Ο ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ και οι ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Ή αστρονομία του Κοπέρνικου δέν είναι, άλλο τι παρά ή αστρονομία τών Ελλήνων. Δέν είναι δυνατόν νά θεωρηθεί ό Κοπέρνικος ώς εύρετής του πραγματικού συστήματος του κόσμου ή ως ιδρυτής τής νεωτέρας αστρονομίας.

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ - ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Τό εργον του Κοπέρνικου συνετέλεσε μεγάλως εις τήν πρόοδον τής αστρονομίας, διότι τό ήλιοκεντρικόν σύστημα, τό όποιον παρεδέχετο, ασπάσθηκε ακολούθως ό πολύς Κέπλερ, όπερ ήγαγεν είς τήν υπό του Γερμανού σοφού ανακάλυψη τών πραγματικών νόμων τής κινήσεως τών πλανητών, καί μετέπειτα, εμμέσως, εις τήν ύπό του Νεύτωνος ανακάλυψη του μεγάλου νόμου τής έλξεως, του διέποντος τό σύμπαν. 


Άλλ’ ο Κοπέρνικος επλανήθη πολλάκις έν ταις έρευνες αυτού, καί μάλιστα όταν απομακρύνεται τών άρχαίων Ελλήνων, για να φανή πρωτότυπος. 

Έτσι παρημέλησε τήν ατμοσφαιρική διάθλαση, την οποίαν  τόσον λεπτομερώς είχε περιγράψει καί πινακογραφήσει ο Πτολεμαίος. Δέν ήδυνήθη νά καταλύση τούς επικύκλους, ών άφήκε 34.

 Έθεώρει τήν μετάπτωσιν τών ισημεριών ώς άλλάσσουσαν εντός 1717 έτών. 

Ένόμιζεν ότι είχε άποδείξει, ότι ή αλλαγή λοξότητος τής εκλειπτικής έπι του Ισημερινού ουδέποτε ήδύνατο τάχα νά είναι έλάσσων τών 23° 28' καί μείζων τών 23° 52', καί ότι ή αλλαγή αύτη έξετελείτο σε περιόδο 3.434 ετών. 

 Έφρόνει, ότι οί αστέρες έλαμπον έξ άντανακλάσεως του ηλιακού φωτός. Καί έκαυχάτο, ότι είχε αποδείξει τήν ύπαρξη τρίτης δήθεν κινήσεως τής Γης, μή δυνάμενος νά έννοήση εκείνο, τό όποιον ήτο τόσον εύδηλον στούς πυθαγορείους καί στον Άριστάρχο, τήν άπλήν ανεξαρτησίαν τής άνακυκλήσεως του πλανήτου μας εις την περί τον ήλιο περιφοράς.

Τό όρθόν του ηλιοκεντρικού συστήματος του κόσμου διαβεβαίωσαν απολύτως δύο φιλόσοφοι τής αρχαιότητος, Σέλευκος ό Ερυθραίας καί ό αύτοκράτωρ   ’Ιουλιανός, ο Εστεμμένος Φιλόσοφος. 

Ό πρώτος τούτων ελλήνιζεν έν Χαλδαία, αντιγράφων τάς θεωρίας του Κράτητος, καί απεφάνθη κατηγορικώς ύπέρ τής περί τόν  Ήλιον περιφοράς τής Γής. 

Ό δέ δεύτερος έθεώρει εΰδηλον ότι οί πλανήται στρέφονται περί τόν Ήλιον. Άλλ’ ό Κοπέρνικος, καίπερ λέγων ότι είχεν αποδείξει τήν κίνησιν τής Γής, διετύπωσεν, ουχ ήττον, αμφιβολίαν ώς πρός τό σύνολον του ηλιοκεντρικού συστήματος, γράψας, ότι «πιθανότερα είναι ή κίνησις τής γης ή ή στάσις αύτής» (Α', 8).

Τό αντίθετον τοιούτων δοξασιών είναι πασίδηλον, διότι ή άπόδειξις φαινομένου τινός ούδεμίαν επιδέχεται άμφιβολίαν, αφού ή εισαγωγή αμφιβολίας αναιρεί αμέσως πάντα αποδεικτικόν χαρακτήρα ταυ επιστημονικού επιχειρήματος. 
Ή αστρονομία του Κοπερνίκου δέν είναι, συνεπώς, άλλο τι είμή ή αστρονομία τών Ελλήνων, καί ουδέποτε άπέδειξέ τι μετά θετικότητος. 

Αφού δ' έσφετερισθη άνευ μνείας τάς λαμπροτάτας ανακαλύψεις τών άρχαίων Ελλήνων, έχλεύασε συνάμα τήν άρχαίαν έλληνικήν αστρονομίαν ώς έλεεινόν πτώμα. Λαμβανομένων υπ’ όψει τών άνωτέρω, καί ιδίως τών παρατεθέντων άναμφιλόγων χωρίων τών Ελλήνων φιλοσόφων, δέν είναι δυνατόν νά θεωρηθεί ό Κοπέρνικος ώς εύρετής του πραγματικού συστήματος του κόσμου ή ώς ιδρυτής τής νεωτέρας αστρονομίας.

Ε. Μ. ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ - ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Τό άπειρον έπ’ ούδενί λόγω δύναται νά κινήται».
(De revolutionibus», A', 8).
Αριστοτέλης : «Ούδ’ όλως γε τό άπειρον ενδέχεται κινείσθαι». («Περί ούρανοΰ», Α', 7

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Τούτο τό [σφαιρικόν] σχήμα είναι τό τελειότερον πάντων». (A', 1).
Πλάτων: «Σφαιροειδες [σχήμα]... πάντων τελεώτατον».(«Τίμαιος», Ζ', 33)

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «[Ή σφαίρα] αποτελεί τό πολυχωρητότερον σχήμα». (A', 1).
Πρόκλος: «Ή σφαίρα πολυχωρητότερον».(«Είς Τίμαιον», Γ', 160 f)

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ό κόσμος είναι σφαιροειδής». (A', 1).
Διογένης Λαέρτιος: « Πυθαγόρας λέγει τόν κόσμον, σφαιροειδή». («Πυθαγόρας». 19)

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Λέγω, ότι ό ήλιος, ή σελήνη καί oι αστέρες έχουν τό [σφαιροειδές] σχήμα». (Α', 3).
Στοβαίος: «Οί Πυθαγόρειοι σφαιροειδή είναι τον ήλιον». («Φυσικά», Α', 25)
Αριστοτέλης: «Σφαιροειδή τήν σελήνήν]. («Προβλήματα, 15) καί «Σφαιροειδή τά άστρα» («περί ουρανού Β , 8, 290 a).

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Είναι άνάγκη νά έχη ή γη τοιουτον [σφαιροειδές] σχήμα». (Α', 2).
Αριστοτέλης:  Σχήμα δε έχειν σφαιροειδές ανάγκαι ( αύτήν [την γήν]»).
(«Περί ουρανού», Β΄, 272 a )

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Οί κάτοικοι τών άνατολών δέν βλέπουσι τάς έσπερινάς εκλείψεις ήλίου και σελήνης, οί τών δυσμών τάς πρωϊνάς, άλλ’ έκ τών Αναμεταξύ οίκούντων οί μέν βλέπουσιν αύτάς αργότερον, οί δέ ένωρίτερον». (Α', 2).
- Πτολεμαίος : «Τάς γάρ υπό τόν αυτόν χρόνον άποτελουμένας έκλειπτικάς φαντασίας .. ευρίσκομεν... πάντοτε τάς παρά τοίς άνατολικωτέροις τών τηρησάντων άναγεγραμμένας ώρας ύστεριζούσας τών παρά τοίς δυτικωτέροις».
(«Μαθ. σύντ.», A', 4)   

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Οτι ή γή έχει τό τοιούτον [σφαιρικόν] σχημα...άποδεικνύει ή σκιά αύτής, διότι αύτη παράγει έπι τής έν έκλειψει σελήνης περιφέρειαν τελείου κύκλου». (Α', 3).
Αριστοτέλης : «Περί δέ τας [σεληνιακάς] έκλείψεις αεί κυρτήν έχει τήν όρίζουσα γραμμήν, ώστ’... η της γής άν είη περιφέρεια τού σχήματος αίτία, σφαιροειδής ούσα («Περί ούρανού Β', 14, 297)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Δι’ έκείνους, οίτινες, άφ’ οίουδήποτε μέρους, βαίνουσι πρός βορράν, ό βόρειος πόλος τής ήμερησίας κυκλοτερούς κινήσεως ύψούται συνεχώς, ένώ ό άλλος (πόλος] βυθίζεται κατά τήν αύτήν ποσότητα». (Α', 2).
Κλεομήδης : «Άπιόντων ώς πρός άρκτον από μεσημβρίας αποκρύπτεταί τινά των ορωμένων πρός μεσημβρία  άστρων, και πρός άρκτω ανά όράται τέως άφανή όντα» («Κυκλ. Θεωρ. μετ.», Α', 8)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Απ’ εναντίας δέ, δι’ έκείνους, οίτινες ταξιδεύουσι πρός νότον, ύψούνται οί πρός νότον [άστέρες] ». (Α', 2).

Κλεομήδης: «Καί εί τις άπ’ άρκτων ώς πρός μεσημβρίαν ίοι, τό έμπαλιν γίνεται» («Κυκλ. Θεωρ. μετ.», Α', 8)

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Όπερ δέν άληθεύει περί οίουδήποτε άλλου ή τού σφαιρικού σχήματος». (Α', 2).
Κλεομήδης : «Ών ούδέν συνέβαινε πλατεί τω σχήματι τής γης κεχρημενης («Κυκλ. Θεωρ. μετ.», Α', 8)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Δι’  έκείνους, οίτινες, άφ’ οίουδήποτε σημείου, πρός άρκτον μεταβαίνουσιν, ή κορυφή αύτή της ήμερησίας περιστροφής ύψούται,... καί πολύ άστέρες όρώνται μή δύοντες περί άρκτον, ένώ άλλοι δέν άνατέλλουσι πρός μέσημβρίαν.
Ούτως ό Κάνωπος δέν καθοράται έξ ’Ιταλίας, άλλά φαίνεται έξ Αιγύπτου». (Α',2).
 Αριστοτέλης : «Γενομένης  μεταστάσεως ήμΐν προς... άρκτον..., τά ύπέρ κεφαλής άστρα μεγάλην έχειν τήν μεταβολήν, καί μή ταύτά φαίνεσθαι πρός άρκτον τε μεσημβρίαν μεταβαίνουσιν ένιοι γάρ έν Αιγύπτω μεν άστέρες όρώνται... έν τοις πρός άρκτον δέ χωρίοις ουχ όρώνται.
(«Περί ούραν.», Β', 14, 298 α)
Θέων ό Σμυρναίος : Ο Κάνωβος...τοις βορειοτέροις τής Κνίδου μέρεσιν άφανής ών, τοις νοτιωτέροις...ήδη φανερός».
(Εκδ. Teubner, σ. 121)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ότι καί τα ύδατα έχουσι τό αύτό (σφαιρικόν σχήμα), παρατηρείται έκ τών πλοίων, διότι ή γή, ήτις δέν φαίνεται έκ του πλοίου, καθοράται έκ τής κορυφής τού ιστού. Και άντιστρόφως, όταν φως τι τοποθετηθή έπι τής κορυφής του Ιστού, τότε τούτο φαίνεται, τού πλοίου άπομακρυνομένου τής γής κατερχόμενον τοις έν τω αίγιαλώ μείνασι, άχρις έξαφανίσεως». (Α',2).
Κλεομήδης: «Καί νεώς δε από γής ιούσης πρώτον σκάφη άποκρύπτεταί, έτι των περί τών Ιστών όρωμένων καί όπότε έκ θαλάσσης πελάζει, όμοίως πρώτον οράται τά Ιστία, τά δέ σκάφη  έτι έπιπροσθεΐται ύπό περί τό ύδωρ κυρτότητος.» («Κυκλ. Θεωρ. μετ., Α',8)



ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Διότι οι ορίζοντες κύκλοι διχοτομούσιν όλην τήν σφαίραν του ούρανού, όπερ δέν ήδύνατο νά γίνη έάν τό μέγεθος τής γής, παραβαλλόμενον τω τού ούρανού, ήτο σημαντικόν». (Α', 6),

Πτολεμαίος: «Όρίζοντας  διχοτομείν πάντοτε τήν όλην σφαίραν του ούρανού, όπερ ούκ άν συνέβαινεν, εί μέγεθος της γής αίσθητόν  ήν πρός τήν τών ούρανίων άπόστασιν».  («Μαθ. σύντ.», Α' 6)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ό τόσον μέγας όγκος τής γης είναι ασήμαντος ως πρός τό μέγεθος του  ουρανού».
(Α', 6).
Θέων ό Άλεξανδρεύς : «Σημείου λόγον έχει πρός τά ούράνια ή γή».
(«Υπόμν. είς Πτολ.» Α', 5).


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ή αξιοθαύμαστος αρμονία του κόσμου. (Α’, 10).
’Αλέξανδρος Αιτωλός: «Καθ’ Αρμονίαν είρεσθαι τόν κόσμον [έλεγαν oι Πυθαγόρειοι]».
(«Θέων Σμ., σ. 139).


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ή κίνησις αύτη είναι φυσική καί ουδαμώς βίαια».
(Α, 8).
Αριστοτέλης: «Κίνησις υπάρχει ή βία ή φύσει». («Περί ουρανού», Β', 13).

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ή ακινησία του ηλίου».  (Α', 9).
Στοβαίος: «’Αρίσταρχος τον ήλιον ίστησι».  («Φυσικά», Α', 25)

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Ή ετησία κίνησις του κέντρου (της γής), ήτις περιγράφει κύκλον περί τόν ήλιον». (Α'. 11).
’Αρχιμήδης : «Άρίσταρχος ό Σάμιος... υποτίθεται τάν. . γάν περιφέρεσθαι περί τόν ήλιον, κατά κύκλου περιφέρειαν . («Ψαμμίτης»).

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ: «Αύται αι τροχιαί [των πλανωμένων άστέρων] έχουσι τα κέντρα αυτών περί τόν ήλιον». (Ε', 1).
’Ιουλιανός, ο Εστεμμένος Φιλόσοφος: «Οι τε γάρ πλάνητες εύδηλον ότι περί αυτόν τόν ήλιον χορεύοντες». (Εις βασιλέα Ήλιον», 146 D)


ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ:  « Ή έλξις δεν είναι άλλο τι είμή.... φυσική τις τάσις των μερών.... ίνα συσσωρεύωνται έν σφαίρα». (A', 1).
Αριστοτέλης: «Κατά παντός τού ροπήν έχοντος έπί τό μέσον...φανερόν ότι σφαιροειδής ή γένεσις αυτής [τής γής έστι]».
(«Περί ούρανου», Β', 14).

ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ:  «Δυνάμεθα νά υπολάβωμεν, ότι ή τάσις αύτη [της έλξεως έγκειται επίσης καί έν τω ήλίω καί έν τη σελήνη καί έν τοις άλλοις πλανήταις». (Α', 9).
Πλούταρχος: «Ό ήλιος ώς καί - η σελήνη] είς εαυτόν επιστρέφει τά μέρη εξ ών συνέστηκε («Πρόσωπον σελήνης», η).
Καί πλειόνων δέ κόσμων όντων, καθ’ έκαστον έστιν ίδιον μέσον ου τά βάρη ώθείσθαι]». («Περί των έκλελοιπότων χρηστηρίων» 27).

ermionh


 ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ