Hieronymus Bosch (1450-1516) Dutch painter
Ο Κήπος των επίγειων απολαύσεων, εξωτερικές πλευρές του τρίπτυχου, πέριπου 1500, Ελαιογραφία σε ξύλο, 195 x 220 cm, Museo del Prado (Madrid,Spain)
___________________________________________________________________________________
Ο Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus van Aken, περ. 1450 - 1516) ήταν σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος που έζησε την περίοδο του μεσαίωνα. Στην εποχή του θεωρήθηκε ένας "επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών" ενώ περίπου στα 1600 ο ιστορικός τέχνης Κάρελ φαν Μάντερ χαρακτήρισε τους πίνακες του Μπος ως "θαυμαστές και παράξενες φαντασιώσεις, συχνά ανατριχιαστικές". Στον 20ο αιώνα, αρκετοί μελετητές του έργου του Μπος απέδωσαν ένα βαθύτερο νόημα στη ζωγραφική του και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις καταβολές της. Έχει χαρακτηριστεί ως ένας υπερρεαλιστής του 15ου αιώνα ενώ για άλλους, το έργο του αντανακλά απόκρυφες πρακτικές του μεσαιωνικού κόσμου όπως η αλχημεία ή η μαγεία.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
__________________________________________________________________________________
Γεννήθηκε στη Βραμάνδη (στη σημερινή νότια Ολλανδία). Το «Μπος» είναι η τελευταία συλλαβή της πόλης όπου γεννήθηκε, του ’ς Χερτόγκενμπος ή, γαλλικά, Μπουά-λε-Ντυκ. Στην Ιταλία τον ήξεραν με το εξιταλισμένο όνομα Μπόσκο ντι Μπολντούκ. Ωστόσο το πραγματικό του όνομα ήταν Βαν Άκεν, χωρίς άλλο γιατί η οικογένειά του καταγόταν από το Άαχεν, κι ας είχε εγκατασταθεί στο ’ς Χερτόγκενμπος από τα τέλη του 14ου αιώνα. Η χρονολογία της γέννησης του καλλιτέχνη δεν είναι γνωστή με ακρίβεια, υπολογίζεται όμως γύρω στα 1450. H χρονιά του θανάτου του είναι καταγραμμένη στα αρχεία της αδελφότητας που ανήκε: «Θάνατος αδελφών. Έτος 1516: Ιερώνυμος Άκεν, άλλως Μπος, διακεκριμένος ζωγράφος».
Ξέρουμε πως ο Ιερώνυμος Μπος ήταν μέλος της Αδελφότητας της Παναγίας, που στα αρχεία της έχουν βρεθεί αρκετές σίγουρες πληροφορίες. Στα 1486 ο Ιερώνυμος, γιός του Αντωνίου Βαν Άκεν έγινε δεκτός σ’ αυτή την ένωση, που τα μέλη της ήταν κουρεμένα και φορούσαν στολή από ειδικό χοντρό μάλλινο ύφασμα. Στα 1488 έγινε «εξέχον μέλος» και πήρε μέρος στο επίσημο «συμπόσιο του κύκνου» (ο κύκνος απεικονιζόταν στο έμβλημα της αδελφότητας και προσφερόταν στα γεύματα των αξιωματούχων της). Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς ο Μπος δεξιώθηκε τους συντρόφους του στo σπίτι του στην πλατεία της Αγοράς. Είχε παντρευτεί το 1478 την Άλειντ βαν ντε Μερβέννε, πλούσια αστή γεννημένη το 1453, που του έδωσε προίκα ένα εξοχικό σπίτι στο Oirschot, καμιά τριανταριά χιλιόμετρα έξω από το Χερτόγκενμπος[...]
___________________________________________________________________________________
Οι άνθρωποι στην Ισπανία, χωρίς πολλά-πολλά, βάπτισαν το τρίπτυχο Λαγνεία. Κι εδώ, στον αριστερό πίνακα είναι ζωγραφισμένος ο επίγειος Παράδεισος, η Δημιουργία, με μερικούς υπαινιγμούς για την αγριάδα των ζώων. Μια κουκουβάγια κοιτάζει με πανούργο ύφος μεσ’ από μια βρύση δουλεμένη σαν σπάνιο κοράλλι. Τα βουνά στο βάθος είναι σουρεαλιστικά.
Στο δεξιό πίνακα βλέπουμε τη μουσική Κόλαση, με μαρτύρια και πελώρια μουσικά όργανα (όπως η λύρα-λαούτο, σύμβολο του ερμαφροδιτισμού). Στο γκρίζο μολυβένιο φόντο της παγωμένης λίμνης διαγράφονται οι φλόγες μιας πυρκαϊάς.
Στη μέση βρίσκεται ο άνθρωπος-δέντρο με το θλιμμένο πελιδνό του πρόσωπο, μυστηριακό πλάσμα, που πάνω στο στρογγυλό, επίπεδο καπέλο του έχει μια ασκομαντούρα, σύμβολο φαλλικό. Η κοιλιά του, σχεδόν ένα φυτικό αυγό, έχει μέσα της ένα καπηλειό. Η Κόλαση με τις σκοτεινές αποχρώσεις της δημιουργεί μια χτυπητή αντίθεση με το φωτεινό μεσαίο πίνακα, τον ξανθό, ροδαλό και γαλάζιο, που είναι σα γιορτή των χρωμάτων.
Το ανοιχτό πράσινο, η φωτεινή ώχρα και το θαλασσί δημιουργούν μια χρωματική προοπτική. Ο πίνακας είναι γεμάτος αμέτρητους γυμνούς ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, ξανθούς (με μερικές φιγούρες μαύρων εδώ κι εκεί), λεπτούς, με στενούς ώμους, που περπατάνε στις μύτες των ποδιών τους, σύμφωνα με τη γοτθική παράδοση. Οι περισσότεροι είναι όρθιοι, εκστατικοί και σα λίγο σαστισμένοι. Μερικοί βρίσκονται μέσα σε κρυστάλλινες σφαίρες ή σε πελώρια φρούτα. Άλλοι κάτω από γυάλινους θόλους ή ανάμεσα σε νεκρά ψάρια, κοχύλια και άλλα σεξουαλικά σύμβολα. Άλλοι πάλι δαγκώνουν με λαιμαργία τεράστια βατόμουρα (σύμβολα της σεξουαλικής ηδονής), κάτω απ’ το βλέμμα του κοκκινολαίμη, που συμβολίζει τη φιληδονία, και της αιρετικής κουκουβάγιας.
Βάσω Κ. Ηλιάδη
___________________________________________________________________________________
Ο Μπος είχε σχέση με το κίνημα που έγινε γνωστό ως Nova Devotio, το οποίο προερχόταν από μυστικιστές του 14ου και του 15ου αιώνα, που είχαν σκοπό να επιστρέψουν σε μια πιο απλή και προσωπική θρησκευτική μορφή. Αυτό το κίνημα προκάλεσε μια θρησκευτική ανανέωση στη Hertogenbosch, που είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση πολυάριθμων θρησκευτικών ταγμάτων, όπως η Αδελφότητα της Παναγίας, στο οποίο συμμετείχαν τόσο κληρικοί όσο και λαϊκοί.
Στη Hertogenbosch υπήρχε η σχολή των Αδελφών της Κοινής Ζωής, μέσα από την οποία εξαπλώθηκε, μυστικά, η αίρεση των Αδαμιτών.
Ο Wilhem Fraenger θεωρεί πιθανή τη σχέση του Μπος με τους Homines Intelligentiae, σχολή που ήταν πολύ διαδεδομένη στη Γερμανία και στις Κάτω Χώρες από τις αρχές του 15ου αιώνα, η οποία δέχτηκε μεγάλη επίδραση από τους Αδελφούς του Ελεύθερου Πνεύματος.
Παρόλα αυτά, κάποιοι μελετητές, όπως ο Yarza, ισχυρίζονται ότι «Δεν υπάρχει καμία αυστηρή και σοβαρή απόδειξη για το ότι ήταν ένας άνθρωπος ετερόδοξος, παράξενος ή εσωτεριστής. Μιλάμε για ένα φημισμένο ζωγράφο, άριστα ταυτισμένο με μια χριστιανική κοινωνία, μέσα στην οποία είναι ένα σεβαστό και τιμημένο μέλος», και επίσης «Είναι ένας ηθικολόγος και επίσης ένας ταχυδακτυλουργός που ευχαριστιέται με το να αναπαριστά τις διαστροφές με ιδιορρυθμίες».
Η ερμηνεία των συμβόλων του Μπος είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο έργο. Ο Karel van Mander, το 17ο αιώνα, δηλώνει: «Ποιος θα μπορούσε να ερμηνεύσει τις μυστηριώδεις και αλλόκοτες ιδέες που διέτρεχαν το μυαλό του Μπος και την έκφραση που έδωσε με το πινέλο του;» Οι πολύπλοκες αλληγορίες του μοιάζουν σήμερα ακατανόητες και οι ιδιόρρυθμες αναπαραστάσεις του έγιναν αντικείμενο πολυάριθμων ερευνών και θεωριών.
Έχει ειπωθεί ότι οι αναπαραστάσεις του μοιάζουν προϊόν μιας ονειρικής εμπειρίας, όπου εκφράζεται η αρνητική και διαβολική πλευρά της ανθρώπινης ψυχής.
Για μερικούς, η ζωγραφική του Μπος εκφράζει μια απαισιόδοξη αντίληψη, χαρακτηριστική του Μεσαίωνα, ενός κόσμου όπου κυριαρχούσε ο φόβος. Ενδεχομένως τα έργα του να είναι επηρεασμένα από τα βασανιστήρια που γίνονταν δημόσια στις πλατείες στις Κάτω Χώρες, καθώς κι από τις ομιλίες του δομινικανού ιερέα Alain de la Roche, που περιέγραφε με ωμότητα τις αμαρτίες, παρομοιάζοντάς τις με ζώα και απωθητικά σύμβολα.
Ίσως όμως πρόκειται για μια χλευαστική σάτιρα της ζωής της εποχής, όπως γινόταν και στις γοτθικές μινιατούρες και στα ανάγλυφα πολυάριθμων κιονόκρανων γοτθικών εκκλησιών. Θεωρείται ως ο ζωγράφος που έχει απεικονίσει με τον καλύτερο τρόπο την αμαρτία και τα θέματα του υπερπέραν.
Η κριτική του στάση τον οδηγεί να εκφράζει ιδέες ενάντια στην κληρική ιεραρχία, αλλά με κανένα τρόπο δεν μπορεί να θεωρηθεί άθεος ή αιρετικός.
Ο Siguenza (1605) γράφει ότι, ενώ οι άλλοι ζωγράφοι απεικονίζουν τους ανθρώπους απέξω, ο Μπος τους ζωγραφίζει από μέσα. Η αναζήτησή του κατευθύνεται προς την εσωτερική ανασυγκρότηση του ανθρώπου και τον εξαγνισμό του.
Τα πρόσωπά του αποτελούν σύμβολα κι απεικονίζουν πνευματικές πραγματικότητες.
Φαίνεται αναμφισβήτητο ότι ο Μπος είχε βαθιές γνώσεις αλχημείας. Έγιναν εξαιρετικές μελέτες πάνω στον αλχημικό συμβολισμό των έργων του, κυρίως του Κήπου των Απολαύσεων.
Όπως αναφέρει ο J. A. Bertrand , χρησιμοποιεί αλχημικά και αστρολογικά σύμβολα, καθώς και εικόνες από τα ταρώ. Είναι βέβαιο ότι κατείχε κάποια κλειδιά από τον αλχημικό ερμητισμό. Όπως όλοι οι μυημένοι αλχημιστές, ο Μπος δεν εκφράζει με σαφήνεια όλο το βάθος του μηνύματός του, αλλά το καλύπτει με πέπλα, για να περάσει απαρατήρητο στους βέβηλους, ενώ γίνεται κατανοητό στους μυημένους.
Τα θέματά του είναι εμπνευσμένα από τις Ιερές Γραφές κι από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Επίσης, είναι φανερή η έμπνευσή του από λαϊκές παραδόσεις αλλά κι από εσωτερικά θέματα, όπως η Καββάλα, η αστρολογία, τα Ταρώ, κι οπωσδήποτε η αλχημεία.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς είναι δυνατόν να ξέφυγε από την Ιερά Εξέταση . Απεναντίας, σχεδίασε τα βιτρώ του καθεδρικού ναού της Hertogenbosch και τα έργα του έχαιραν μεγάλης αποδοχής στην Ισπανία, από την εποχή των Καθολικών Βασιλειάδων. Ο Φίλιππος ο Β' της Ισπανίας, γνωστός ως συντηρητικός και θρησκευόμενος άνθρωπος, αγόρασε πολλά έργα του, απο όπου προέρχεται η θαυμάσια συλλογή που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Πράδο της Μαδρίτης. Αντιθέτως, η Μεταρρύθμιση θεώρησε τα έργα του ανήθικα και διέταξε να καούν, και για αυτό ακριβώς σώθηκαν μονάχα λίγα[...]
- Ο Κήπος των Απολαύσεων, αναμφισβήτητα το πιο μελετημένο έργο του κι αυτό που έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη πολεμική.
Copyright © 2012 Νέα Ακρόπολη, Διεθνής Πολιτιστικός και Φιλοσοφικός οργανισμός
___________________________________________________________________________________
Σύμφωνα με τον Ernst Hans Josef Gombrich, (1909-2001), τον ιστορικό τέχνης, ίσως η κεντρική σκηνή απεικονίζει τη ζωή στη Γη πριν τον Κατακλυσμό. Ενώ στο αριστερό φύλλο παρατηρούμε τόνους δυσάρεστους και τελείως ακατάλληλους για την απεικόνιση του Παραδείσου, το δεξί απεικονίζει όχι την Κόλαση, αλλά μάλλον την ηθελημένη καταστροφή του κόσμου: την Κόλαση επί γης.
Μια αρκούδα και μια κουμαριά, ή καλύτερα ένα madroño (έτσι λένε την κουμαριά στην Ισπανία), είναι το σύμβολο της πόλης της Μαδρίτης. Εξ αιτίας της δεσπόζουσας θεσης αυτού του φρούτου στον Κήπο των Επίγειων απολάυσεων (που εκτίθεται στο μουσείο Πράντο, στη Μαδρίτη) οι Ισπανοί ονομάζουν το έργο "Ο πίνακας με τα κούμαρα".
___________________________________________________________________________________
Η γέννηση της Αφροδίτης (περίπου 1485) Tempera σε καμβά, 278.5 x 172.5 cm
Ο Κωνσταντίνος, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας, κατάργησε επίσημα τη Λατρεία της Μαρίας αλλά μεγάλο μέρος της αρχαίας τελετουργίας επιβίωσε στους κόλπους της εκκλησίας […] ο Άγιος Ιερώνυμος είχε εγκωμιάσει την Παρθένο ως Stilla Maris, «Μύρο της Θάλασσας». Ο Άγιος Ιερώνυμος έκανε λογοπαίγνιο με το όνομα «Μαρία» και το συσχέτισε με τις εβραϊκές λέξεις μαράχ (αλμύρα) και μορ (μύρο) υπενθυμίζοντας τα δώρα των Τριών Μάγων.
Σε σχέση με την τελευταία φράση "Γυρίσαμε σπίτι.." από το «Κελάηδισμα» του Eriugena, o R.Graves αναφέρει ότι ο «γυρισμός στο σπίτι» που συναντάμε πάντα στον τελικό στίχο στροφών της μαγικής ποίησης που αφορούν την Θεά («στο σπίτι να με φέρεις πάλι», «στο σπίτι να σε φέρει πάλι», κ.λπ.) σημαίνουν "επαναφορά στην αρχική μορφή", μετά από διαδοχικές ποιητικές μεταμορφώσεις.
tinker-tinker-tinker
Eriugena
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Ο Κήπος των επίγειων απολαύσεων, εξωτερικές πλευρές του τρίπτυχου, πέριπου 1500, Ελαιογραφία σε ξύλο, 195 x 220 cm, Museo del Prado (Madrid,Spain)
___________________________________________________________________________________
Ο Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus van Aken, περ. 1450 - 1516) ήταν σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος που έζησε την περίοδο του μεσαίωνα. Στην εποχή του θεωρήθηκε ένας "επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών" ενώ περίπου στα 1600 ο ιστορικός τέχνης Κάρελ φαν Μάντερ χαρακτήρισε τους πίνακες του Μπος ως "θαυμαστές και παράξενες φαντασιώσεις, συχνά ανατριχιαστικές". Στον 20ο αιώνα, αρκετοί μελετητές του έργου του Μπος απέδωσαν ένα βαθύτερο νόημα στη ζωγραφική του και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις καταβολές της. Έχει χαρακτηριστεί ως ένας υπερρεαλιστής του 15ου αιώνα ενώ για άλλους, το έργο του αντανακλά απόκρυφες πρακτικές του μεσαιωνικού κόσμου όπως η αλχημεία ή η μαγεία.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
__________________________________________________________________________________
Γεννήθηκε στη Βραμάνδη (στη σημερινή νότια Ολλανδία). Το «Μπος» είναι η τελευταία συλλαβή της πόλης όπου γεννήθηκε, του ’ς Χερτόγκενμπος ή, γαλλικά, Μπουά-λε-Ντυκ. Στην Ιταλία τον ήξεραν με το εξιταλισμένο όνομα Μπόσκο ντι Μπολντούκ. Ωστόσο το πραγματικό του όνομα ήταν Βαν Άκεν, χωρίς άλλο γιατί η οικογένειά του καταγόταν από το Άαχεν, κι ας είχε εγκατασταθεί στο ’ς Χερτόγκενμπος από τα τέλη του 14ου αιώνα. Η χρονολογία της γέννησης του καλλιτέχνη δεν είναι γνωστή με ακρίβεια, υπολογίζεται όμως γύρω στα 1450. H χρονιά του θανάτου του είναι καταγραμμένη στα αρχεία της αδελφότητας που ανήκε: «Θάνατος αδελφών. Έτος 1516: Ιερώνυμος Άκεν, άλλως Μπος, διακεκριμένος ζωγράφος».
Ξέρουμε πως ο Ιερώνυμος Μπος ήταν μέλος της Αδελφότητας της Παναγίας, που στα αρχεία της έχουν βρεθεί αρκετές σίγουρες πληροφορίες. Στα 1486 ο Ιερώνυμος, γιός του Αντωνίου Βαν Άκεν έγινε δεκτός σ’ αυτή την ένωση, που τα μέλη της ήταν κουρεμένα και φορούσαν στολή από ειδικό χοντρό μάλλινο ύφασμα. Στα 1488 έγινε «εξέχον μέλος» και πήρε μέρος στο επίσημο «συμπόσιο του κύκνου» (ο κύκνος απεικονιζόταν στο έμβλημα της αδελφότητας και προσφερόταν στα γεύματα των αξιωματούχων της). Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς ο Μπος δεξιώθηκε τους συντρόφους του στo σπίτι του στην πλατεία της Αγοράς. Είχε παντρευτεί το 1478 την Άλειντ βαν ντε Μερβέννε, πλούσια αστή γεννημένη το 1453, που του έδωσε προίκα ένα εξοχικό σπίτι στο Oirschot, καμιά τριανταριά χιλιόμετρα έξω από το Χερτόγκενμπος[...]
Ξέρουμε ακόμα πως ο Μπος έπαιρνε ενεργό μέρος στη σκηνοθεσία «μυστηρίων», θεατρικών παραστάσεων που παρουσίαζε κατά παράδοση η Αδελφότητα της Παναγίας, και στην οργάνωση αρμάτων με θρησκευτικές σκηνές που ακολουθούσαν ορισμένες λιτανείες. Οι δραστηριότητές του αυτές βοήθησαν τη γόνιμη φαντασία του να εκφραστεί και άφησαν τα ίχνη τους στην τέχνη του[...]
Ο Κήπος των επίγειων απολαύσεων, εσωτερικές πλευρές του τρίπτυχου, κεντρικό 195 x 220cm, πτυχές 200 χ 97 cm
___________________________________________________________________________________ 
Οι άνθρωποι στην Ισπανία, χωρίς πολλά-πολλά, βάπτισαν το τρίπτυχο Λαγνεία. Κι εδώ, στον αριστερό πίνακα είναι ζωγραφισμένος ο επίγειος Παράδεισος, η Δημιουργία, με μερικούς υπαινιγμούς για την αγριάδα των ζώων. Μια κουκουβάγια κοιτάζει με πανούργο ύφος μεσ’ από μια βρύση δουλεμένη σαν σπάνιο κοράλλι. Τα βουνά στο βάθος είναι σουρεαλιστικά.
Στο δεξιό πίνακα βλέπουμε τη μουσική Κόλαση, με μαρτύρια και πελώρια μουσικά όργανα (όπως η λύρα-λαούτο, σύμβολο του ερμαφροδιτισμού). Στο γκρίζο μολυβένιο φόντο της παγωμένης λίμνης διαγράφονται οι φλόγες μιας πυρκαϊάς.
Στη μέση βρίσκεται ο άνθρωπος-δέντρο με το θλιμμένο πελιδνό του πρόσωπο, μυστηριακό πλάσμα, που πάνω στο στρογγυλό, επίπεδο καπέλο του έχει μια ασκομαντούρα, σύμβολο φαλλικό. Η κοιλιά του, σχεδόν ένα φυτικό αυγό, έχει μέσα της ένα καπηλειό. Η Κόλαση με τις σκοτεινές αποχρώσεις της δημιουργεί μια χτυπητή αντίθεση με το φωτεινό μεσαίο πίνακα, τον ξανθό, ροδαλό και γαλάζιο, που είναι σα γιορτή των χρωμάτων.
Το ανοιχτό πράσινο, η φωτεινή ώχρα και το θαλασσί δημιουργούν μια χρωματική προοπτική. Ο πίνακας είναι γεμάτος αμέτρητους γυμνούς ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, ξανθούς (με μερικές φιγούρες μαύρων εδώ κι εκεί), λεπτούς, με στενούς ώμους, που περπατάνε στις μύτες των ποδιών τους, σύμφωνα με τη γοτθική παράδοση. Οι περισσότεροι είναι όρθιοι, εκστατικοί και σα λίγο σαστισμένοι. Μερικοί βρίσκονται μέσα σε κρυστάλλινες σφαίρες ή σε πελώρια φρούτα. Άλλοι κάτω από γυάλινους θόλους ή ανάμεσα σε νεκρά ψάρια, κοχύλια και άλλα σεξουαλικά σύμβολα. Άλλοι πάλι δαγκώνουν με λαιμαργία τεράστια βατόμουρα (σύμβολα της σεξουαλικής ηδονής), κάτω απ’ το βλέμμα του κοκκινολαίμη, που συμβολίζει τη φιληδονία, και της αιρετικής κουκουβάγιας.
Βάσω Κ. Ηλιάδη
___________________________________________________________________________________
Ο Μπος είχε σχέση με το κίνημα που έγινε γνωστό ως Nova Devotio, το οποίο προερχόταν από μυστικιστές του 14ου και του 15ου αιώνα, που είχαν σκοπό να επιστρέψουν σε μια πιο απλή και προσωπική θρησκευτική μορφή. Αυτό το κίνημα προκάλεσε μια θρησκευτική ανανέωση στη Hertogenbosch, που είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση πολυάριθμων θρησκευτικών ταγμάτων, όπως η Αδελφότητα της Παναγίας, στο οποίο συμμετείχαν τόσο κληρικοί όσο και λαϊκοί.
Στη Hertogenbosch υπήρχε η σχολή των Αδελφών της Κοινής Ζωής, μέσα από την οποία εξαπλώθηκε, μυστικά, η αίρεση των Αδαμιτών.
Ο Wilhem Fraenger θεωρεί πιθανή τη σχέση του Μπος με τους Homines Intelligentiae, σχολή που ήταν πολύ διαδεδομένη στη Γερμανία και στις Κάτω Χώρες από τις αρχές του 15ου αιώνα, η οποία δέχτηκε μεγάλη επίδραση από τους Αδελφούς του Ελεύθερου Πνεύματος.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ο Μπος ήταν μέλος μιας αίρεσης που άνθισε στη Βόρεια Αφρική το 2ο και 3ο αιώνα: την Αδελφότητα του Ελεύθερου Πνεύματος, που αρχικά ήταν γνωστή ωςΑδαμίτες (από τον Αδάμ) οι οποίοι, βασισμένοι σε ασκητικές και γνωστικές πρακτικές, προσπαθούσαν να φτάσουν στην αρχική αγνότητα που περιγράφει η Γένεση: γυμνότητα, εξαφάνιση του γάμου και εξαφάνιση περιορισμών στο σεξουαλικό τομέα, θεωρώντας ότι οι πράξεις, από ηθική άποψη, δεν είναι ούτε καλές ούτε κακές. Κάθε άνθρωπος είναι όμοιος με το Θεό, κι επομένως θα έπρεπε να χαίρει της ίδιας ελευθερίας που έχει ο Θεός. Ζούσαν εκτός πόλεων και είχαν μια ζωή παρόμοια με εκείνη που υπόσχεται στους δίκαιους την αιωνιότητα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις κατευθυντήριες οδηγίες της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.
Παρόλα αυτά, κάποιοι μελετητές, όπως ο Yarza, ισχυρίζονται ότι «Δεν υπάρχει καμία αυστηρή και σοβαρή απόδειξη για το ότι ήταν ένας άνθρωπος ετερόδοξος, παράξενος ή εσωτεριστής. Μιλάμε για ένα φημισμένο ζωγράφο, άριστα ταυτισμένο με μια χριστιανική κοινωνία, μέσα στην οποία είναι ένα σεβαστό και τιμημένο μέλος», και επίσης «Είναι ένας ηθικολόγος και επίσης ένας ταχυδακτυλουργός που ευχαριστιέται με το να αναπαριστά τις διαστροφές με ιδιορρυθμίες».
Η ερμηνεία των συμβόλων του Μπος είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο έργο. Ο Karel van Mander, το 17ο αιώνα, δηλώνει: «Ποιος θα μπορούσε να ερμηνεύσει τις μυστηριώδεις και αλλόκοτες ιδέες που διέτρεχαν το μυαλό του Μπος και την έκφραση που έδωσε με το πινέλο του;» Οι πολύπλοκες αλληγορίες του μοιάζουν σήμερα ακατανόητες και οι ιδιόρρυθμες αναπαραστάσεις του έγιναν αντικείμενο πολυάριθμων ερευνών και θεωριών.
Έχει ειπωθεί ότι οι αναπαραστάσεις του μοιάζουν προϊόν μιας ονειρικής εμπειρίας, όπου εκφράζεται η αρνητική και διαβολική πλευρά της ανθρώπινης ψυχής.
Για μερικούς, η ζωγραφική του Μπος εκφράζει μια απαισιόδοξη αντίληψη, χαρακτηριστική του Μεσαίωνα, ενός κόσμου όπου κυριαρχούσε ο φόβος. Ενδεχομένως τα έργα του να είναι επηρεασμένα από τα βασανιστήρια που γίνονταν δημόσια στις πλατείες στις Κάτω Χώρες, καθώς κι από τις ομιλίες του δομινικανού ιερέα Alain de la Roche, που περιέγραφε με ωμότητα τις αμαρτίες, παρομοιάζοντάς τις με ζώα και απωθητικά σύμβολα.
Ίσως όμως πρόκειται για μια χλευαστική σάτιρα της ζωής της εποχής, όπως γινόταν και στις γοτθικές μινιατούρες και στα ανάγλυφα πολυάριθμων κιονόκρανων γοτθικών εκκλησιών. Θεωρείται ως ο ζωγράφος που έχει απεικονίσει με τον καλύτερο τρόπο την αμαρτία και τα θέματα του υπερπέραν.
Η κριτική του στάση τον οδηγεί να εκφράζει ιδέες ενάντια στην κληρική ιεραρχία, αλλά με κανένα τρόπο δεν μπορεί να θεωρηθεί άθεος ή αιρετικός.
Ο Siguenza (1605) γράφει ότι, ενώ οι άλλοι ζωγράφοι απεικονίζουν τους ανθρώπους απέξω, ο Μπος τους ζωγραφίζει από μέσα. Η αναζήτησή του κατευθύνεται προς την εσωτερική ανασυγκρότηση του ανθρώπου και τον εξαγνισμό του.
Τα πρόσωπά του αποτελούν σύμβολα κι απεικονίζουν πνευματικές πραγματικότητες.
Φαίνεται αναμφισβήτητο ότι ο Μπος είχε βαθιές γνώσεις αλχημείας. Έγιναν εξαιρετικές μελέτες πάνω στον αλχημικό συμβολισμό των έργων του, κυρίως του Κήπου των Απολαύσεων.
Όπως αναφέρει ο J. A. Bertrand , χρησιμοποιεί αλχημικά και αστρολογικά σύμβολα, καθώς και εικόνες από τα ταρώ. Είναι βέβαιο ότι κατείχε κάποια κλειδιά από τον αλχημικό ερμητισμό. Όπως όλοι οι μυημένοι αλχημιστές, ο Μπος δεν εκφράζει με σαφήνεια όλο το βάθος του μηνύματός του, αλλά το καλύπτει με πέπλα, για να περάσει απαρατήρητο στους βέβηλους, ενώ γίνεται κατανοητό στους μυημένους.
Τα θέματά του είναι εμπνευσμένα από τις Ιερές Γραφές κι από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Επίσης, είναι φανερή η έμπνευσή του από λαϊκές παραδόσεις αλλά κι από εσωτερικά θέματα, όπως η Καββάλα, η αστρολογία, τα Ταρώ, κι οπωσδήποτε η αλχημεία.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς είναι δυνατόν να ξέφυγε από την Ιερά Εξέταση . Απεναντίας, σχεδίασε τα βιτρώ του καθεδρικού ναού της Hertogenbosch και τα έργα του έχαιραν μεγάλης αποδοχής στην Ισπανία, από την εποχή των Καθολικών Βασιλειάδων. Ο Φίλιππος ο Β' της Ισπανίας, γνωστός ως συντηρητικός και θρησκευόμενος άνθρωπος, αγόρασε πολλά έργα του, απο όπου προέρχεται η θαυμάσια συλλογή που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Πράδο της Μαδρίτης. Αντιθέτως, η Μεταρρύθμιση θεώρησε τα έργα του ανήθικα και διέταξε να καούν, και για αυτό ακριβώς σώθηκαν μονάχα λίγα[...]
Copyright © 2012 Νέα Ακρόπολη, Διεθνής Πολιτιστικός και Φιλοσοφικός οργανισμός
___________________________________________________________________________________
Σύμφωνα με τον Ernst Hans Josef Gombrich, (1909-2001), τον ιστορικό τέχνης, ίσως η κεντρική σκηνή απεικονίζει τη ζωή στη Γη πριν τον Κατακλυσμό. Ενώ στο αριστερό φύλλο παρατηρούμε τόνους δυσάρεστους και τελείως ακατάλληλους για την απεικόνιση του Παραδείσου, το δεξί απεικονίζει όχι την Κόλαση, αλλά μάλλον την ηθελημένη καταστροφή του κόσμου: την Κόλαση επί γης.
Μια αρκούδα και μια κουμαριά, ή καλύτερα ένα madroño (έτσι λένε την κουμαριά στην Ισπανία), είναι το σύμβολο της πόλης της Μαδρίτης. Εξ αιτίας της δεσπόζουσας θεσης αυτού του φρούτου στον Κήπο των Επίγειων απολάυσεων (που εκτίθεται στο μουσείο Πράντο, στη Μαδρίτη) οι Ισπανοί ονομάζουν το έργο "Ο πίνακας με τα κούμαρα".
___________________________________________________________________________________
Στη μεσαιωνική ποίηση η Παρθένος Μαρία ταυτιζόταν καθαρά με τη Μούσα […] Ο Ντ. Ου. Νας σημειώνει στη έκδοσή του των ποιημάτων του Ταλιέσιν:
Οι χριστιανοί βάρδοι του δέκατου τρίτου και δέκατου τέταρτου αιώνα αναφέρουν κατ’ επανάληψη την ίδια την Παρθένο Μαρία ως χύτρα ή πηγή έμπνευσης – όπου οδηγήθηκαν, όπως φαίνεται, εν μέρει από ένα λογοπαίγνιο με τη λέξη pair, χύτρα, και την εκ δευτέρου μορφή της ίδιας λέξης, με την υιοθέτηση της απαλής εκδοχής του αρχικού της, mair, που σημαίνει επίσης Μαρία. Η Μαρία ήταν Mair, η μητέρα του Χριστού, το μυστικό δοχείο του Αγίου Πνεύματος, και Pair ήταν η χύτρα ή δοχείο χριστιανικής έμπνευσης. Έτσι εμφανίζεται σε ένα ποίημα του Ντάβιδ Μπένβρας το δέκατο τρίτο αιώνα:
Crist mab Mair am Pair pur vonhedd
Χριστέ, γιε της Μαρίας, χύτρα μου αγνής γενιάς.
Στη μεσαιωνική ιρλανδική ποίηση, η Μαρία ταυτιζόταν εξ ίσου καθαρά με την Μπρίγκιτ, τη Θεά της Ποίησης […] Στη γαελική Σκοτία σύμβολό της υπήρξε ο λευκός Κύκνος και ήταν γνωστή ως Νύμφη με τα Χρυσά Μαλλιά, Νύμφη των Λευκών Ορέων, Μητέρα του Βασιλιά της Δόξας. Στις Εβρίδες υπήρξε προστάτιδα του τοκετού. Το αιγαιακό πρότυπό της φαίνεται πως ήταν η Βριζώ της Δήλου, μια Σελήνη-θεά στην οποία προσφέρονταν ως αφιερώματα ομοιώματα πλοίων και της οποίας το όνομα ετυμολογούνταν από τους Έλληνες από τη λέξη βρίζω, «υπνώνω». Η λατρεία της Μπρίγκιτ είχε εξαπλωθεί στη Γαλατία και στη Βρετανία κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, όπως μαρτυρούν τα πολυάριθμα αφιερώματα σ’ αυτήν, ενώ σε τμήματα της Βρετάνης η Αγία Μπρίγκιτ διατήρησε το χαρακτήρα της ως Μούσα έως τη μεταρρύθμιση του πουριτανισμού και η θεραπευτική δράση της ασκούνταν κυρίως μέσω ποιητικών μαγικών επωδών σε ιερά πηγάδια. Το Μπράιντγουελ, η γυναικεία φυλακή στο Λονδίνο, ήταν αρχικά μοναστήρι της (Η Σουηδή Αγία Μπρίγκιτ ή Μπρίγκιτ του δεκάτου τετάρτου αιώνα, που ίδρυσε το Τάγμα της Αγίας Μπρίγκιτ, δεν ήταν φυσικά η πρωτογενής αγία, αν και μερικές υποδιαιρέσεις του Τάγματος παλινδρόμησαν στον παγανισμό) […]
Η μεσαιωνική Μπρίγκιτ μοιραζόταν το ρόλο της Μούσας με μια άλλη Μαρία, τη «Μαρία την Αιγυπτία» ή Οσία Μαρία την Αιγυπτία. Αυτή η γοητευτική Παρθένος με το μπλε φόρεμα και το μαργαριταρένιο περιδέραιο υπήρξε η αρχαία παγανιστική Θάλασσα-θεά Μάριαν, με κατάδηλη μεταμφίεση – Μάριαν1, Μίριαμ, Μαριάμνη («Θαλάσσιος Αμνός»), Μύρρινα, Μυρτία, Μύρρα2, Μαρία ή Μαρίνα, προστάτιδα των ποιητών και των εραστών και περήφανη μητέρα του Τοξότη Έρωτα. (1 Η πρωιμότερη γραφή του ονόματος της Παρθένου στα αγγλικά είναι Μάριαν (Marian) όχι Μαριάμ που είναι ο ελληνικός τύπος που χρησιμοποιείται στα Ευαγγέλια. 2 ήταν η μητέρα του Αδώνη. εξ αυτού ο Αλεξανδρινός γραμματικός Λυκόφρων ονομάζει τη Βύβλο «Πόλη της Μύρρας»). Στις μπαλάντες ο Ρόμπιν Χουντ ορκιζόταν πάντα σ’ αυτήν. Είχε μελαμψό πρόσωπο και σε μια μεσαιωνική Βίβλο Αγίων μνημονεύεται ότι κατάφερε να φτάσει στους Άγιους Τόπους, όπου έζησε επί χρόνια ως αναχωρήτρια στην έρημο, προσφέροντας τον εαυτό της ως πόρνη σε όλο το πλήρωμα του μοναδικού πλοίου που έφτανε εκεί. συνεπώς αφότου βρέθηκε στον Ουρανό, επεδείκνυε ιδιαίτερη ανοχή στις αμαρτίες της σάρκας.
Οικεία μεταμφίεση αυτής της ίδιας Μάριαν είναι η χαρωπή κόρη (merry-maid), όπως γραφόταν κάποτε η γοργόνα (mermaid). Η συνήθης μορφή της γοργόνας – μια πανέμορφη γυναίκα με στρογγυλό καθρέφτη, χρυσή χτένα και ουρά ψαριού – αποτυπώνει την Έρωτα-θεά αναδυομένη από τη θάλασσα». Καθένας που μυείτο στα Ελευσίνια Μυστήρια και ήταν πελασγικής καταγωγής περνούσε από ερωτική ιεροτελεστία με την αντιπρόσωπό της αφού πρώτα λουόταν σε χύτρα […] ο καθρέφτης αποτελούσε μέρος των ιερών σκευών των Μυστηρίων και πιθανώς συμβόλιζε το γνώθι σαυτόν. Η χτένα ήταν πρωτογενώς πλήκτρο, για το παίξιμο της λύρας. Οι Έλληνες την ονόμαζαν Αφροδίτη, «αναδυομένη από τον αφρό», και χρησιμοποιούσαν τον τόνο, τον οξύρρυγχο, τα κτένια και τα σαλιγκάρια της θάλασσας – όλα αφιερωμένα σε αυτήν – ως αφροδισιακά. Οι πλέον περιώνυμοι ναοί της ήταν χτισμένοι πλάι στη θάλασσα. εύκολα γίνεται κατανοητή η συμβολική ψαρίσια ουρά της. Ταυτίζεται επίσης με τη Σελήνη-θεά Ευρυνόμη, της οποίας το ξόανο στη Φιγαλία της Αρκαδίας ήταν γοργόνα σκαλισμένη σε ξύλο. Η μυρτιά, η πορφύρα και η σμύρνα επίσης ήταν παντού αφιερωμένες σ’ αυτήν, καθώς και ο φοίνικας (που ευδοκιμεί σε αλμυρά εδάφη), ο πιστός στον ερωτικό του σύντροφο κύκνος και τα χρώματα πράσινο, λευκό, κυανό και άλικο.
Πιστόξενος, έλληνας ζωγράφος, δραστηριοποιήθηκε στην Αθήνα, μεταξύ 480 και 460 π.Χ.
Αφροδίτη πάνω σε κύκνο (κατά άλλους σε χήνα), περ. 470 - 460 π.Χ.κύληκα, διάμετρος 24 cm, βρέθηκε στην Κάμειρο της Ρόδου, Βρετανικό Μουσείο (Λονδίνο). Φέρει τις επιγραφές:ΑΦΡΟΔΙΤΗ - ΓΛΑΥΚΟΝ ΚΑΛΟΣ
Η Γέννηση της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι εικονογραφεί επακριβώς τη μορφή υπό την οποία λατρευόταν. Ψηλή, χρυσομαλλούσα, γαλανομάτα, λευκοπρόσωπη, η Έρωτας-θεά καταφθάνει μέσα σε όστρακο κτενιού στο άλσος με τις μυρτιές, όπου η Γη, με λουλουδάτο ένδυμα, σπεύδει να την περιβάλλει με άλικο μανδύα στολισμένο με χρυσό. Στις αγγλικές μπαλάντες η γοργόνα αντιπροσωπεύει τη γλυκόπικρη γεύση του έρωτα και τον κίνδυνο που διατρέχουν οι ευάλωτοι ναυτικοί (mariners – που κάποτε γραφόταν «meriners») στα εξωτικά λιμάνια. ο καθρέφτης και η χτένα της συμβολίζουν τη ματαιόδοξη και άκαρδη φύση της.
Sandro Boticelli (1445 - 1510) Ιταλός ζωγράφος
Πιστόξενος, έλληνας ζωγράφος, δραστηριοποιήθηκε στην Αθήνα, μεταξύ 480 και 460 π.Χ.
Αφροδίτη πάνω σε κύκνο (κατά άλλους σε χήνα), περ. 470 - 460 π.Χ.κύληκα, διάμετρος 24 cm, βρέθηκε στην Κάμειρο της Ρόδου, Βρετανικό Μουσείο (Λονδίνο). Φέρει τις επιγραφές:ΑΦΡΟΔΙΤΗ - ΓΛΑΥΚΟΝ ΚΑΛΟΣ
Η Γέννηση της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι εικονογραφεί επακριβώς τη μορφή υπό την οποία λατρευόταν. Ψηλή, χρυσομαλλούσα, γαλανομάτα, λευκοπρόσωπη, η Έρωτας-θεά καταφθάνει μέσα σε όστρακο κτενιού στο άλσος με τις μυρτιές, όπου η Γη, με λουλουδάτο ένδυμα, σπεύδει να την περιβάλλει με άλικο μανδύα στολισμένο με χρυσό. Στις αγγλικές μπαλάντες η γοργόνα αντιπροσωπεύει τη γλυκόπικρη γεύση του έρωτα και τον κίνδυνο που διατρέχουν οι ευάλωτοι ναυτικοί (mariners – που κάποτε γραφόταν «meriners») στα εξωτικά λιμάνια. ο καθρέφτης και η χτένα της συμβολίζουν τη ματαιόδοξη και άκαρδη φύση της.
Η γέννηση της Αφροδίτης (περίπου 1485) Tempera σε καμβά, 278.5 x 172.5 cm
Ο Κωνσταντίνος, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας, κατάργησε επίσημα τη Λατρεία της Μαρίας αλλά μεγάλο μέρος της αρχαίας τελετουργίας επιβίωσε στους κόλπους της εκκλησίας […] ο Άγιος Ιερώνυμος είχε εγκωμιάσει την Παρθένο ως Stilla Maris, «Μύρο της Θάλασσας». Ο Άγιος Ιερώνυμος έκανε λογοπαίγνιο με το όνομα «Μαρία» και το συσχέτισε με τις εβραϊκές λέξεις μαράχ (αλμύρα) και μορ (μύρο) υπενθυμίζοντας τα δώρα των Τριών Μάγων.
Όταν οι σταυροφόροι εισέβαλλαν στους Αγίους Τόπους, έχτισαν κάστρα και εγκαταστάθηκαν, βρήκαν εκεί αρκετές αιρετικές ομάδες χριστιανών να ζουν υπό την προστασία των μωαμεθανών, οι οποίες σύντομα τους δελέασαν να εγκαταλείψουν την ορθοδοξία. Με αυτόν τον τρόπο κατέφθασε στην Αγγλία η Λατρεία της Μαρίας της Αιγυπτίας, μέσω της πόλης Κομποστέλα της Ισπανίας από φτωχούς προσκυνητές με κλάδους φοινικιάς στα χέρια, αντίγραφα των Απόκρυφων Ευαγγελίων στους σάκους τους και όστρακα από κτένια της Αφροδίτης ραμμένα στα σκουφιά τους – οι προσκυνητές των Αγίων Τόπων στο τραγούδι της Οφηλίας στον Άμλετ[…] Το πλέον αξιομνημόνευτο αποτέλεσμα των σταυροφοριών ήταν η εισαγωγή στη Δυτική Ευρώπη του ιδεώδους του ρομαντικού έρωτα το οποίο, εκφρασμένο στη γλώσσα των αρχαίων ιστοριών των Ουαλών μενεστρέλων, μεταμόρφωσε σταδιακά τους αγροίκους ληστές βαρώνους και τις άξεστες συζύγους τους σε εκλεπτυσμένη κοινωνία ευγενών κυρίων και κυριών[…] αυτό εξηγεί τη «Χαρωπή Αγγλία» ως τη χώρα που προσηλώθηκε περισσότερο από όλες στη Λατρεία της Μαρίας.
Στην αγγλική ύπαιθρο η Μαρία η Αιγυπτία δεν άργησε να ταυτιστεί με την Έρωτα-θεά που ήταν γνωστή στους Σάξονες ως «Νύφη της Πρωτομαγιάς» […] Ζευγάρωσε με τον Μέρδιν [Ο Μέρλιν ήταν στην πραγματικότητα ο Μέρδιν, όπως εξηγεί ο Σπένσερ στη Νεραϊδοβασίλισσα] που τότε είχε πια εκχριστιανιστεί σε «Ρόμπιν Χουντ» […] Στα γαλλικά η λέξη Robin, που θεωρείτε υποκοριστικό του Ρομπέρ αλλά πιθανότατα είναι προτευτονικό, σημαίνει κριάρι καθώς επίσης και διάβολος. Το robinet, η βρύση, ονομάζεται έτσι επειδή στις αγροτικές κρήνες είχε το σχήμα κριαροκεφαλής […] Στην Κορνουάλη «Ρόμπιν» σημαίνει φαλλός. Επίσης «Ρόμπιν Χουντ» είναι λαϊκή ονομασία του φυτού Σιληνή η πορφυρά […] Το «Ρόμπιν»[…]έχει εξισωθεί μυθολογικά με το όνομα ρόμπιν (λατινικά rubens) που είναι το πουλί κοκκινολαίμης […]
Οι εύθυμες περιπέτειες του Ρόμπιν Χουντ, του ξακουστού παράνομου του δάσους Σέργουντ - για τον οποίο ο Τ. Ο. Ουόκερ (Αρχαιολογική Επετηρίς του Γιόρκσερ, Νο 141, 1944) απέδειξε ότι υπήρξε ιστορικό πρόσωπο που γεννήθηκε στο Γουέικφιλντ του Γιόρκσερ μεταξύ 1285 και 1295 και βρισκόταν στην υπηρεσία του βασιλιά Εδουάρδου Β’ το1323 και 1324 – συνδέθηκαν στενά με τους γλεντοκόπους της πρωτομαγιάς. Αυτό ενδεχομένως συνέβη επειδή ο παράνομος έτυχε να ονομαστεί Ρόμπερτ από τον πατέρα του Άνταμ Χουντ το δασοφύλακα και επειδή, κατά τη διάρκεια των είκοσι δύο χρόνων που πέρασε ως ληστής στο δάσος, εκμεταλλεύτηκε την ομοιότητα του ονόματός του και επέκτεινε την ταύτιση με τον Ρόμπιν αλλάζοντας το όνομα της γυναίκας του Ματίλντας σε «Μέιντ Μάριαν» (Κόρη Μάριαν). Αν κρίνουμε από την παλιά μπαλάντα Ο Προγραμμένος, η Ματίλντα πρέπει να είχε κόψει τα μαλλιά της και να φορούσε αντρικά ρούχα για να μπορέσει να μπει στην αδελφότητα των παρανόμων, όπως στην Αλβανία, μέχρι σήμερα, οι νεαρές γυναίκες συμμετέχουν στις κυνηγετικές εξορμήσεις των αντρών, ντύνονται σαν άντρες και αντιμετωπίζονται ωσαύτως - πρότυπό τους ήταν η Αταλάντη από την Καλυδώνα που πήρε μέρος στο κυνήγι του καλυδώνιου κάπρου[…] Με την επιτυχημένη του αντίσταση στον κλήρο, ο Ρόμπιν έγινε τόσο δημοφιλής ήρωας ώστε αργότερα θεωρήθηκε ιδρυτής της θρησκείας του Ρόμπιν Χουντ της οποίας οι απλοϊκές μορφές είναι δύσκολο να αναπλασθούν. Ωστόσο, «χουντ» (ή χοντ ή χαντ) σήμαινε «κούτσουρο» - το κούτσουρο στο πίσω μέρος της φωτιάς – και σε αυτό το κούτσουρο, κομμένο από την ιερή βελανιδιά, υπήρχε η πεποίθηση ότι κατοικοέδρευε ο Ρόμπιν. Εξ αυτού και η ονομασία «Άτι του Ρόμπιν Χουντ» η ξυλόψειρα που έβγαινε τρέχοντας όταν καιγόταν ο κορμός των Χριστουγέννων. Στις λαϊκές δοξασίες και ο ίδιος ο Ρόμπιν ξέφυγε από την καμινάδα με τη μορφή κοκκινολαίμη […]
R. Graves, Η Λευκή Θεά, κεφ. 22 παρ. 26, 27, 29, 30, 31, 32, 33, 34, Κάκτος 1998
___________________________________________________________________________________
Σε σχέση με την τελευταία φράση "Γυρίσαμε σπίτι.." από το «Κελάηδισμα» του Eriugena, o R.Graves αναφέρει ότι ο «γυρισμός στο σπίτι» που συναντάμε πάντα στον τελικό στίχο στροφών της μαγικής ποίησης που αφορούν την Θεά («στο σπίτι να με φέρεις πάλι», «στο σπίτι να σε φέρει πάλι», κ.λπ.) σημαίνουν "επαναφορά στην αρχική μορφή", μετά από διαδοχικές ποιητικές μεταμορφώσεις.
tinker-tinker-tinker
Eriugena
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.