Ο «βασιλιάς λοχίας» και το κρατικό πλεόνασμα. Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α της Πρωσίας 1688 1740

Στα τέλη του 17^ου αιώνα ή Πρωσία ήταν ένα από τα πιο καθυστερημένα κράτη της Ευρώπης που προσπαθούσε να συνέλθει από τις ζημιές του Τριακονταετούς Πολέμου. Ο ηγεμόνας της Φρειδερίκος Α’ για να βρει πόρους μίσθωνε τον μικρό του στρατό στην Αυστρία και την Αγγλία και ίδρυσε πανεπιστημιακά ιδρύματα. Άφησε τη διαχείριση στον πρωθυπουργό του και ζούσε σπάταλη ζωή. Στα 1688 γεννήθηκε ο διάδοχος του Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α. Ο νεαρός πρίγκιπας για να μάθει να διοικεί μαθήτευσε κοντά στον πρωθυπουργό που νόμιζε ότι θα τον χειριζόταν όπως τον πατέρα του. Ο νεαρός πρίγκιπας όμως ήταν διαφορετικός. Το 1711 παρουσίασε στον πατέρα του στοιχεία οικονομικών ατασθαλιών και ο πρωθυπουργός απελύθει με συνοπτικές διαδικασίες.

Ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α 1713

Ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α ανέβηκε στο θρόνο στα 1713 και παντρεύτηκε την Σοφία-Δωροθέα του Ανόβερου. Έμεινε στην ιστορία σαν βασιλιάς πιστός στη σύζυγό του. «Δεν υπάρχουν ερωμένες» έλεγε εμφατικά «μόνο ιερόδουλες και πρόστυχες». Απέκτησε μαζί της 14 παιδιά μεταξύ των οποίων και τον διάδοχό του Φρειδερίκο Β’ που θα αποκτούσε το προσωνύμιο Μέγας. Οι σχέσεις του με τον πρεσβύτερο γιο του ήταν κακές και συνήθιζε να τον ξυλοφορτώνει δημοσίως.

Ίσως οι προτιμήσεις του νεαρού πρίγκιπα για την γαλλική κουλτούρα που απεχθανόταν ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος να επιδείνωναν την κατάσταση.

 Ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος πίστευε απόλυτα ότι η οικονομία στο κράτος αρχίζει από το ανάκτορο και μείωσε τον αριθμό των βασιλικών υπηρετών. 

Η βασιλική οικογένεια έπαιρνε τα γεύματά της σε ένα μικρό τραπέζι σερβιριζόμενοι μόνοι τους, χωρίς τραπεζοκόμους και η βασίλισσα με τις πριγκίπισσες έπλεναν τα πιατικά μετά το γεύμα! 

Ο βασιλιάς έλεγχε τους λογαριασμούς της κουζίνας για να αποφεύγονται οι σπατάλες και απαγόρευε ακόμα και τη καύση κεριών σε δωμάτια του ανακτόρου που δεν χρησιμοποιούντο. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι επέβαλε καταναλωτικό φόρο στον εαυτό του και την οικογένειά του και όλοι ήταν υποχρεωμένοι να ξυπνούν αυστηρά με το πρωϊνό εγερτήριο της φρουράς. 

 Επίσης όταν καλούσε στο ανάκτορο υπουργικά συμβούλια χρέωνε στους υπουργούς του το γεύμα που τους παρέθετε. 

Επιζητούσε επίσης άψογη συμπεριφορά από τα μέλη της κυβέρνησης.

Όταν πέθανε ο υπουργός οικονομικών Gundling εξαιτίας αλκοολικής δηλητηρίασης από το πολύ ποτό διέταξε να τον θάψουν μέσα σε ένα.... βαρέλι!!!

Ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α 1728

Ο νέος μονάρχης προήγε τη γεωργία και διέταξε να γίνουν πολλά αρδευτικά και αποξηραντικά έργα. Σχημάτισε επίσης αποθέματα δημητριακών για να αντιμετωπίζονται και οι κακές εσοδείες. Απαγόρευσε μάλιστα τις κρατικές επιθεωρήσεις και ελέγχους αποθηκών την εποχή του οργώματος και του θερισμού καθώς οι αγρότες ήταν πλήρως απασχολημένοι εκείνη τη περίοδο. 

Ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος υπαγόρευσε το «Εγχειρίδιο Κανονισμών δια Κρατικούς Αξιωματούχους»» που περιείχε 35 κεφάλαια – ένα σύνολο 297 παραγράφων. Κάθε Πρώσος Δημόσιος Λειτουργός μπορούσε να βρει τα καθήκοντά του εκεί μέσα με λεπτομερή επεξήγηση. 

Όποιος υπουργός ή σύμβουλος απουσίαζε από συνεδρίαση αντιμετώπιζε πρόστιμο έξι μηνιαίων μισθών και σε περίπτωση υποτροπής απελύετο. 

Το εγχειρίδιο συμπληρώθηκε με περισσότερες οδηγίες από το ίδιο το βασιλιά σχετικά με την δημιουργία αντιπλημμυρικών φραγμάτων και προστασία κοπαδιών από λύκους. 

Όριζε επίσης ότι στις λαϊκές αγορές οι γυναίκες όταν δεν εξυπηρετούσαν πελάτη έπρεπε να πλέκουν για να μην πηγαίνει χαμένος ο χρόνος! Όποιος ιερέας επίσης έκανε κήρυγμα άνω της ώρας του επιβάλλονταν πρόστιμο!

Ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος πίστευε επίσης απόλυτα ότι το «μάτι του νοικοκύρη κάνει το χωράφι και προκόβει» γι αυτό και θεωρούσε κάθε δημόσια εμφάνισή του επιθεώρηση. 

Συνήθιζε να κτυπά προσωπικά με το μπαστούνι του τις πλύστρες όταν έβλεπε βρόμικες μπουγάδες και τους ράθυμους ή πλημμελώς δουλεύοντες εργάτες. 

Έκανε παρατηρήσεις βρίζοντας όποια γυναίκα είχε κατά τη γνώμη του υπερπολυτελή εμφάνιση ασχέτως αν ήταν λαϊκιά ή αριστοκράτισσα. 

Λέγεται ότι κάποτε στρίμωξε ένα κλέφτη που έτρεχε να ξεφύγει και τον ρώτησε γιατί τρέχει. Όταν ο φυγάς είπε ότι έτρεχε γιατί τον φοβόταν άρχισε να τον κτυπά με το μπαστούνι λέγοντας «Άθλιε! Σου απαγορεύω να με φοβάσαι!».

Ο βασιλιάς της Πρωσίας καταλάβαινε καλά ότι στη διεθνή πολιτική μετρά η ισχύς και φρόντισε να δημιουργήσει ένα μεγάλο στρατό για τον οποίο ενδιαφερόταν προσωπικά από την ποιότητα του εξοπλισμού μέχρι τις τελευταίες λεπτομέρειες της στολής. 

Λέγεται ότι δική του ιδέα ήταν να αντικατασταθούν οι ξύλινοι οβελοί γέμισης των μουσκέτων της εποχής, που έσπαζαν με τη χρήση με σιδερένιους ανθεκτικότερους. Αυτό σε συνδυασμό με την άρτια εκπαίδευση έδωσε σημαντικό στο Πρώσσους πεζικάριους. Ο βασιλιά έλεγχε πολύ προσεκτικά τις δαπάνες του Υπουργείου Στρατιωτικών. Η πένα είναι ισχυροτέρα του ξίφους συνήθιζε να λέει.

Ενας από τους «γίγαντες του Πότσνταμ» πηγή wikipedia

Η μόνη πολυτέλεια που ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α επέτρεπε στον εαυτό του ήταν η δημιουργία ενός συντάγματος πανύψηλων γρεναδιέρων.

 Στο Βερολίνο τους έλεγαν “οι ψηλοί λεβέντες” (langes kerls) και οι ξένοι “οι γίγαντες του Πότσνταμ” όπου ήταν το στρατόπεδό τους. 

Ο Πρώσος μονάρχης φιλοδοξούσε να έχει την την φρουρά με το υψηλότερο ανάστημα στον κόσμο.

 Αφού δεν έβρισκε αρκετούς στην Πρωσία προσπαθούσε να στρατολογήσει στο εξωτερικό. 

Λέγεται ότι κάποτε διακινδύνευσε διπλωματικά επεισόδια γιατί έστειλε ανθρώπους του να απαγάγουν ψηλούς νεαρούς άνδρες από γειτονικές χώρες και ότι ο Μέγας Πέτρος της Ρωσίας του έστειλε δώρο 4 μεγαλόσωμους Ρώσους δουλοπάροικους για να ανοίξει διπλωματικές σχέσεις μαζί του. 

Στις Αυλές τις Ευρώπης φημολογήθηκε ότι όποτε είχε κακή διάθεση επιθεωρούσε ο ίδιος τη φρουρά του και τους έβαζε να κάνουν ασκήσεις πυκνής τάξεως για να καλμάρει. Αυτός είναι ο λόγος που τον αποκαλούσαν «βασιλιά λοχία». 

Αν και τον θεωρούν πατέρα του πρωσικού μιλιταρισμού, αυτός προτιμούσε τη διπλωματία στις διεθνείς σχέσεις και δεν ξεκίνησε ποτέ κανένα πόλεμο. Ο Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Α πέθανε το 1740 αφήνοντας στον διάδοχό του ισχυρό στρατό, ακμαία οικονομία χωρίς χρέη και πλεόνασμα στο κρατικό θησαυροφυλάκιο!

Βιβλιογραφία:

Nelson, W.H.: Die Hohenzollern (Reichsgründer und Soldatenkönige), Diederichs, 1998,
English title: The Soldier Kings (The House of Hohenzollern), J.M. Dent & Sons Ltd, 1970

Reiners, L.: Frederick the Great, New English Library, 1975

Oppenheim, W.: Habsburgs and Hohenzollerns 1713-1786, Hodder & Staughton, 1993

Williamson, D.: Kings and Queens of Europe, Webb & Bower, 1988

Randall, D.: Royal Follies (A chronicle of misbehavior), Sterling Publishing Co., 1988

Dorwart, Jeffery M. The Administrative Reforms of Frederick William of Prussia. Westport, CT: Greenwood Press, 1971.

stefanosskarmintzos

 ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ