Οι επιλογές και το πεπρωμένο μας

Πόσο ασκούμε έλεγχο πάνω στη ζωή μας και πόσα οφείλονται σε ότι αποκαλούμε τύχη ή μοίρα; Στην καθημερινότητα, οι άνθρωποι δίνουν μεγάλη έμφαση στο συνειδητό κομμάτι του μυαλού, θεωρώντας ότι επιλέγουμε και αποφασίζουμε κυρίως με αυτό.

Ότι η συμπεριφορά μας εξαρτάται από τα γεγονότα, και όχι από τον εαυτό μας. Αυτό όμως δεν αρκεί για να εξηγήσει γιατί κάποιες φορές επιλέγουμε ή μένουμε σε δυσάρεστες καταστάσεις, σε σχέσεις με ανθρώπους που μας φέρονται άσχημα, επιφανειακά ή απλά δεν μας γεμίζουν. Απλά επειδή μπορεί να μας λένε αυτό που συναισθηματικά θέλουμε να ακούσουμε ή ζητάμε.

Κάποιες φορές ευθύνεται το ότι από μικρή ηλικία άνθρωποι έχουν σχηματίσει χαμηλή εικόνα για τον εαυτό τους και μπορεί να έλκονται από έναν ανάλογο σύντροφο, ο οποίος "ταιριάζει" στην χαμηλή τους αυτοεικόνα; Είναι πιο εύκολο να θεωρήσουμε κάτι ως αναπόφευκτο, παρά να ανακαλύψουμε γιατί το ζητάμε και να αλλάξουμε. Συμπεριφερόμαστε συναισθηματικά μέσα από την ασυνείδητη μνήμη μας, σύμφωνα με το τί μάθαμε ως "σωστό" πρότυπο και το τι μας "λείπει".

Αυτό που δε θέλει κανείς να ξέρει για τον εαυτό του καταλήγει να επέρχεται σαν πεπρωμένο έλεγε ο Karl Jung αναφερόμενος σε ένα τρίτο ενδεχόμενο, οι επιλογές μας να οφείλονται σε μία ασυνείδητη εικόνα του εαυτού μας η οποία "επιλέγει" το πώς θα συμπεριφερθούμε. Η λογική μας πλευρά, δίνει απλά επιφανειακές ερμηνείες της συμπεριφοράς μας, αποκαλώντας ίσως κάποιες επιλογές μας, για παράδειγμα τον φόβο ή την αδράνεια, ως μοίρα.




















Η μνήμη μας μοιάζει με ένα δίσκο βινυλίου που παίζει σε ένα γραμμόφωνο. Ο δίσκος αυτός έχει όμως λογιών-λογιών αυλάκια. Και η βελόνα του γραμμοφώνου, (το συνειδητό μας), δεν μπορεί από μόνη της να τα διαβάσει όλα. Ένα όμορφο άρωμα μπορεί να μας θυμίσει κάποιον που το φόραγε, παρότι δεν έχουμε συνείδηση αυτής της ανάμνησης, μέχρι να ξανασυναντήσουμε αυτό το άρωμα.

Κι αν νιώθουμε έντονα συναισθήματα την ώρα που ζούμε κάτι, το αυλάκι που δημιουργείται στον δίσκο του βινυλίου, χαράσσεται πιο βαθιά. Κάπως έτσι γράφονται στον δίσκο και οι πιο απλές επιδράσεις του περιβάλλοντος μας από παιδική ηλικία. Και από την ασυνείδητη μας μνήμη επηρεάζουν και "μπολιάζονται" με το συνειδητό μας. Μπορεί να θέλουμε κάτι, και να μην ξέρουμε γιατί το ζητάμε. Μπορεί να αδρανούμε απέναντι σε μία δυσάρεστη κατάσταση και να μην ξέρουμε γιατί δεν την αλλάζουμε. Ή να νομίζουμε ότι δεν έχουμε την δύναμη να την αλλάξουμε. Μπορεί στο σήμερα κάτι φαινομενικά απλό να μας αγγίζει ιδιαίτερα, ακόμη και να μας δημιουργεί άγχος, και να ξυπνά συναισθήματα μιας πολύ παλιάς εγγραφής, όμως το εξωτερικό αυτό γεγονός να είναι μόνο η αφορμή.




















Αυτή είναι η μαγεία του ανθρώπινου μυαλού, μας ξεγελά νομίζοντας ότι ζούμε και αντιδρούμε, πάντοτε συνειδητά, μόνο με βάση το εδώ και τώρα. Αξίες, πεποιθήσεις, αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό μας, μπορεί να είναι προϊόν μιας όχι τόσο σωστής εγγραφής στο αυλάκι του δίσκου που παρεμβάλλει στην μουσική της ζωής μας, του τώρα, το χθες, χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Η ψυχολογία "διαβάζει" και τα αυλάκια που η βελόνα του δικού μας γραμμοφώνου δεν μπορεί να αγγίξει. Και ανασύρει την μουσική της ζωής μας για να την επεξεργαστούμε πιο σωστά. Κάτι για παράδειγμα που μας μάθανε μικροί και το δεχτήκαμε ως απόλυτα σωστό για τον εαυτό μας κι ας μην ήταν. Αλλάζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα με μια πιο αντικειμενική ματιά στο σήμερα, μπορούμε και αλλάζουμε το παρελθόν μας.

Γιατί η μνήμη μας παίζει συνεχώς την μουσική της και η σκέψη μας "ζητάει" συνεχώς την γνώμη της, προσπαθώντας να κατανοήσει ακόμα και ότι καινούριο συναντάμε, άνθρωπο ή κατάσταση. Γι αυτό λέμε ότι βλέπουμε τον κόσμο όπως μας έμαθαν να τον βλέπουμε. Όμως η πιο ωραία μουσική ακούγεται όταν διαβάσουμε και τις κρυφές νότες του μυαλού μας. Τότε απολαμβάνουμε το τώρα στην πραγματική του διάσταση.

Νικόλαος Γ. Βακόνδιος, Ψυχολόγος
Πτυχιούχος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

ygeiaonline

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ