Γιατί η φυματίωση μας απειλεί ξανά;

Η φυματίωση φαίνεται να απειλεί και πάλι τη χώρα μας! Μια ξεξασμένη νόσο από το παρελθόν είναι ξανά απειλή γαι τη χώρα μας. Τι είναι όμως η φυματίωση;  Γιατί επανεμφανίζεται τα τελευταία χρόνια με ανοδικές τάσεις; Πως μπορεί τα παιδιά να προστατευθούν;

Απαντήσεις στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί.

 

Της Ελένης Γ. Μπανιά Πνευμονολόγου - Φυματιολόγου

 

Πρόκειται για μεταδοτικό νόσημα, το οποίο οφείλεται στον βάκιλλο του Koch.

Παρόλο που η νόσος είναι γνωστή από την αρχαιότητα , η μεταδοτικότητά της αναγνωρίστηκε με τη βιομηχανική επανάσταση , όταν ξεκίνησε η αστυφιλία, η εξαθλίωση των μαζών και οι κακές συνθήκες υγιεινής, με αποτέλεσμα την ευρεία διάδοση της νόσου και το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων.

 

Η φυματίωση προσβάλλει τους πνεύμονες αλλά και  άλλα όργανα, δημιουργώντας πολλά μικρά οζίδια, τα φυμάτια, τα οποία αντικαθιστούν τις φυσιολογικές δομές και καταστρέφουν τους ιστούς, δημιουργώντας κοιλότητες ή σπήλαια. Αναπτύσσεται αργά και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο αν μείνει αθεράπευτη.

 

Η νόσος προσβάλλει εξασθενημένους οργανισμούς, ασθενείς με κακό ανοσοποιητικό σύστημα, ασθενείς που υποσιτίζονται ή πάσχουν από άλλες ασθένειες.

 

Τα συμπτώματα, που χαρακτηρίζουν τη νόσο είναι ο επίμονος βήχας, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους, νυχτερινοί ιδρώτες, ανορεξία, δεκατική πυρετική κίνηση και αιμόπτυση.

 

Αν ο ασθενής νοσήσει και δεν λάβει την κατάλληλη θεραπεία, η νόσος  μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα όργανα όπως τα οστά, οι νεφροί, ο εγκέφαλος κ.λ.π, ενώ η πλέον μεταδοτική μορφή της είναι η φυματίωση του λάρυγγα.

 

Η φυματίωση μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς, με σταγονίδια, τα οποία εκπέμπουν οι ασθενείς όταν βήχουν, φτερνίζονται ή μιλούν.

 

Η έγκαιρη διάγνωση και η λήψη της σωστής φαρμακευτικής αγωγής είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας της φυματίωσης. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια, καθώς λαμβάνονται αντιβιοτικά για 6-12 μήνες .

Πολλοί ασθενείς δυσκολεύονται να τηρήσουν το χρονοδιάγραμμα της θεραπείας,  με αποτέλεσμα την ατελή θεραπεία της νόσου. Οι ασθενείς αυτοί θα υποτροπιάσουν και θα μεταδώσουν τη νόσο και σε άλλους ενώ  ευνοούν την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών στα φάρμακα.

 

Τα στελέχη αυτά της φυματίωσης τα οποία αναπτύσσονται από ατελείς θεραπείες ονομάζονται  πολυανθεκτικά στελέχη και απαιτούν περισσότερα και διαφορετικά θεραπευτικά σχήματα για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αλλά και περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

 

Σήμερα, ο ρυθμός εμφάνισης της πολυανθεκτικής φυματίωσης αυξάνεται ανησυχητικά ενώ τα διαθέσιμα αντιβιοτικά δεν φαίνεται να μπορούν να καλύψουν τους ασθενείς και ταυτόχρονα δεν υπάρχουν νέα αντιβιοτικά για να βοηθηθούν οι ασθενείς.

 

Σημαντικός παράγοντας της αύξησης της φυματίωσης στη χώρα μας αποτελεί η ανεξέλεγκτη εισροή λαθρομεταναστών από τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας, τους οποίους το  κράτος αδυνατεί να ελέγξει υγειονομικά.

 

Το πρόβλημα της φυματίωσης φαίνεται να είναι τεράστιο επειδή δεν υπάρχει υγειονομικός έλεγχος για τους λαθρομετανάστες που μπαίνουν από τον Έβρο και οι διαδικασίες ελέγχου γίνονται μόνο στην Αθήνα, γεγονός που καθιστά το πρόβλημα πολυσύνθετο και χρονοβόρο.

 

Η επίπτωση κατά γεωγραφική περιοχή κυμάνθηκε από 2,6 έως 5,9 ανά 100.000 πληθυσμό ενώ η μεγαλύτερη επίπτωση καταγράφηκε στην περιοχή της Αττικής και η μικρότερη στην περιοχή των Νήσων Αιγαίου-Κρήτης.

 

Από την άλλη πλευρά παρατηρείται μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων του AIDS, το οποίο συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της φυματίωσης από άτυπα μυκοβακτηρίδια. 

 

Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο που αναδεικνύεται από την αύξηση αυτή είναι η πρωτοφανής επιδημία στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών με ποσοστιαία αύξηση 1500%.

Έτσι καταλήγουμε ότι το 4% των κρουσμάτων της φυματίωσης στην Ελλάδα είναι η πολυανθεκτική μορφή της νόσου, ενώ στις χώρες της ΕΕ ο μέσος όρος είναι 1%.

 

Στην Ελλάδα της κρίσης το θεραπευτικό κόστος της φυματίωσης πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν, καθώς για την απλή φυματίωση ανέρχεται στα 30 μόλις ευρώ το μήνα για 6 τουλάχιστον μήνες, ενώ για την ανθεκτική φυματίωση ανέρχεται σε 2500 ευρώ το μήνα για δύο χρόνια και την πολυανθεκτική φυματίωση 5000 μηνιαίως για άγνωστο χρονικό διάστημα.

 

Πληθυσμοί επιρρεπείς στην εμφάνιση φυματίωσης:

 

Μετανάστες που ζουν ομαδικά

Κρατούμενοι Φυλακών

Εκδιδόμενες γυναίκες που δεν ελέγχονται για λοιμώδεις νόσους

Άτομα που δεν διατρέφονται σωστά ή υποσιτίζονται

Ασθενείς με AIDS

 

Χρήστες ναρκωτικών ουσιών

Ηλικιωμένοι ασθενείς

Ανοσοκατεσταλμένοι

Καλλιτέχνες που εργάζονται νύχτα και σε κλειστούς χώρους, άνεργοι, άστεγοι, ανασφάλιστοι.

 

Η φυματίωση είναι νόσος η οποία προλαμβάνεται και θεραπεύεται.

 

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, κ. Τουμπή, η φυματίωση εμφανίζεται και πάλι με νέα μορφή , αυτή της πολυανθεκτικής νόσου (23ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο).

Η πολιτική δημόσιας υγείας οφείλει να ενημερώνει το κοινό, ώστε να γίνεται  η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ατόμων με φυματίωση πριν αναπτύξουν ενεργή νόσο, ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες προφυλάξεις.

 

Η ανεπάρκεια του συστήματος υγείας στη χώρα μας στον τομέα της πρόληψης αποτελεί  το όπλο για την εξάπλωση της φυματίωσης σε μία Ελλάδα  μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από εδώ στην Ευρώπη. 

 

Παρά την ανάπτυξη της πνευμονολογίας, η φυματιολογία που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της, έχει χάσει την αίγλη της με την κατάργηση των περισσότερων αντιφυματικών ιατρείων τόσο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη , καθώς επικράτησε η άποψη ότι η φυματίωση δεν υπάρχει πια.

 

Δυστυχώς η φυματίωση επανέρχεται δυναμικά και είναι εδώ! 

 

 

Ελένη Γ. Μπανιά

Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος

Εξειδικευμένη στην Εντατικολογία

Υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Θεσσαλίας

iatropedia

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ