Ο χώρος που κατέχετε είναι χώρος που η σκέψη έχει χτίσει γύρω σας κι αυτός ο χώρος είναι δυστυχία και σύγχυση

1 Απρίλιου 1975

Ακόμα και τόσο νωρίς το πρωί ο ήλιος ήταν ζεστός και έκαιγε. Δε φυσούσε καθόλου και δεν κουνιόταν φύλλο. 

Στον αρχαίο ναό ήταν δροσερά κι ευχάριστα- τα γυμνά πόδια ένιωθαν τις γερές πέτρινες πλάκες, τα σχήματά τους, την τραχιά τους επιφάνεια. Εδώ και χίλια χρόνια θα πρέπει να έχουν περπατήσει πάνω τους πολλές χιλιάδες άνθρωποι. 

Μετά από τον εκτυφλωτικό ήλιο ο ναός ήταν σκοτεινός και στους διαδρόμους υπήρχαν λίγοι άνθρωποι εκείνο το πρωί, ενώ στο στενό πέρασμα ήταν ακόμα πιο σκοτεινά. Αυτό το πέρασμα έβγαζε σε ένα φαρδύ διάδρομο που οδηγούσε στο εσωτερικό ιερό. 

Υπήρχε μια δυνατή μυρωδιά από λουλούδια και από το λιβάνι πολλών αιώνων, ενώ έψαλλαν εκατό βραχμάνοι, φρεσκολουσμένοι, φορώντας μόνο ένα φρεσκοπλυμένο λευκό πανί γύρω από τη μέση τους.

 Τα σανσκριτικά είναι δυνατή γλώσσα που αντηχεί βαθιά. Οι αρχαίοι τοίχοι πάλλονταν, σχεδόν έτρεμαν από τον ήχο των εκατό φωνών. Η μεγαλοπρέπεια του ήχου ήταν απίστευτη και η ιερότητα της στιγμής ήταν πέρα από κάθε περιγραφή. 

Δεν ήταν οι λέξεις που ξύπνησαν αυτή την απεραντοσύνη, αλλά το βάθος του ήχου των χιλιάδων χρόνων, που κρατιόταν μέσα σ’ αυτούς τους τοίχους και στον απέραντο χώρο πέρα απ’ αυτούς. 

Δεν ήταν η σημασία των λέξεων ούτε η καθαρότητα που προφέρονταν ούτε η σκοτεινή ομορφιά του ναού που γκρέμιζε τους τοίχους και τους περιορισμούς του ανθρώπινου νου, αλλά η ποιότητα του ήχου.

 Το τραγούδι ενός πουλιού, η μακρινή φλογέρα, το αεράκι μέσα στα φύλλα, όλα αυτά γκρεμίζουν τα τείχη που οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει για τους εαυτούς τους.

Στους μεγάλους καθεδρικούς ναούς και τα όμορφα τζαμιά, στους ύμνους και τις ψαλμωδίες των ιερών βιβλίων τους υπάρχει ο ήχος που ανοίγει την καρδιά στα δάκρυα και στην ομορφιά. 

Δίχως χώρο δεν υπάρχει ομορφιά• δίχως χώρο έχεις μόνο τοίχους και διαστάσεις• δίχως χώρο δεν υπάρχει βάθος• δίχως χώρο υπάρχει μόνο φτώχεια, εσωτερική και εξωτερική.

 Έχετε τόσο λίγο χώρο στο νου σας• είναι τόσο παραγεμισμένος με λέξεις, αναμνήσεις, γνώσεις, εμπειρίες και προβλήματα. Έχει μείνει ελάχιστος χώρος, μόνο για την ακατάπαυστη φλυαρία της σκέψης. 

Κι έτσι, τα μουσεία σας είναι γεμάτα όπως και τα ράφια σας είναι γεμάτα από βιβλία. Κι ύστερα γεμίζετε τους χώρους διασκέδασης, θρησκευτικής ή άλλου είδους. Ή χτίζετε έναν τοίχο γύρω από τον εαυτό σας, ένα στενό χώρο αταξίας και πόνου. Δίχως χώρο, εσωτερικό ή εξωτερικό, γίνεστε βίαιοι και άσχημοι.

Το καθετί χρειάζεται χώρο για να ζήσει, να παίξει και να υμνήσει. Εκείνο που είναι ιερό δεν μπορεί να αγαπήσει δίχως χώρο. Δεν έχετε χώρο όταν συσσωρεύετε, όταν υπάρχει θλίψη, όταν γίνεστε το κέντρο του σύμπαντος.

 Ο χώρος που κατέχετε είναι χώρος που η σκέψη έχει χτίσει γύρω σας κι αυτός ο χώρος είναι δυστυχία και σύγχυση. 

Ο χώρος που μπορεί να μετρήσει η σκέψη είναι το ξεχώρισμα ανάμεσα σε σένα και σε μένα, εμάς κι αυτούς. Αυτός ο χωρισμός είναι ατέλειωτος πόνος.

Υπάρχει εκείνο το μοναχικό δέντρο σ’ ένα πλατύ, πράσινο, ανοιχτό λιβάδι.

Κρισναμούρτι “Ημερολόγιο” μετάφραση:Ν.Πιλάβιος, εκδ.Καστανιώτη

2insight4

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ