άλλοτε δεν γινόταν τόσος λόγος για ανθρώπινες σχέσεις, ή, απλώς, για «σχέση» (εννοώντας, στην περίπτωση αυτή, τη σχέση άντρα και γυναίκας), και ποτέ άλλοτε όσο σήμερα οι σχέσεις αυτές δεν ήταν τόσο ασταθείς και εύθραυστες. Ο άνθρωπος της ρευστής νεωτερικότητας (Liquid Modernity) -όπως αποκαλεί ο Ζ. Μπάουμαν τη μετανεωτερικότητα, την κοινωνία δηλαδή των τελευταίων δεκαετιών, με τους ραγδαίους ρυθμούς αλλαγής, διακρίνοντάς την από την καθαυτό νεωτερικότητα (Solid Modernity)- δημιουργεί δεσμούς εξαρχής χαλαρούς, ώστε να μπορούν να λύνονται εύκολα, γρήγορα και δίχως πόνο, κάθε φορά που αλλάζουν οι περιστάσεις. Η κεντρική μορφή της ρευστής μοντέρνας εποχής μας είναι ακριβώς ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς, ανθεκτικούς δεσμούς, γεγονός που, αφενός, τον οδηγεί σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας, αυτοπροσδιορισμού και αυτοκατάφασης, και, αφετέρου, του προκαλεί βαθύ αίσθημα ανασφάλειας. Ο θρίαμβος του ατομικισμού κατά τη μετανεωτερικότητα οδήγησε τελικά στο θάνατο το αυτόνομο άτομο της νεωτερικότητας και έβαλε στη θέση του ένα άλλο, ανίκανο να εμπιστεύεται και να δεσμεύεται, βουτηγμένο στον κομφορμισμό και το φόβο.

Αποσπάσματα από το βιβλίο (συνίσταται η ανάγνωση ολοκλήρου του βιβλίου):

Ι

[ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ «ΔΙΚΤΥΑ»]

(…)Σε αντίθεση με τη «σχέση», τη «συγγένεια», τη «συντροφιά» και άλλες παρόμοιες έννοιες που εξαίρουν την αμοιβαία δέσμευση ενώ αποκλείουν ή αποσιωπούν το αντίθετο της, την αποδέσμευση, το «δίκτυο» αντιπροσωπεύει μια μήτρα ταυτόχρονων συνδέσεων και αποσυνδέσεων’ τα δίκτυα είναι αδιανόητα χωρίς την ταυτόχρονη παρουσία και των δυο αυτών ενεργειών. Σε ένα δίκτυο, η σύνδεση και η αποσύνδεση είναι επιλογές εξίσου νόμιμες, απολαμβάνουν το ίδιο κύρος και έχουν την ίδια σημασία. Δεν έχει νόημα να ρωτά κανείς ποια από τις δύο συμπληρωματικές ενέργειες συνιστά την «πεμπτουσία» του δικτύου! «Δίκτυο» σημαίνει στιγμές «επαφής» που εναλλάσσονται με περιόδους ελεύθερης περιπλάνησης. Σε ένα δίκτυο οι συνδέσεις πραγματοποιούνται όποτε το ζητήσει κανείς και μπορούν να διακοπούν κατά βούληση. Μια σχέση «ανεπιθύμητη πλην αναπόδραστη» είναι ακριβώς η πιθανότητα εκείνη που κάνει τη «σχέση» εν γένει τόσο δολερή όσο την αισθάνεται κανείς. Όμως μια «ανεπιθύμητη σύνδεση» αποτελεί οξύμωρο: οι συνδέσεις μπορούν να διακοπούν – και πράγματι διακόπτονται- πολύ πριν αρχίσουν να γίνονται ανυπόφορες.

Οι συνδέσεις είναι «εικονικές σχέσεις». Σε αντίθεση με τις πατροπαράδοτες σχέσεις (…) μοιάζουν κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των συνθηκών της ρευστής μοντέρνας ζωής, στην οποία οι «ειδυλλιακές προοπτικές» (και όχι μόνο) υποτίθεται ότι (επιθυμούμε να) έρχονται και να παρέρχονται όλο και πιο γρήγορα και με αμείωτη πυκνότητα, τρέποντας σε άτακτη φυγή και κατατροπώνοντας η μια την άλλη με υποσχέσεις «μεγαλύτερης ικανοποίησης της ολοκλήρωσης». Αντίθετα από τις «πραγματικές σχέσεις» στις «εικονικές» η είσοδος και η έξοδος είναι εύκολη υπόθεση. Τέτοιες «σχέσεις» μοιάζουν έξυπνες και καθαρές, εύκολες στη χρήση και φιλικές προς το χρήστη, όταν συγκρίνονται με τις βαριές, δυσκίνητες, αδρανείς και ακατάστατες «πραγματικές» ομολόγους τους. (…)

Ζύγκμουντ Μπάουμαν, Ρευστή αγάπη: Για την ευθραυστότητα των ανθρώπινων δεσμών, μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Βιβλ. της Εστίας, 6η έκδοση, Αθήνα 2009, σελ. 16-17 (αποσπάσματα)

ΙΙ

[ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ]

(…) Κάθε έρωτας επιζητά να κατασχέσει, τη στιγμή όμως του θριάμβου του γνωρίζει την οριστική του ήττα. Κάθε έρωτας παλεύει να καταχωνιάσει τις πηγές της αβεβαιότητας και της αγωνίας του’ αν όμως το επιτύχει, αμέσως αρχίζει να μαραίνεται-και σβήνει. Ο Έρως στοιχειώνεται από το φάντασμα του Θανάτου, που δεν μπορεί να το ξορκίσει καμία μαγική ευχή. (…)

Ζύγκμουντ Μπάουμαν, Ρευστή αγάπη: Για την ευθραυστότητα των ανθρώπινων δεσμών, μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Βιβλ. της Εστίας, 6η έκδοση, Αθήνα 2009, σελ.30 (απόσπασμα).

vardavas

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ